Οι προσπάθειες του Εμανουέλ Μακρόν να αυξήσει τις γεννήσεις φαίνονται κάπως παράδοξες με δεδομένο το γεγονός ότι οι Γάλλοι ήδη κάνουν πολλά παιδιά, αναλογικά με τον μέσο ευρωπαϊκό όρο. Το 2022 σημειώνονταν 1,8 γεννήσεις για κάθε γυναίκα στη Γαλλία, το υψηλότερο ποσοστό σε ολόκληρη την ήπειρο εκτός από τη Γεωργία, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία.

Οι γονείς στη Γαλλία λαμβάνουν μεγάλες φορολογικές απαλλλαγές εάν έχουν περισσότερα παιδιά και έχουν πρόσβαση σε ένα ευρύ φάσμα επιδοτούμενης παιδικής φροντίδας. Αλλά και αυτά τα κίνητρα φαίνεται ότι δεν είναι πλέον αρκετά. Οι γεννήσεις στη Γαλλία μειώνονται από το 2010, ενώ τον περασμένο Ιανουάριο τα νέα στοιχεία προκάλεσαν στον Μακρόν ένα άσχημο σοκ: το 2023 έπεσαν στο χαμηλότερο επίπεδο που έχει καταγραφεί από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Πέρυσι, 678.000 μωρά γεννήθηκαν στη Γαλλία, σύμφωνα με το L’Institut National de la statistique et des études économiques (Insee). Ηταν κατά 7% λιγότερα από το προηγούμενο έτος και κατά ένα πέμπτο λιγότερα σε σύγκριση με το 2010. Λίγες ώρες μετά τη δημοσιοποίηση των στοιχείων, ο Μακρόν έδωσε συνέντευξη Τύπου για να ανακοινώσει ένα σχέδιο για «δημογραφική επανεκκίνηση».

Σε μια απελπισμένη προσπάθεια να αποτραπεί η απότομη μείωση του πληθυσμού, ο γάλλος πρόεδρος πρότεινε δύο λύσεις: τη μεταρρύθμιση της γονεϊκής άδειας, ώστε να αμείβεται καλύτερα και να διαρκεί  μεγαλύτερο χρονικό διάστημα, και δωρεάν ελέγχους γονιμότητας για όλους τους 25χρονους Γάλλους. «Η Γαλλία θα είναι ισχυρότερη μόνο εάν αναζωογονήσει το ποσοστό γεννήσεων», είπε ο Μακρόν.

Ομως, οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι οι προτάσεις του είναι απίθανο να λειτουργήσουν. Αν αποτύχουν, θα σημάνει κώδωνας κινδύνου για τη γαλλική οικονομία. Και αν το ποσοστό γεννήσεων της Γαλλίας δεν μπορεί να σωθεί, τότε το Ηνωμένο Βασίλειο θα πρέπει να ανησυχεί πολύ πιο σοβαρά.

Η Βρετανία κάνει ήδη λιγότερα παιδιά από τη Γαλλία. Το 2022 κατεγράφησαν 605.479 γεννήσεις στην Αγγλία και την Ουαλία, ο χαμηλότερος αριθμός από το 2002 και μόλις 1,5 γεννήσεις ανά γυναίκα. «Λιγότερες από 1,5 γεννήσεις ανά γυναίκα σημαίνει ότι κάθε νέα γενιά είναι λιγότερο από τα τρία τέταρτα του μεγέθους της προηγούμενης», λέει στην Telegraph η Στεφανία Μαρκάσα, καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο του Cergy-Pontoise. Η Γαλλία δεν βρίσκεται ακόμη σε αυτό το επίπεδο, αλλά είναι πολύ κάτω από το 2,2 που θεωρείται το απαραίτητο ποσοστό για τη διατήρηση ενός σταθερού επιπέδου πληθυσμού.

Ο Μακρόν ανησυχεί για τρεις λόγους. Πρώτον, η πτώση του ποσοστού γεννήσεων θα κάνει την οικονομική ανάπτυξη πιο δύσκολη, λέει ο Αντριου Κένινγκχαμ, της Capital Economics. «Εάν ο πληθυσμός μειώνεται, τότε το μέγεθος της οικονομίας θα γίνει μικρότερο», λέει. Μικρότερος πληθυσμός σημαίνει επίσης ότι το δημόσιο χρέος θα είναι υψηλότερο ανά άτομο. Τέλος, η αναλογία εργαζομένων προς συνταξιούχους, γνωστή ως αναλογία εξάρτησης, θα μειωθεί.

Οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής ανησυχούν ότι η μείωση του πληθυσμού της Γαλλίας θα αποσταθεροποιήσει το κράτος πρόνοιας, ιδιαίτερα το συνταξιοδοτικό σύστημα. Η Γαλλία βρέθηκε σε αναβρασμό πέρυσι μετά τις συνταξιοδοτικές μεταρρυθμίσεις του Μακρόν, οι οποίες περιελάμβαναν την αύξηση της ηλικίας συνταξιοδότησης από τα 62 στα 64 έως το 2030 και την εργασία των ανθρώπων για επιπλέον ενάμιση χρόνο (συνολικά 43 χρόνια) προτού μπορέσουν να λάβουν πλήρη σύνταξη.

Αυτά τα μέτρα, όμως, βασίστηκαν σύμφωνα με την Telegraph, στην υπόθεση ότι το ποσοστό  γονιμότητας θα ήταν 1,8 παιδιά ανά γυναίκα. Τώρα, είναι 1,68. Εάν παραμείνει σε αυτό το επίπεδο, οι μεταρρυθμίσεις του Μακρόν ενδέχεται να μην μειώσουν το έλλειμμα των συντάξεων, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να χρειαστεί πιο δραματική και αναπόφευκτα πολύ πιο αντιδημοφιλής μεταρρύθμιση. Εάν η Γαλλία δεν μπορεί να λύσει το πρόβλημα, οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής μπορεί να χρειαστεί να στραφούν σε υψηλότερα επίπεδα μετανάστευσης.

Οι αναλυτές πιστεύουν ότι οι νέες προτάσεις του Μακρόν δεν θα αλλάξουν την κατάσταση, επειδή η πτώση της γονιμότητας συνδέεται με πιο βαθιές οικονομικές συνθήκες, όπως το υψηλό κόστος στέγασης και το γεγονός ότι οι γυναίκες κάνουν παιδιά αργότερα, επειδή αφιερώνονται στην καριέρα τους. Το 2003, η μέση γυναίκα στη Γαλλία άρχισε να κάνει παιδιά στα 29,5. Μέχρι το 2023, η ηλικία αυτή είχε ανεβεί στα 31, σύμφωνα με το Insee.

Οι λόγοι για τη μείωση του ποσοστού γεννήσεων στη Γαλλία απηχούν εκείνους σε άλλα δυτικά έθνη που αντιμετωπίζουν ακόμη μεγαλύτερο πρόβλημα.

Οι προτάσεις Μακρόν

♦ Εκτός από την άδεια μητρότητας, οι γονείς μπορούν να λάβουν επιπλέον γονεϊκή άδεια για ένα έτος, επιδοτούμενη από το κράτος με περίπου 400 ευρώ το μήνα. Ο Μακρόν λέει ότι θέλει να αυξήσει κι άλλο αυτές τις πληρωμές.

♦ Η Γαλλία θα εισαγάγει δωρεάν τεστ γονιμότητας για 25χρονους/ες μέσω του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και θα αυξήσει τη χρηματοδότηση για την επιστημονική έρευνα που σχετίζεται με τη γονιμότητα.

Το υπάρχον σύστημα

♦ Το γαλλικό φορολογικό σύστημα έχει σχεδιαστεί έτσι ώστε όσο πιο πολλά παιδιά έχει μια οικογένεια τόσο μειώνονται οι εισφορές της. Ο φόρος εισοδήματος υπολογίζεται διαιρώντας το εισόδημα των νοικοκυριών σε μερίδια και στη συνέχεια εφαρμόζοντας φορολογικές ζώνες σε κάθε ένα από αυτά. Τα δύο πρώτα παιδιά μιας οικογένειας μετρούν το καθένα ως μισό μερίδιο. Από το τρίτο παιδί και μετά, κάθε παιδί μετράει ως ολόκληρο μερίδιο.

♦ Οι βρεφονηπιακοί σταθμοί για παιδιά κάτω των τριών ετών επιδοτούνται κατά περίπου τα δύο τρίτα. Οι γονείς με μικρά παιδιά μπορούν επίσης να έχουν πρόσβαση σε επιδοτούμενους φροντιστές και να λάβουν φορολογικές εκπτώσεις εάν πληρώνουν νταντάδες.

♦ Τον Σεπτέμβριο του 2019, ο Μακρόν μείωσε την ηλικία κατά την οποία τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο από τα έξι στα τρία χρόνια.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News