Οτι κάτι πάει λάθος με τη διατροφή των παιδιών, ισχύει. Οποιος έχει στο σπίτι του μαθητή Δημοτικού σίγουρα θα έχει βρει στην τσάντα του ανοιγμένα και άδεια σακουλάκια (ξεχασμένα σε κάποια θήκη) με υπολείμματα ζάχαρης από τα ζαχαρωτά που καταναλώθηκαν σε κάποιο διάλειμμα. Ή θα έχει έρθει αντιμέτωπος με την αλήθεια – το παιδί του δεν αγόρασε από το κυλικείο του Λυκείου κουλούρι (το γνωστό Θεσσαλονίκης με το σουσάμι), όπως είχε συμφωνήσει όταν γράπωνε το χαρτζιλίκι, αλλά κρουασάν με σοκολάτα, ντόνατ ή γρανίτα.

Από την άλλη, το να κατηγορούμε τα σχολικά κυλικεία για τα ανθυγιεινά σνακ που σερβίρουν δίπλα-δίπλα με τις πιο υγιεινές (και ας μην κρυβόμαστε, λιγότερο λαχταριστές) επιλογές ως τη βασική αιτία της παιδικής παχυσαρκίας θα ήταν μάλλον μια αφελής προσέγγιση. Σίγουρα, όμως, από κάπου πρέπει να ξεκινήσει κανείς ώστε να ξετυλίξει το κουβάρι του προβλήματος και να βρει την… άκρη.

Αυτό ακριβώς έπραξε κατά την πρώτη συνεδρίασή της η νεοσύστατη Εθνική Επιτροπή Διατροφής. Πιο συγκεκριμένα, συζητήθηκε ο άξονας παρεμβάσεων που σχετίζονται με την διαμόρφωση ενός ολοκληρωμένου νομοθετικού και θεσμικού πλαισίου, που θα δημιουργεί ένα πρόσφορο περιβάλλον για την υιοθέτηση ισορροπημένων διατροφικών συνηθειών από τα παιδιά και τους εφήβους.

Στο πλαίσιο αυτό η Επιτροπή κλήθηκε να υποβάλει γνωμοδότηση αναφορικά με την τροποποίηση των ισχυουσών αποφάσεων που καθορίζουν τις προδιαγραφές των τροφίμων που διατίθενται στα σχολικά κυλικεία. Στόχος την εν λόγω γνωμοδότησης είναι ο εκσυγχρονισμός του καταλόγου τροφίμων που διατίθενται στα σχολικά κυλικεία, έτσι ώστε να συμβαδίζουν με τις πλέον πρόσφατες επιστημονικές συστάσεις και να διευκολύνουν την πρόσβαση των παιδιών στις υγιεινές τροφές.

Μάλιστα, το ίδιο σχέδιο θέλει τα μέλη της να συλλέγουν στοιχεία από καλές πρακτικές άλλων χωρών και, σε συνδυασμό με τα αποτελέσματα ερευνών αναφορικά με τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών και εφήβων στην Ελλάδα, να διαμορφώσουν τη σχετική  εισήγηση βασισμένη στις συστάσεις του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας και των εθνικών διατροφικών οδηγιών.

Οι αποκαρδιωτικοί αριθμοί που επιβάλλουν αλλαγές

Τα διαθέσιμα δεδομένα είναι άκρως αποκαλυπτικά και προβληματικά: Εκτιμάται πως το 63% των ενηλίκων στη χώρα μας είναι υπέρβαροι και παχύσαρκοι, ενώ το 37,5% των παιδιών και εφήβων ηλικίας 2-14 ετών είναι υπέρβαρα και παχύσαρκα.

Μάλιστα, όπως είχε επισημάνει πρόσφατα η αναπληρώτρια υπουργός Υγείας, Ειρήνη Αγαπηδάκη, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Παχυσαρκίας που εορτάζεται στις 4 Μαρτίου, «τα δεδομένα δείχνουν ότι το 50% των ανθρώπων δεν τρώνε φρούτα και λαχανικά, έχουν εγκαταλείψει τη μεσογειακή διατροφή και προτιμούν τα αναψυκτικά από το νερό». Ολα αυτά σε μια χώρα όπου, σε προηγούμενες δεκαετίες, τα φρέσκα τρόφιμα, τα όσπρια και το ψάρι ήταν τα βασικά πιάτα.

«Η δημιουργία της Εθνικής Επιτροπής Διατροφής αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την προώθηση υγιεινών διατροφικών προτύπων και την αντιμετώπιση της παχυσαρκίας στη χώρα μας. Προσπαθούμε ενεργά να αλλάξουμε τους παράγοντες που οδηγούν στην παχυσαρκία και ο ρόλος της Εθνικής Επιτροπής Διατροφής είναι πολύ σημαντικός. Προχωράμε μια σημαντική μεταρρύθμιση όλου του πλαισίου στο σχολείο, με υγιεινά τρόφιμα στα κυλικεία των σχολείων, με μικρή περιεκτικότητα σε αλάτι και κορεσμένα λιπαρά. Το υπουργείο Υγείας δεσμεύεται για τη βελτίωση της Δημόσιας Υγείας και την προαγωγή ενός υγιούς, ισορροπημένου τρόπου ζωής για όλους τους πολίτες» ήταν η τοποθέτηση της κ. Αγαπηδάκη μετά το πέρας της συνεδρίασης.

Τι έχει μετά το… μενού;

Τα μέλη της Επιτροπής είναι επτά, πέντε εκ των οποίων είναι επιστήμονες αφοσιωμένοι στο πεδίο της πρόληψης, της προαγωγής της υγιεινής ζωής και της σωστής διατροφής. Πρόεδρος έχει οριστεί η καθηγήτρια Υγιεινής και Επιδημιολογίας της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, Ανδρονίκη Νάσκα, ενώ επίσης συμμετέχουν οι καθηγητές Βασιλική Μπενέτου, Αρετή Λάγιου, Ιωάννης Μανιός και Αντώνης Ζαμπέλας (πρόεδρος του Ενιαίου Φορέα Ελέγχου Τροφίμων). Στην ίδια λίστα συμπεριλαμβάνεται και η Ιωάννα Κοντελέ, με ειδικότητα Διαιτολογίας, η οποία υπηρετεί στη Διεύθυνση Δημόσιας Υγείας και Υγιεινής Περιβάλλοντος του υπουργείου Υγείας, ως αρμόδια σε θέματα διατροφής.

Υπάρχει όμως και ένα ακόμη (το έβδομο κατά σειρά) μέλος, που… διαφέρει από τα άλλα και στην πράξη μαρτυρά τις προθέσεις για σημαντικές αλλαγές. Πρόκειται για τη γενική διευθύντρια του Συνδέσμου Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων και Ποτών, Βασιλική Παπαδημήτριου, γεγονός που δείχνει ότι επιχειρείται να υψωθούν συμμαχίες προς όφελος της δημόσιας υγείας.

Αυτή άλλωστε είναι και η διεθνής τάση, που θέλει τη βιομηχανία τροφίμων και ποτών να διαδραματίζει ενεργό ρόλο εναρμονιζόμενη στις πολιτικές που χαράσσονται, και οι οποίες εστιάζουν στην ανασύνθεση των τροφίμων (δηλαδή στη σταδιακή μείωση των επιπέδων αλατιού, κορεσμένων λιπαρών, πρόσθετων σακχάρων και ενεργειακής αξίας στα προϊόντα διατροφής).

Δεν ήταν άλλωστε τυχαία η περυσινή παρέμβαση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, που σήμανε συναγερμό για την υπερκατανάλωση αλατιού. Οπως υπογράμμισαν οι επιστήμονες του ΠΟΥ, έως το τέλος της δεκαετίας τουλάχιστον 7 εκατ. άνθρωποι θα πεθάνουν εξαιτίας των αλμυρών και μη ανθυγιεινών διατροφικών επιλογών. Παράλληλα υπενθύμισαν τον στόχο για μείωση της πρόσληψης νατρίου κατά 30% έως το 2050.

Αλλαγές και στα εστιατόρια

Σύμφωνα με ασφαλείς πληροφορίες, τα μέλη της Επιτροπής σταδιακά θα ανοίγουν νέα διατροφικά κεφάλαια. Ετσι, μετά τα κυλικεία σειρά θα πάρουν τα εστιατόρια, οι ταβέρνες, τα ταχυφαγεία κ.ο.κ. Μία από τις σκέψεις που εξετάζονται είναι να καθιερωθεί σε αυτά ένας αναλυτικός οδηγός για τη διατροφική ταυτότητα κάθε πιάτου που περιέχεται στο μενού. Κάτι ανάλογο και πιο λεπτομερές επιδιώκεται να συμβεί και με τα τρόφιμα του εμπορίου, έτσι ώστε οι διατροφικές ετικέτες να είναι ακόμη πιο λεπτομερείς και την ίδια στιγμή εύκολα κατανοητές από τους πολίτες.

Με τον τρόπο αυτόν οι καταναλωτές θα λαμβάνουν γνώση για τα συστατικά που περιέχονται και για τη διατροφική αξία των επιλογών τους (θερμίδες, λιπαρά, νάτριο κ.ο.κ.), με τα δεδομένα αυτά να αποτελούν… πυξίδα για όσους επιδιώκουν μια πιο ισορροπημένη διατροφή. Παράλληλα, οι πληροφορίες αυτές θα κάνουν πιο εύκολη τη ζωή των ατόμων με χρόνια νοσήματα (π.χ. σακχαρώδη διαβήτη), τα οποία επιβάλλεται να ακολουθούν συγκεκριμένη διατροφή.

Μάλιστα, σε αυτό το πλαίσιο, μία σκέψη είναι να δημιουργηθούν και εφαρμογές (π.χ. app σε κινητά) που θα λειτουργούν όπως τα κομπιουτεράκια, καθώς θα αθροίζουν την πρόσληψη αλατιού, λιπαρών, θερμίδων… αλλά και βιταμινών κατά τη διάρκεια της ημέρας, αποτελώντας για τους πολίτες έναν σημαντικό σύμβουλο όποτε τρώνε έξω ή βρίσκονται μπροστά στο ράφι με τα σνακ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News