Σχεδόν παράλληλα με την έρευνα για τον καρκίνο προχωρά και η αναζήτηση των αιτίων της μοιρολατρίας για τον καρκίνο. Η πρώτη πηγαίνει μάλλον καλύτερα…

Οταν η Λεονόρα Αργκέιτ, 64 ετών, από τις Φιλιππίνες, ανακάλυψε ένα εξόγκωμα στο στήθος της κυριεύθηκε από φόβο και είπε από μέσα της: «Αν είναι καρκίνος, δεν υπάρχει θεραπεία…». Επί έναν μήνα, όπως η ίδια περιγράφει στο BBC, αρνιόταν να κάνει εξετάσεις. Και όταν τελικά διαγνώστηκε με καρκίνο του μαστού, δεν πήγε στο ραντεβού με τον χειρουργό. «Δεν ήθελα θεραπεία επειδή φοβόμουν. Ενας ξάδελφός μου πέθανε από καρκίνο, παρότι χειρουργήθηκε» είπε στο BBC.

Τελικά, με την προτροπή κάποιων φίλων, εντάχθηκε σε πρόγραμμα συμβουλευτικής για τον καρκίνο και έκανε ό,τι έπρεπε. Πλέον, μετά από χειρουργείο, χημειοθεραπείες και φάρμακα, ο καρκίνος της είναι σε ύφεση. Τώρα λέει πώς εκτός από το σώμα της, έχει αλλάξει και ο τρόπος που σκέφτεται για την ασθένεια.

Η μοιρολατρία στον καρκίνο είναι, σύμφωνα με τους επιστήμονες, όπως η μοιρολατρία σε όλα τα άλλα θέματα: η πεποίθηση ότι δεν έχεις εσύ τον έλεγχο για αυτό που σου συμβαίνει. Μόνο που στον καρκίνο αυτή η πεποίθηση, εκτός από μοιρολατρική, μπορεί να είναι και μοιραία.

Ο Οσκαρ Εσπράρσα ντελ Βιλάρ, καθηγητής Ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο Ciudad Juárez του Μεξικού, ανέφερε σε μια σχετική μελέτη του το 2015 ότι η μοιρολατρία μπορεί να σχετίζεται με το αίσθημα κάποιου ότι είναι αβοήθητος μπροστά σε μια κατάσταση ή να έχει θρησκευτικό υπόβαθρο (θέλημα Θεού…). Στα θέματα υγείας, το να νιώθει κανείς ότι δεν έχει ελπίδα είναι αυτό που κυρίως επηρεάζει τη συμπεριφορά του.

Ο Βιλάρ, αναφέρει το BBC, μελέτησε τη μοιρολατρία σε πολλές χώρες και παρατήρησε ότι αυτή μπορεί μεν να έχει πολύ διαφορετικές εκφράσεις σε διαφορετικούς πολιτισμούς, αλλά παρατηρείται παντού τον κόσμο. «Για παράδειγμα, είδαμε (σ.σ.: στη μελέτη) ότι ο γερμανικός πληθυσμός ήταν η ομάδα με το υψηλότερο επίπεδο μοιρολατρίας, πιο ψηλά από την Γκάνα, την Κένυα, το Μεξικό ή τη Νιγηρία. Αυτό αντικρούει την άποψη ότι η μοιρολατρία είναι πιο συνηθισμένη σε χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος» επισημαίνει ο καθηγητής.

Θανάσιμη μοιρολατρία

Η μελέτη του Βιλάρ αναδεικνύει τον καταστροφικό ρόλο που μπορεί να παίξει η μοιρολατρία στον καρκίνο. Η μοιρολατρία έχει συνδεθεί με χαμηλότερα ποσοστά προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του παχέος εντέρου στην Ιρλανδία, ενώ στις Φιλιππίνες ισχύει το ίδιο για τους καρκίνους του τραχήλου της μήτρας και του μαστού, όπως δείχνει το παράδειγμα της Λεονόρα.

Στην Γκάνα υπάρχουν γυναίκες που αρνούνται τη θεραπεία για τον καρκίνο του μαστού επειδή πιστεύουν ότι η μοίρα δεν μπορεί να αλλάξει. Αλλά και στις ΗΠΑ κάποιοι γονείς δεν επιμένουν στη χρήση αντηλιακού από τα παιδιά τους, επειδή θεωρούν ότι το μελάνωμα «αν είναι να τύχει, θα τύχει»!

Η μοιρολατρία του καρκίνου έχει δύο διαστάσεις, λέει στο BBC η Λόρα Μάρλοου, ερευνήτρια στη Μονάδα Συμπεριφορικής Επιστήμης για τον Καρκίνο στο King’s College του Λονδίνου. Η μία διάσταση είναι η ιδέα του αναπόφευκτου, το να πιστεύει κάποιος ότι ο καρκίνος –άρα και η πρόληψή του– δεν είναι στο χέρι του. Η δεύτερη σχετίζεται με την ιδέα της ανίατης ασθένειας, το να πιστεύει δηλαδή κάποιος πως ό,τι και να κάνει, στο τέλος ο καρκίνος θα τον σκοτώσει.

Ολα είναι καρκινογόνα

Ο Σάμιουελ Σμιθ, καθηγητής Συμπεριφορικής Ογκολογίας στο Πανεπιστήμιο του Λιντς, στο Ηνωμένο Βασίλειο, κάνει μια ενδιαφέρουσα παρατήρηση: λέει στο BBC ότι ακόμη και οι ειδήσεις που μεταδίδονται για τον καρκίνο μπορεί να ενισχύουν την μοιρολατρία του αναπόφευκτου. «Συχνά οι ειδήσεις υπονοούν ότι σχεδόν τα πάντα προκαλούν καρκίνο. Αυτό δίνει την εντύπωση ότι είναι σχεδόν αδύνατο να αντιμετωπιστούν οι αιτίες του. Και όμως, αν υπάρχει ένα αντικαρκινικό μήνυμα, αυτό είναι: μην καπνίζετε, μειώστε την κατανάλωση αλκοόλ (ακόμη καλύτερα, μην πίνετε καθόλου), διατηρήστε ένα υγιές βάρος και ασκηθείτε».

Σε ό,τι αφορά την ιδέα της ανίατης ασθένειας, η αντίληψη αυτή υπάρχει ακόμη για τον καρκίνο, παρότι δεν είναι πια ανίατη ασθένεια. Οι θεραπείες έχουν εξελιχθεί σημαντικά και υπάρχουν μορφές καρκίνου που θεωρούνται πλήρως ιάσιμες.

Σε μια σχετική έρευνα στις ΗΠΑ, ο Σμιθ διαπίστωσε ότι το 66% των συμμετεχόντων πίστευε ότι τα πάντα προκαλούν καρκίνο, ενώ το 58% συσχέτισε αυτόματα τον καρκίνο με τον θάνατο. Με άλλα λόγια, η λέξη καρκίνος για πολλούς είναι ακόμη συνώνυμο της λέξης θάνατος, και αυτό μπορεί με την επίδραση της μοιρολατρίας να έχει σοβαρές, έως και καταστροφικές, συνέπειες στον τρόπο με τον οποίο θα αντιμετωπιστεί η νόσος.

Οχι θρησκεία, αλλά παιδεία

Σε αντίθεση με ό,τι πιθανώς υπάρχει ως αντίληψη, οι επιστήμονες παρατηρούν ότι στα θέματα υγείας η μοιρολατρία δεν είναι τόσο ζήτημα θρησκείας, όσο ζήτημα παιδείας.

Φυσικά, στην υγεία μπορεί να παίζουν ρόλο και άλλοι παράγοντες, όπως το φύλο, το εισόδημα, η γλώσσα, η εθνικότητα, αλλά έρευνες δείχνουν ότι αυτοί οι παράγοντες από μόνοι τους δεν επαρκούν για να κατανοήσουμε γιατί η μοιρολατρία για τον καρκίνο είναι τόσο διαδεδομένη σε ορισμένες ομάδες.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, η μείωση των εκπαιδευτικών ανισοτήτων μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση άλλων ανισοτήτων που επηρεάζουν την υγεία. Και σίγουρα μπορεί να μειώσει τις θανάσιμες επιπτώσεις της μοιρολατρίας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News