Εχουν περάσει εννέα δεκαετίες από ένα έγκλημα που η Ισπανία δεν θα ξεχάσει ποτέ. Στις αρχές του Εμφυλίου, οι δεξιές δυνάμεις εκτέλεσαν τον πιο αναγνωρισμένο ποιητή της χώρας και έριξαν τη σορό του σε έναν ομαδικό τάφο. Δεν ήταν ο μόνος. Δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι είχαν την ίδια τύχη. Ο Φεδερίκο Γκαρθία Λόρκα δεν βρέθηκε ποτέ και το σημείο στο οποίο θάφτηκε παραμένει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια του Ισπανικού Εμφυλίου και σύμβολο των αγνοουμένων θυμάτων του πολέμου.

Τώρα, ένα γλυπτό ιδιαίτερα αμφιλεγόμενης αισθητικής, το οποίο απεικονίζει τον ποιητή ξαπλωμένο σε έναν λάκκο, διχάζει τους Ισπανούς, προκαλώντας, όπως επισημαίνουν οι Times, την αρνητική κριτική της οικογένειάς του και ανάμεικτες αντιδράσεις στην ισπανική κοινή γνώμη.

Το «Ερείπιο», κατασκευασμένο από σιλικόνη και πολυουρεθάνη, φιλοτεχνήθηκε από τον Εουχένιο Μερίνο: ο Λόρκα φοράει ένα καλοσιδερωμένο γκρι κοστούμι και είναι ξαπλωμένος σε έναν «τάφο» καλυμμένο με γυαλί, έτσι ώστε το κοινό να μπορεί να περπατά επάνω του.

Το γλυπτό θα εκτίθεται στην γκαλερί Memoria της Μαδρίτης μέχρι τις 11 Μαΐου και περιγράφεται από τα ισπανικά ΜΜΕ ως «ριψοκίνδυνη αλλά γενναία πρόταση ενός καλλιτέχνη που ήθελε να αναδείξει ξανά την ουσία του ποιητή».

Η Λάουρα Γκαρθία Λόρκα, ανιψιά του ποιητή και επικεφαλής του ιδρύματος που έχει την ευθύνη της πολιτιστικής κληρονομιάς του, απέρριψε το έργο: «Δεν νομίζω ότι είναι πολύ ενδιαφέρον ως τέχνη» είπε στους Times. «Αισθάνομαι ότι είναι πιο πολύ μια κίνηση αυταρέσκειας του καλλιτέχνη, ο οποίος λέει στον κόσμο “κοιτάξτε με”».

Το έργο έχει επικριθεί και στο διαδίκτυο. Ενας ισπανός χρήστης έγραψε στά social media: «Μια κούκλα σιλικόνης είναι ό,τι πιο αντιποιητικό μπορεί κανείς να δει. Το έργο είναι πολύ φτηνό, ρηχό και μελό, αλλά και παλιομοδίτικο. Το έργο του Λόρκα “Ποιητής στη Νέα Υόρκη” είναι πολύ πιο σύγχρονο. Καημένε Λόρκα!»

Ωστόσο, ο Ιαν Γκίμπσον, ο γεννημένος στο Δουβλίνο βιογράφος του Λόρκα και εξέχουσα πολιτιστική προσωπικότητα στην Ισπανία, χαιρέτισε το γλυπτό λέγοντας: «Δεν είμαι κριτικός τέχνης, επομένως δεν μπορώ να κρίνω την αξία του με αυτή την έννοια, αλλά ως έργο που στρέφει την προσοχή στη μοίρα του Λόρκα. Προσφέρει μια εξαιρετικά πολύτιμη υπηρεσία στην υπόθεση των εξαφανισμένων».

Και πρόσθεσε: «Ο Λόρκα είναι το πιο γνωστό και σημαντικό θύμα του φασισμού στην Ισπανία, μια χώρα όπου η δεξιά πολιτική πτέρυγα δεν μπορεί ακόμα να αντιμετωπίσει το παρελθόν».

Για τον Γκίμπσον και πολλούς άλλους στα αριστερά του πολιτικού φάσματος η αναζήτηση των λειψάνων του Λόρκα εξακολουθεί να είναι πρωταρχικής σημασίας. «Ο Λόρκα είναι ένα ιερό σύμβολο του τι συνέβη στην Ισπανία το 1936. Αντιπροσωπεύει όλους τους νεκρούς της Ισπανίας, και τους 115.000 ανθρώπους που βασανίστηκαν ή εκτελέστηκαν, θάφτηκαν σε κοινούς τάφους και παρέμειναν εκεί».

Τα λείψανα του Λόρκα, σύμφωνα με τους Times, πιστεύεται ότι βρίσκονται μεταξύ των ορεινών χωριών Βίζναρ και Αλφακάρ, λίγα χιλιόμετρα από τη Γρανάδα, αλλά δεν έχουν βρεθεί ποτέ, παρά τις πολλές ανασκαφές που έχουν γίνει για αυτόν τον σκοπό.

Ο Μερίνο είπε στην εφημερίδα El Pais ότι πρόθεσή του ήταν να απεικονίσει τον Λόρκα ως «σύμβολο όλων των εξαφανισμένων» θυμάτων των δεξιών εθνικιστικών δυνάμεων, οι οποίες, όπως πρόσθεσε, σκότωσαν τον ποιητή λόγω των πολιτικών του απόψεων και της ομοφυλοφιλίας του.

Η κληρονομιά του Λόρκα έχει εμπλακεί πρόσφατα και σε άλλες διαμάχες. Ο διορισμένος από τους συντηρητικούς επικεφαλής του κυβερνητικού οργάνου που είναι επιφορτισμένο με τη φροντίδα του σπιτιού όπου γεννήθηκε ο ποιητής αναγκάστηκε να παραιτηθεί πριν καν αναλάβει τη θέση του. Ο λόγος, ότι προσέβαλε τον Νόμο για τη Δημοκρατική Μνήμη της σοσιαλιστικής κυβέρνησης, που ψηφίστηκε για να βοηθήσει τα θύματα του Φράνκο. Η Δεξιά αποκαλεί τον νόμο «διχαστικό».

Ο διορισμός του ώθησε την ανιψιά του Λόρκα να παραιτηθεί από το διοικητικό συμβούλιο και το σκάνδαλο ανέδειξε την κακή διαχείριση της πολιτιστικής κληρονομιάς στον ποιητή.

«Το ατυχές επεισόδιο ανέδειξε το γεγονός ότι το ίδρυμα στο οποίο στεγάζονται τα αρχεία του Λόρκα χρειάζεται δικό του προϋπολογισμό και προσωπικό» είπε η Λάουρα Γκαρθία Λόρκα. «Για πρώτη φορά γίνεται τόσο κατανοητό ότι αυτό αποτελεί πολιτιστική προτεραιότητα για την Ισπανία».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News