Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Ο Πούτιν προκάλεσε τεράστια ζημιά στο καμάρι του, στην εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom, στην οποία στήριξε σε μεγάλο βαθμό τη σχέση του με τη βόρεια Ευρώπη και τον πολιτικό «έρωτα» με τη Γερμανία της Ανγκελα Μέρκελ.

Ο ελεγχόμενος από το Κρεμλίνο —και τον ίδιο τον ρώσο πρόεδρο— ενεργειακός κολοσσός ανακοίνωσε ότι το 2023 κατέγραψε ζημιές 629 δισ. ρουβλίων ή 6,9 δισ. δολαρίων. Πρόκειται για την πρώτη φορά που βρίσκεται στο «κόκκινο» για μία ολόκληρη χρονιά εδώ και πάνω από 20 χρόνια. Και φυσικά, η εξέλιξη αυτή αποδίδεται στην πτώση των πωλήσεων φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Το 2021, πάνω από το 40% των εισαγωγών φυσικού αερίου της Ευρωπαϊκής Ενωσης προερχόταν από τη Ρωσία. Το ποσοστό αυτό μειώθηκε στο 8 % πέρυσι, σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Σύμφωνα με τους υπολογισμούς του Reuters, οι πωλήσεις φυσικού αερίου από πλευράς Gazprom προς την Ευρώπη έκαναν βουτιά 55,6% το 2023 —σημειώνεται ότι ο γίγαντας του φυσικού αερίου δεν παρουσιάζει επίσημα στοιχεία εξαγωγών από τις αρχές του 2023.

Το πρακτορείο ειδήσεων Interfax ανέφερε ότι οι ζημιές εξέπληξαν αρνητικά την αγορά που ανέμενε κέρδη ύψους 447 δισ. ρουβλίων. Πιο συγκεκριμένα, οι ζημιές-σοκ ήρθαν ύστερα από τα κέρδη ύψους 1,2 τρισ. ρουβλίων το 2022 και ήταν οι πρώτες ετήσιες ζημιές από το 1999-2000.

«Ο Βλαντίμιρ Πούτιν ρίχνει τα πάντα στην προσπάθειά του να ενισχύσει την πολεμική μηχανή της Ρωσίας» σχολιάζει σε εκτενές της ρεπορτάζ η βρετανική Telegraph με αφορμή τα οικονομικά αποτελέσματα της Gazprom. H εφημερίδα τονίζει πως στη Ρωσία παράγονται όλο και περισσότερα όπλα για την «κρεατομηχανή» της ανατολικής Ουκρανίας, όπου ο πόλεμος συνεχίζεται.

Πώς χρηματοδοτεί ο Πούτιν την πολεμική οικονομία; Καταρχάς με τα έσοδα από το πετρέλαιο. Οι υψηλότερες τιμές του πετρελαίου στέλνουν περισσότερα μετρητά στα ταμεία του Κρεμλίνου, σε μεγάλο βαθμό χάρη στις πωλήσεις μέσω του «σκιώδους στόλου» των δεξαμενόπλοιων της Μόσχας που παραβιάζουν το δυτικό εμπάργκο, «μεταφέροντας τον μαύρο χρυσό σε πελάτες χωρίς ηθικούς ενδοιασμούς που βρίσκονται σε υποστηρικτικά ή αδέσμευτα έθνη», σχολιάζει η βρετανική εφημερίδα.

Τι λείπει όμως από την οικονομική δύναμη πυρός του Πούτιν; Λείπει μια προηγουμένως αξιόπιστη και γεωπολιτικά επωφελής πηγή μετρητών: το φυσικό αέριο. Δηλαδή, ο παράγοντας  Gazprom.

«Οι απώλειες αποτελούν ταπείνωση για την επιχείρηση και για το καθεστώς. Ο Πούτιν πίστευε ότι το τεράστιο δίκτυο αγωγών που μεταφέρει το φυσικό του αέριο στην Ευρώπη είχε δημιουργήσει έναν εθισμό που θα ανάγκαζε τους δυτικούς ηγέτες να κάνουν πίσω και να του επιτρέψουν να καταλάβει την Ουκρανία, μη θέλοντας να απεξαρτηθούν από αυτή την παροχή ενέργειας» σημειώνει η Telegraph.

Από τη διάλυση της Σοβιετικής Eνωσης και μετά, η Gazprom είχε αναδειχθεί σε μία από τις ισχυρότερες ρωσικές επιχειρήσεις. Κατά την περίοδο αυτή το Βερολίνο αποφάσισε με ευθύνη της καγκελαρίου Μέρκελ να εξαρτηθεί από μόνο του σε πολύ μεγάλο βαθμό από το ρωσικό φυσικό αέριο, «δεσμεύοντας» μάλιστα ολόκληρη την ΕΕ.

Πριν από τον πόλεμο στην Ουκρανία, η προσδοκία του Πούτιν ότι η Ευρώπη δεν θα αντιδρούσε στην εισβολή του λόγω της εξάρτησής της από το φυσικό αέριο που της παρείχε συμβάδιζε με τις εκτιμήσεις πολλών αναλυτών.

«Πολύ καιρό μετά την κατάληψη της Κριμαίας (2014) και τον πόλεμο στο Ντονμπάς, η Γερμανία, ιδίως, πίεζε για τις συμφωνίες που αφορούσαν το ρωσικό φυσικό αέριο, συμπεριλαμβανομένης της κατασκευής του αγωγού Nord Stream 2, ο οποίος επρόκειτο να αρχίσει να λειτουργεί όταν ο Πούτιν εξαπέλυε την πλήρη εισβολή του τον Φεβρουάριο του 2022» θυμίζει η βρετανική εφημερίδα.

Ο Γκέρχαρντ Σρέντερ, πρώην καγκελάριος της Γερμανίας, έχτισε την καριέρα του στη ρωσική ενεργειακή βιομηχανία μετά την αποχώρησή του από την εξουσία και παρέμεινε προσκολλημένος στην καρέκλα του ως πρόεδρος του πετρελαϊκού κολοσσού Rosneft, ακόμη και τρεις μήνες μετά την επίθεση του Πούτιν στην Ουκρανία.

Σε αντίθεσή όμως με τις προσδοκίες του Πούτιν και τις εκτιμήσεις πολλών αναλυτών, οι ηγέτες της Ευρώπης δεν συμμορφώθηκαν. Οταν ο Πούτιν έκλεισε την κάνουλα του φυσικού αερίου, ελπίζοντας ότι μια κρίση του κόστους ζωής θα τους άλλαζε γνώμη, οι ευρωπαίοι ηγέτες, αντί να έρθουν σε συμφωνία και να συμβιβαστούν με το Κρεμλίνο αναζήτησαν αλλού προμηθευτές.

Ο καγκελάριος της Γερμανίας Ολαφ Σολτς, τράβηξε μια γραμμή από την εποχή της Μέρκελ, η οποία έχτισε μεγάλο μέρος της βιομηχανικής υπεροχής της Γερμανίας στην παροχή φθηνής ρωσικής ενέργειας. Ο Σολτς ξεκαθάρισε ότι η Γερμανία δεν πρέπει «ποτέ ξανά» να εξαρτηθεί από εχθρικούς προμηθευτές.

Τα πράγματα έχουν αλλάξει πλέον στην Ευρώπη. Η Νορβηγία είναι πλέον ο μεγαλύτερος προμηθευτής της ΕΕ σε ό,τι αφορά τις εισαγωγές φυσικού αερίου. Η Γηραιά ήπειρος αντικατέστησε την απώλεια του ρωσικού φυσικού αερίου της Ρωσίας καταβάλλοντας σημαντικό κόστος, κυρίως με φορτία υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG). Ωστόσο έχουν πλέον δημιουργηθεί νέα δίκτυα και υποδομές τερματικών σταθμών LNG που εγγυώνται ότι η Μόσχα έχει χάσει για πάντα τον έλεγχο της δυτικής αγοράς.

«Το υγροποιημένο φυσικό αέριο, που εισάγεται με δεξαμενόπλοια, έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία. Η ΕΕ πρόσθεσε μέσω νέων εγκαταστάσεων την ικανότητα εισαγωγής επιπλέον 40 δισ. κυβικών μέτρων υγροποιημένου φυσικού αερίου πέρυσι και σχεδιάζει να προσθέσει τη δυνατότητα για ακόμη 30 δισ. φέτος» σημειώνει η Telegraph.

Ποιοι άλλοι πέρα από τη Νορβηγία αναπλήρωσαν τα κενά που άφησε το φυσικό αέριο του Πούτιν στην Ευρώπη; Eνδεικτικά, οι ευρωπαϊκές εισαγωγές φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ, αυξήθηκαν από τα 19 δισ. κυβικά μέτρα το 2021 σε 56,2 δισ. το 2023. Παράλληλα, το Κατάρ παρείχε 15,5 δισ. κυβικά το 2023.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι οι εξαγωγές υγροποιημένου φυσικού αερίου από τις ΗΠΑ στην Ευρώπη μπορούν να αυξηθούν κι άλλο καθώς εκτιμάται ότι θα υπάρχουν διαθέσιμες μεγαλύτερες ποσότητες στο τέλος του τρέχοντος έτους και το 2025.

Εν τω μεταξύ, σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, η Gazprom προσπαθεί να βρει τρόπους να προσεγγίσει νέους πελάτες. «Οπως και με το ρωσικό πετρέλαιο, υπάρχουν αγοραστές που θα χαρούν να πάρουν το φυσικό της αέριο χωρίς να ανησυχούν ιδιαίτερα για τις συνέπειες που θα υποστεί Ουκρανία. Μικρές ποσότητες φυσικού αερίου έχουν εκτραπεί στην Κίνα και το Ουζμπεκιστάν, αλλά τα σχέδια για τη ανακατεύθυνση μεγαλύτερων ποσοτήτων με έναν μεγάλο νέο αγωγό, είναι δύσκολο να υλοποιηθούν» γράφει η Telegraph.

Ο αναλυτής Τζέιμς Γουέιντελ της Energy Aspects, λέει ότι η Ρωσία έχει μείνει χωρίς μεγάλη αγορά μετά την εισβολή στην Ουκρανία και τη ρήξη με την ΕΕ. «Το φυσικό αέριο είναι πολύ πιο δύσκολο να μεταφερθεί από ό,τι το πετρέλαιο ή ο άνθρακας. Πρέπει να κατασκευάσεις πολύ ακριβούς, μεγάλους αγωγούς που χρειάζονται χρόνια για να ολοκληρωθούν, ή τερματικούς σταθμούς υγροποίησης που επίσης χρειάζονται χρόνια για να κατασκευαστούν» εξηγεί ο ίδιος.

Με άλλα λόγια, όπως επιμένει η Telegraph, η αυτοκρατορία του φυσικού αερίου του Βλαντίμιρ Πούτιν κατέρρευσε λόγω της εργαλειοποίησής της από τον ίδιο, στην ευρωπαϊκή γεωπολιτική σκακιέρα. Η Gazprom που κάποτε κρατούσε τα φώτα αναμμένα στην Ευρώπη και ήταν χορηγός ακόμη και στο Champions League, αντιμετωπίζει τώρα ταπεινωτικές ζημιές και ψάχνει νέες αγορές.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News