Οι παγκόσμιες δαπάνες για όπλα συνεχίζουν να αυξάνονται, καθώς η σχετική αγορά τροφοδοτείται από τις δύο «κεντρικές» πολεμικές συγκρούσεις, στην Ουκρανία και στη Mέση Ανατολή, αλλά και από άλλους πολέμους και ανταρτοπολέμους, «περιφερειακούς», τους λεγόμενους «χαμηλής έντασης», οι οποίοι είναι 55 τον αριθμό (κατά τον ΟΗΕ) και συνεισφέρουν στην αύξηση της ζήτησης. Οι ΗΠΑ είναι μακράν η πρώτη σε εξαγωγές όπλων χώρα, την οποία ακολουθούν από αρκετή απόσταση η Κίνα και η Ρωσία. Το 2023 οι αμυντικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 6,8% σε σύγκριση με το 2022, φθάνοντας στα 2,443 τρισ. δολάρια. Πέρυσι η άμυνα αντιπροσώπευε το 2,3% του παγκόσμιου ΑΕΠ. Τα παραπάνω στοιχεία δημοσιοποίησε το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών Ειρήνης της Στοκχόλμης SIPRI, τα αναδημοσίευσε η γαλλική εφημερίδα Le Figaro και σχολίασε ο Μάσιμο Νάβα στην Corriere della Sera.

Από τον χορό των πολεμικών δισεκατομμυρίων δεν είναι δυνατόν να λείπουν οι τράπεζες. Το χειρότερο σενάριο, έγραψε ο Νάβα, είναι ότι η αγορά του κλάδου δεν θα τροφοδοτηθεί από τους εξελισσόμενους πολέμους μόνο, αλλά και από άλλους, μελλοντικούς, οι οποίοι σχεδιάζονται. Οι τράπεζες, όπως και ολόκληρος ο χρηματοπιστωτικός τομέας, συμμετέχουν ενεργά: μεταξύ 2020 και 2022 τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα, οι μεγάλες τράπεζες, οι μεγάλες ασφαλιστικές εταιρείες, τα επενδυτικά κεφάλαια, τα κρατικά κεφάλαια, τα αποθεματικά Ταμείων, κ.λπ., στήριξαν την αμυντική βιομηχανία με τουλάχιστον ένα τρισ. δολάρια, ποσό μάλλον υποτιμημένο. Παρά τα περιορισμένα διαθέσιμα στοιχεία είναι σαφές ότι ο παγκόσμιος χρηματοπιστωτικός τομέας είναι θεμελιώδης για την υποστήριξη της παραγωγής και του εμπορίου όπλων.

Το SIPRI και οι ειδικοί φρονούν ότι η άνευ προηγουμένου αύξηση των στρατιωτικών δαπανών παγκοσμίως είναι άμεσο αποτέλεσμα της επιδείνωσης της παγκόσμιας ασφάλειας και της αστάθειας στη γεωπολιτική, αλλά συγχρόνως και απάντηση σε αυτές. Ο ΟΗΕ αναφέρει ότι σπανίως η ανθρωπότητα αντιμετώπισε τόσο μεγάλο αριθμό κλιμακούμενων κρίσεων, όπως και προσφυγικών κυμάτων. Αν και όλες οι χώρες εξοπλίζονται, οι δαπάνες συγκεντρώνονται σε μεγάλο βαθμό σε μία μικρή ομάδα. Η σημαντικότερη δαπάνη είναι μακράν αυτή των ΗΠΑ και της Κίνας, αφού συνιστά το 50% του συνόλου. Μόνο η αμυντική δαπάνη της Κίνας συνιστά το 50% των στρατιωτικών δαπανών στην περιοχή Ασίας-Ειρηνικού. Λόγω των φιλοδοξιών της Κίνας εξοπλίζονται και οι γείτονές της.

Στην Ταϊβάν ο αμυντικός προϋπολογισμός αυξήθηκε κατά 11%, φτάνοντας τα 16,6 δισ. δολάρια. Οι δέκα πρώτες χώρες της κατάταξης SIPRI ξόδεψαν 105 δισ. δολάρια περισσότερα το 2023, ανεβάζοντας το σύνολο σε 1,799 τρισ. δολάρια. Η Ρωσία και η Ουκρανία κατέλαβαν την 3η και την 8η θέση αντιστοίχως το 2023. Σύμφωνα με το SIPRI, η Ρωσία δαπάνησε 109 δισ. δολάρια για την άμυνα το 2023 (+24%). Μέσα σε δέκα χρόνια από την προσάρτηση της Κριμαίας οι στρατιωτικές δαπάνες αυξήθηκαν κατά 57%. Η Ουκρανία αύξησε τον αμυντικό της προϋπολογισμό κατά 51%, φτάνοντας τα 64,8 δισ. ευρώ το 2023, ίσο με το 37% του ΑΕΠ της. Στην Πολωνία (14η θέση στην παγκόσμια κατάταξη) ο αμυντικός προϋπολογισμός αυξήθηκε κατά 75% στα 31,6 δισ. δολάρια το 2023 (+81% μεταξύ 2014 και 2023). Στη Γερμανία (8η θέση στον κόσμο) πήγε στα 64,8 δισ., ενώ στη Γαλλία (9η θέση) στα 61,3 δισ.

Η συνειδητοποίηση της ρωσικής απειλής, έγραψε ο Νάβα, έχει «ξυπνήσει» και το ΝΑΤΟ, του οποίου οι 32 χώρες-μέλη έκαναν το 55% των παγκοσμίων στρατιωτικών δαπανών το 2023 (1,341 τρισ.). Αν θέλετε να αναλογιστείτε την εξάρτηση της Ευρώπης στον αμυντικό τομέα, θυμηθείτε ότι οι ΗΠΑ καλύπτουν το 68% των δαπανών του ΝΑΤΟ, σε σύγκριση με το 28% των ευρωπαϊκών κρατών. Το υπόλοιπο 4% μοιράζεται μεταξύ Καναδά και Τουρκίας. Αναλόγως, στη Μέση Ανατολή η απότομη αύξηση των αμυντικών προϋπολογισμών αντανακλά την ταχέως εξελισσόμενη κατάσταση, το πέρασμα από την αναθέρμανση των διπλωματικών σχέσεων μεταξύ του Ισραήλ και αρκετών αραβικών χωρών στο ξέσπασμα του πολέμου στη Γάζα και στον κίνδυνο ευρύτερης σύγκρουσης, παρατηρούν οι ερευνητές του SIPRI. Στην περιοχή το Ισραήλ είναι η δεύτερη χώρα σε στρατιωτικές δαπάνες (27,5 δισ. το 2023), πίσω από τη Σαουδική Αραβία (75,8 δισ.) , η οποία καταλαμβάνει και την 5η θέση παγκοσμίως.

Ο πληθωρισμός των στρατιωτικών δαπανών αντανακλά την αύξηση του όγκου παραγωγής συμβατικών όπλων, όπως πυροβόλων όπλων, drones καμικάζι όλων των διαστάσεων, κ.λπ. Ομως αναπτύσσονται και όπλα νέας γενιάς, όπως λόγου χάρη είναι οι νέας τεχνολογίας πύραυλοι, εκσυγχρονίζονται τα πυρηνικά οπλοστάσια σε πολλές χώρες (Γαλλία, Βρετανία, Ινδία, Ινδία, Πακιστάν), αυξάνεται ο αριθμός των πυρηνικών κεφαλών (Κίνα), κ.ά. Κεφάλαια επενδύονται και στους τομείς του «κυβερνοπολέμου» και του «πολέμου του Διαστήματος» (κατασκοπευτικοί δορυφόροι, διαστημικό διαδίκτυο, κ.λπ.), με πρωταγωνίστριες τις ΗΠΑ, τη Γαλλία και την Αυστραλία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News