Τον Αύγουστο του 2022, καθώς ετοιμαζόταν να δώσει μια διάλεξη σε αμφιθέατρο της Νέας Υόρκης, ο βραβευμένος συγγραφέας Σαλμάν Ρούσντι δέχθηκε 12 μαχαιριές σε όλο του το σώμα μέσα σε 27 δευτερόλεπτα από έναν 24χρονο μουσουλμάνο. Η ζωή του κινδύνευσε και ένα από τα τραύματα οδήγησε στην απώλεια του δεξιού ματιού του.

Ο βραβευμένος με Μπούκερ συγγραφέας λέει ότι το μάτι του έμεινε κρεμασμένο στο πρόσωπό του «σαν μαλακό αυγό» και ότι η απώλειά του «τον αναστατώνει κάθε μέρα». «Θυμάμαι ότι νόμιζα πως πέθαινα»  αποκαλύπτει στο BBC. Το νέο του βιβλίο, με τίτλο «Μαχαίρι», αποτελεί την απάντηση του Ρούσντι στο τραυματικό περιστατικό.

Θυμάται ότι ο δράστης ανέβηκε με φόρα τις σκάλες του αμφιθεάτρου όπου ετοιμαζόταν να δώσει τη διάλεξη, πριν τον μαχαιρώσει 12 φορές στο πρόσωπο, στον λαιμό και στην κοιλιά. «Ηταν αδύνατο να του αντισταθώ» λέει στο BBC ο συγγραφέας. «Δεν θα μπορούσα να του ξεφύγω».

Ο Ρούσντι έπεσε στο πάτωμα, μέσα σε μια «απίστευτη ποσότητα αίματος» γύρω του, όπως θυμάται. Μεταφέρθηκε σε νοσοκομείο με ελικόπτερο και πέρασε έξι εβδομάδες αναρρώνοντας εκεί. Η επίθεση εναντίον του έγινε πρωτοσέλιδο σε όλον τον κόσμο, καθώς ο γεννημένος στην Ινδία 76χρονος  βρετανός συγγραφέας με αμερικανική υπηκοότητα είναι ένας από τους πιο επιδραστικούς λογοτέχνες των καιρών μας.

Επί περίπου 35 χρόνια μετά τη συγγραφή του βιβλίου «Σατανικοί Στίχοι» (1988) ο Ρούσντι ζούσε υπό προστασία σε άγνωστες τοποθεσίες, καθώς δεχόταν απειλές κατά της ζωής του. Σήμερα παραδέχεται ότι η σκέψη πως κάποιος από το κοινό θα πεταγόταν κάποια στιγμή για να του επιτεθεί «περνούσε διαρκώς από το μυαλό» του.

Η επίθεση του 2022 προκάλεσε ζημιές στο συκώτι και στα χέρια του, ενώ κατέστρεψε τα νεύρα του δεξιού του ματιού, το οποίο ο ίδιος αισθανόταν σαν «χυμένο μαλακό αυγό». Αναφέρει ότι ήταν «πολύ διογκωμένο και πρησμένο – σαν κρεμασμένο στο μάγουλό μου. Ηταν τυφλό».

Η απώλεια του ματιού του τον αναστατώνει καθημερινά, αποκαλύπτει. Διαπιστώνει ότι πρέπει να προσέχει περισσότερο όταν κατεβαίνει τις σκάλες ή διασχίζει έναν δρόμο, ακόμα και όταν ρίχνει νερό σε ένα ποτήρι. Θεωρεί, όμως, τον εαυτό του τυχερό που απέφυγε την εγκεφαλική βλάβη, «γιατί στην πραγματικότητα ήμουν ακόμα σε θέση να είμαι ο εαυτός μου» εξηγεί.

Ο συντονιστής στην εκδήλωση όπου ο σερ Σαλμάν μαχαιρώθηκε, λέει στο BBC ότι θα ήθελε να είχε κάνει περισσότερα για να αποτρέψει την επίθεση. «Νιώθω ότι αν είχα ενεργήσει πιο γρήγορα, πολλά από αυτά θα μπορούσαν να είχαν αποτραπεί» αποκαλύπτει ο Χένρι Ρις.

Αλλά η ευγνωμοσύνη του Ρούσντι προς τους ανθρώπους που τον βοήθησαν εκείνη την ημέρα, συμπεριλαμβανομένου του Ρις, καθώς και των γιατρών που τον φρόντισαν, είναι ξεκάθαρη από την πρώτη σελίδα του «Μαχαιριού»: το βιβλίο είναι αφιερωμένο «στους άνδρες και στις γυναίκες που μου έσωσαν τη ζωή».

Για πρώτη φορά ο σερ Ρούσντι αποκαλύπτει τι θα ήθελε να πει στον φερόμενο ως δράστη της επίθεσης εναντίον του. Ο Χαντί Ματάρ, 26χρονος κάτοικος του Νιου Τζέρσι, κατηγορήθηκε για το μαχαίρωμα του συγγραφέα. Ο ίδιος δηλώνει αθώος και κρατείται χωρίς εγγύηση. Σε συνέντευξή του στους New York Times από τη φυλακή ο Ματάρ είπε ότι είχε παρακολουθήσει βίντεο του Ρούσντι στο YouTube και τον έβρισκε «ανειλικρινή», κάτι που τον ενοχλούσε.

Στο «Μαχαίρι» ο συγγραφέας έχει μια φανταστική συνομιλία με τον άνθρωπο που του επιτέθηκε. «Στην Αμερική, πολλοί άνθρωποι προσποιούνται ότι είναι ειλικρινείς, αλλά φορούν μάσκες και λένε ψέματα. Είναι αυτός ένας λόγος για να τους σκοτώσουν όλους;», τον ρωτάει ο συγγραφέας, ο οποίος δεν έχει συναντήσει ποτέ τον Ματάρ, αλλά είναι πιθανό να βρεθεί αντιμέτωπός του στην αίθουσα του δικαστηρίου.

Η δίκη καθυστερεί, με τους δικηγόρους του κατηγορουμένου να υποστηρίζουν ότι έχουν το δικαίωμα να επανεξετάσουν το βιβλίο του Ρούσντι, καθώς θα μπορούσε να συνιστά αποδεικτικό στοιχείο για την υπεράσπιση. Εκτιμάται ότι η εκδίκαση της υπόθεσης θα ξεκινήσει το φθινόπωρο.

Στο τέταρτο βιβλίο του, με τίτλο «Σατανικοί Στίχοι», η απεικόνιση του προφήτη Μωάμεθ του Ισλάμ και οι αναφορές του στη θρησκεία θεωρήθηκαν βλάσφημα και απαγορεύτηκαν σε πολλές χώρες με μουσουλμανική πλειοψηφία. Ο τότε ηγέτης του Ιράν, Αγιατολάχ Χομεϊνί, εξέδωσε μια φετφά (θρησκευτικό διάταγμα) το 1989, με την οποία ζητούσε τη δολοφονία του Ρούσντι προσφέροντας επικήρυξη ύψους 3 εκατ. δολαρίων (2,8 εκατ. ευρώ), η οποία δεν έχει ακυρωθεί ακόμα.

Ως αποτέλεσμα, ο συγγραφέας κρυβόταν για μια δεκαετία, ενώ συνοδευόταν πάντα από ένοπλο σωματοφύλακα εξαιτίας των απειλών που δεχόταν η ζωή του. Γόνος μουσουλμάνων που δεν ασκούσαν τη θρησκεία τους, ο Σερ Ρούσντι είναι άθεος και ένθερμος υποστηρικτής της ελευθερίας της έκφρασης. Αλλά τα τελευταία χρόνια αυτή η ελευθερία γίνεται «όλο και πιο δύσκολη».

«Πολλοί άνθρωποι, ειδικά νέοι σε ηλικία, φοβάμαι ότι έχουν σχηματίσει την άποψη ότι οι περιορισμοί στην ελευθερία του λόγου είναι μια καλή ιδέα», εξηγεί στο BBC, «παρά το γεγονός ότι η όλη έννοια της ελευθερίας του λόγου είναι να επιτρέπεις την έκφραση απόψεων που διαφωνούν με τη δική σου».

Ο Ρούσντι θυμάται το «ένστικτο επιβίωσης» που λειτούργησε μετά την επίθεση εναντίον του, καθώς βρισκόταν ξαπλωμένος σε μια λίμνη αίματος, να του λέει «Ζήσε! Ζήσε!». Εναν χρόνο πριν το τραγικό περιστατικό ο συγγραφέας είχε παντρευτεί την πέμπτη σύζυγό του, την αμερικανίδα ποιήτρια και μυθιστοριογράφο Ρέιτσελ Ελάιζα Γκρίφιθς. Η κυρία Ρούσντι λέει στο BBC πως όταν έμαθε για την επίθεση άρχισε να ουρλιάζει. «Ηταν η χειρότερη μέρα της ζωής μου».

Ο συγγραφέας περιγράφει το «Μαχαίρι» ως μια ιστορία αγάπης και τρόμου. «Υπάρχουν δύο δυνάμεις σε σύγκρουση εδώ – μια δύναμη βίας, φανατισμού, μίσους, και μια δύναμη αγάπης» εξηγεί. «Φυσικά, η δύναμη της αγάπης προέρχεται από τον χαρακτήρα της συζύγου μου, Ελάιζα. Και στο τέλος, όπως το καταλαβαίνω, η δύναμη της αγάπης αποδείχθηκε ισχυρότερη από εκείνη του μίσους».

Ο συγγραφέας λέει ότι θα συνεχίσει τις δημόσιες εμφανίσεις του, αλλά θα είναι «πιο προσεκτικός» στο μέλλον. «Η ασφάλειά μου θα έχει πάντα προτεραιότητα, αλλά είμαι πεισματάρης – δεν θα δεχτώ μια περιορισμένη και διαρκώς προστατευμένη ζωή» εξηγεί. «Θα ζήσω τη ζωή μου όπως εγώ θέλω».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News