Στην Ουκρανία, η μεγαλύτερη κλινική γονιμότητας «Μητέρα και Παιδί» έχει ξεκινήσει εδώ και καιρό ένα πρόγραμμα που ενθαρρύνει τους στρατιώτες (γυναίκες και άντρες) να  καταψύχουν ωάρια και σπέρμα. Προσφέρονται μάλιστα ειδικές εκπτώσεις για όλους όσους επιθυμούν να καπαρώσουν» μια ευκαιρία να γίνουν γονείς, ακόμα και αν δεν επιστρέψουν ποτέ από το μέτωπο. Είναι, φαίνεται, ο μοναδικός  τρόπος να μη θυσιάσεις την αναπαραγωγική σου ικανότητα στην «σπετσάλνε οπεράτσια» του Βλαντίμιρ Πούτιν. Η όλη πρωτοβουλία έχει βαφτιστεί «Ηρωικό Εθνος».

Στην υπόλοιπη Δύση, οι λόγοι να καταψύξεις ωάρια είναι λιγότερο «ηρωικοί» (τουλάχιστον, όταν δεν αφορά ιατρικούς λόγους) αλλά συχνά αρκετά επιτακτικοί. Τo «egg freezing» παγιώνει τη θέση του στο βιολογικό νεσεσέρ της σύγχρονης γυναίκας που αποτινάσσει πλέον το άχθος του «οικογενειακού προγραμματισμού» (πόσο πασέ, αλήθεια, ακούγεται αυτός ο όρος σήμερα!).

Το μάρκετινγκ. βέβαια. που συνοδεύει μια ταχύτατα διογκούμενη βιομηχανία (βλ. μέρος Α’) παραμένει ιδιαζόντως επιδερμικό και απαξιωτικό της ουσίας· του στυλ «είναι το καλύτερο δώρο που μπορείς να προσφέρεις στον εαυτό σου». Μαζί με ένα σεμινάριο hot yoga και μια ακριβή ενυδατική.

«Το όλο θέμα έχει φθάσει πλέον να διαπνέεται από τη λογική “τσεκάρω τη λίστα με τις υποχρεώσεις μου”» προφήτευε προ δεκαετίας η Αμερικανίδα Σάρα Ελίζαθμπεθ Ρίτσαρντς, συγγραφέας του βιβλίου «Motherhood, Rescheduled», που είχε καταφύγει και η ίδια στην κρυοσυντήρηση: «Εκανα καθαρισμό δοντιών, πλήρωσα τους φόρους μου, πάγωσα ωάρια. Η προστασία της γονιμότητας είναι ένα ακόμη πεδίο δράσης για τη γυναίκα που θέλει να θεωρείται επιτυχημένη. Κάτι σαν να διασφαλίζεις τη σύνταξή σου».

Νορμαλοποίηση

Μόνο που τώρα που το πάγωμα των ωαρίων αρχίζει και «νορμαλοποιείται» (στην Ελλάδα σαφώς με πολύ πιο αργούς ρυθμούς), αρκετοί μύθοι καταρρίπτονται. Οπως ότι όλα γίνονται στον βωμό της καριέρας.

Μια 34χρονη φίλη από τη Μαδρίτη (να θυμίσω ότι η Ισπανία θωρείται σήμερα η Μέκκα της  παγκόσμιας βιομηχανίας της γονιμότητας) μού υπογραμμίζει ότι εκεί είναι πλέον μια πολύ συνηθισμένη επιλογή ζωής, δεδομένου ότι είναι και οικονομικά προσιτή σε πολύ περισσότερες γυναίκες. «Το 34% των φιλενάδων μου το έχουν κάνει. Οσες δηλαδή δεν έχουν παντρευτεί ή θέλουν να περιμένουν λίγο παραπάνω για να γίνουν μητέρες. Είναι σαν να αγοράζειs μια ασφάλεια μητρότητας. Ολες αυτές οι φίλες μου εργάζονται, αλλά δεν είναι η καριέρα που τις κάνει να αναβάλλουν να αποκτήσουν παιδιά, αλλά το ότι δεν έχουν μια σταθερή σχέση.

«Οι περισσότεροι γονείς τις στηρίζουν σε αυτή τους την απόφαση» συνεχίζει η ίδια. «Μια φίλη, μάλιστα, τη βοηθούσε η μητέρα της να κάνει τις ενέσεις! Ακόμα και οι φανατικοί καθολικοί τάσσονται υπέρ της κρυοσυντήρησης ωαρίων, αφού είναι κάτι που βοηθάει τη δημιουργία   οικογένειας. Αλλωστε η Καθολική Εκκλησία έχει σε μεγάλο βαθμό εκμοντερνιστεί. Γι’ αυτήν το ακανθώδες ζήτημα παραμένει η έκτρωση. Αυτό που είναι σήμερα πια σπάνιο στην Ισπανία είναι να είσαι πάνω από 32 ετών, χωρίς  σύντροφο, και να ΜΗΝ έχεις παγώσει ωάρια! Αν σκεφτεί κανείς ότι η μέση  ηλικία γάμου είναι σήμερα τα 37, στο μέλλον πολύ λίγες Ισπανίδες θα αποκτούν παιδιά με τον “φυσικό”  τρόπο».

Δεν είναι μόνο η καριέρα

Τελικά, μήπως δεν είναι η αναρρίχηση στην εταιρεία με την pencil φούστα μεγαλοστελέχους ο βασικός λόγος που οδηγεί στην κρυοσυντήρηση ωαρίων, αλλά η απουσία κατάλληλου συντρόφου;

Οπως γράφει η καθηγήτρια Ανθρωπολογίας και Διεθνών Σχέσεων του Γέιλ, Μάρσια Ινχορν, στο πρόσφατο (2023) βιβλίο της «Μotherhood on Ice: The mating gap and why women freeze their eggs», πίσω από πολλά ενδεχομένως να  βρίσκεται ένα «κενό συντροφικότητας» («mating gap»). Για τις ανάγκες της έρευνάς της, η Ινχορν διενήργησε (από το 2014) συνεντεύξεις με 150 γυναίκες (κυρίως straight) που είχαν «παγώσει» τα ωάρια τους. Κάποιες το είχαν κάνει για ιατρικούς λόγους, οι περισσότερες όμως για κοινωνικούς. «H κατάψυξη  των ωαρίων δεν σχετιζόταν με τις καριέρες τους. Είχε να κάνει με ότι ήταν singles ή σε ασταθείς σχέσεις με άντρες που αρνούνταν να δεσμευτούν».

Οι γυναίκες, τονίζει η ειδικός, δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να βρουν σε ένα σύντροφο αυτά που η ίδια αποκαλεί τα τρία «e»: «eligible» («κατάλληλος», «πληρών τις προϋποθέσεις»), «educated» («μορφωμένος») και «equal» («ισότιμος»). Για την κατάσταση ευθύνεται, τουλάχιστον στις ΗΠΑ, και τo χάσμα στο μορφωτικό επίπεδο μεταξύ ανδρών-γυναικών (σύμφωνα με την Ινχορν,  3 εκατ. περισσότερες Αμερικανίδες είναι σήμερα απόφοιτοι της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις ηλικίες 22-39, με τον αντίστοιχο αριθμό των Αμερικανών να φθίνει συνεχώς).

Το αποτέλεσμα είναι, λέει η Ινχορν, πολλές γυναίκες να αναγκάζονται να κάνουν υποχωρήσεις στη διεκδίκηση των τριών «p»:  partrnership (συντροφικότητα), pregnancy (εγκυμοσύνη) και parenthood (γονεϊκότητα). Με άλλα λόγια, φροντίζουν να διασφαλίσουν τουλάχιστον τα δύο τελευταία, μια και το πρώτο είναι συχνά μια πικραμένη ιστορία.

Αντί επιλόγου

Ισως τελικά αυτό το «κενό συντροφικότητας» να χρήζει περαιτέρω ανίχνευσης. Ισως για αρκετές γυναίκες η καταφυγή στην κατάψυξη ωαρίων να είναι απόρροια αγωνίας και όχι απαραιτήτως ενός καλοζυγισμένου Plan B.

«Δευτέρα χώρισα, την Τρίτη πήγα στον γιατρό μου και του είπα: “Την Πέμπτη έχω ωορρηξία και θέλω να καταψύξω ωάρια. Ημουν 27 ετών», μου λέει μια 30χρονη Ελληνίδα, αισθητικός.

«Είχα βγει από μια μακρόχρονη σχέση, θα παντρευόμασταν, είχαμε συζητήσει και για παιδί. Oταν χώρισα, αποφάσισα η καριέρα μου να είναι η μοναδική σταθερά μου. Ονειρευόμουν να αποκτήσω το δικό μου ινστιτούτο, οπότε είπα: “Ας έχω την καβάτζα των ωαρίων για να κάνω εύκολα παιδί, π.χ. στα 38 μου”».

«Το δικό μου ινστιτούτο το έχω κιόλας αποκτήσει!» καταλήγει θριαμβευτικά. «Δεν ξέρω αν θα κάνω παιδιά. Ισως, αν κάποιος στο μέλλον μού βγάλει ξανά το “θέλω να γίνω μάνα”. Τα ωάρια τα πάγωσα γιατί πάνω από όλα με ενδιαφέρει να έχω εγώ μόνο τον έλεγχο στη ζωή μου. Κανείς άλλος».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News