Σήμερα, όταν μιλάμε για πολεμίστριες και κατ’ επέκταση για δυναμικές γυναίκες με ελεύθερο πνεύμα, το μυαλό μας πάει αυτόματα στις μυθικές Αμαζόνες, έναν νομαδικό λαό αποκλειστικά γυναικείο, που κατοικούσε κάπου κοντά στην Κασπία Θάλασσα ή στις πλαγιές του Καυκάσου ή στη Θράκη ή στη Νότια Σκυθία, την αριστερή όχθη του Δούναβη. Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία αυτές οι φοβερές και τρομερές γυναίκες, που ίππευαν, κυνηγούσαν και πολεμούσαν όπως οι άντρες, κατάγονταν από τον θεό Αρη και τη νύμφη Αρμονία και κατ’ άλλες εκδοχές από την θεά Αρτεμη ή τη θεά Αθηνά.

Η αρχαιότερη γραπτή αναφορά στις Αμαζόνες γίνεται στην Ιλιάδα, όπου ο Ομηρος μιλάει για «Αμαζόνες αντιάνειραι» και τις τοποθετεί στη Φρυγία και τη Λυκία, ενώ ο Ευριπίδης στον Πόντο. (Αντιάνειρα ονομάζεται μια από τις βασίλισσες των Αμαζόνων και το όνομά της υποδηλώνει πολεμικές ικανότητες ίσες με αυτές ενός άνδρα). Ο Πλάτωνας στην «Πολιτεία» του χρησιμοποίησε το παράδειγμά τους ως επιχείρημα για τη συμμετοχή των γυναικών στον στρατό, ενώ ο Αριστοφάνης εμπνεύστηκε από αυτές τη «Λυσιστράτη» και τις «Εκκλησιάζουσες».

Ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι σε έναν από τους 12 άθλους του, ο Ηρακλής έπρεπε να αποκτήσει τη μαγική ζώνη της βασίλισσας των Αμαζόνων Ιππολύτης. Μετά την ήττα τους από τον Ηρακλή, οι Αμαζόνες κατέφυγαν σε βορειότερες περιοχές (εκτός του γνωστού πολιτισμένου κόσμου στον οποίο κατοικούσαν Ελληνες) στον Καύκασο. Πήραν, επίσης, μέρος στον Τρωικό πόλεμο.

Θέλοντας να βοηθήσουν τον Πρίαμο έστειλαν μια ομάδα τους με αρχηγό τη βασίλισσα Πενθεσίλεια, κόρη του Αρη και της Οτρήρης (επίσης βασίλισσας των Αμαζόνων) αλλά ηττήθηκαν από τον Αχιλλέα. Ο μυθικός αρχηγός των Μυρμιδόνων τραυμάτισε θανάσιμα την Πενθεσίλεια αλλά όταν το όμορφο πρόσωπό της αναδύθηκε από το κράνος της την ερωτεύτηκε.  Ηταν, όμως, ένας έρωτας, που θα έμενε ανεκπλήρωτος, καθώς η ωραία Αμαζόνα άφηνε την τελευταία της πνοή.

Ωστόσο, εκτός από τους αρχαίους Ελληνες, οι Αμαζόνες αναφέρονται επίσης σε αφηγήσεις πολλών άλλων λαών. Αργότερα, εξάλλου, γοήτευσαν ολόκληρο τον δυτικό κόσμο, που συνέχισε να ασχολείται και να εμπνέεται από αυτές μέχρι τις ημέρες μας. Και το ενδιαφέρον είναι ότι η αρχαιολογική σκαπάνη φέρνει στο φως  όλο και περισσότερες ενδείξεις πως οι μυθολογικές Αμαζόνες όντως υπήρξαν.

Ανασκαφές τάφων σε νεκρόπολη της εποχής του Χαλκού στο Ναχτσιβάν, αυτόνομη περιοχή της Δημοκρατίας του Αζερμπαϊτζάν, αποκάλυψαν ότι γυναίκες είχαν ταφεί με όπλα, όπως βέλη με αιχμηρές αιχμές, ένα χάλκινο στιλέτο και ένα μαχαίρι, καθώς και κοσμήματα, αναφέρει δημοσίευμα του Guardian.

Οι αρχαιολόγοι κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι θα μπορούσαν να ήταν Αμαζόνες, που έζησαν πριν από 4.000 χρόνια και φημίζονταν για την κοινωνία τους χωρίς άνδρες και την ανδρεία τους στο πεδίο της μάχης, ιδιαίτερα με τόξα και βέλη. Η ιστορικός Μπέτανι Χιουζ δήλωσε σχετικά στον βρετανικό Observer: «Δείχνει ότι υπάρχει αλήθεια πίσω από τους μύθους και τους θρύλους της αρχαίας Ελλάδας».

Η βρετανή ιστορικός και παρουσιάστρια ιστορικών τηλεοπτικών σειρών, είπε ότι αυτά τα στοιχεία είναι ακόμη πιο σημαντικά αν συνδεθούν με προηγούμενα ευρήματα. Το 2019, βρέθηκαν στη Ρωσία τα λείψανα τεσσάρων πολεμιστριών, που είχαν θαφτεί με βέλη και λόγχες και το 2017, αρμένιοι αρχαιολόγοι ανακάλυψαν τα λείψανα μιας γυναίκας που είχε πεθάνει από τραύματα μάχης, καθώς η αιχμή ενός βέλους ήταν καρφωμένη στο πόδι της. Ακόμη, στις αρχές της δεκαετίας του 1990, κοντά στα σύνορα με το Καζακστάν βρέθηκαν τα λείψανα μιας γυναίκας θαμμένης με ένα στιλέτο.

Η Χιουζ είπε: «Ενας πολιτισμός δεν αποτελείται μόνο από έναν τάφο. Αν μιλάμε για έναν πολιτισμό που διασχίζει τον Καύκασο και τη Στέπα, όπως έλεγαν όλοι οι αρχαίοι, προφανώς χρειάζεσαι και άλλα λείψανα».

Σύμφωνα με την ιστορικό, μερικοί από τους σκελετούς αποκαλύπτουν ότι αυτές οι γυναίκες χρησιμοποιούσαν τόξα και βέλη εκτενώς: «Τα δάχτυλά τους είναι παραμορφωμένα επειδή χρησιμοποιούσαν πάρα πολύ τα βέλη. Οι αλλαγές στις αρθρώσεις των δακτύλων δεν θα συνέβαιναν μόνο από το κυνήγι. Επρόκειτο για μια σταθερά μεγάλη συνήθεια», είπε και πρόσθεσε: «Πολύ συναρπαστικό είναι και το γεγονός ότι υπάρχουν επίσης πολλά στοιχεία από οστά που αποδεικνύουν ξεκάθαρα παρατεταμένο χρόνο στη σέλα. Οι λεκάνες τους βασικά είχαν ανοίξει επειδή ίππευαν άλογα. Τα οστά [τους] διαμορφώθηκαν από τον τρόπο ζωής τους», εξήγησε.

Η Χιουζ σημείωσε ότι στα κοσμήματα που ανακαλύφθηκαν περιλαμβάνονται περιδέραια από καρνεόλη, ημιπολύτιμο λίθο, τον οποίο «βλέπεις συχνά σε αρχιέρειες ή θεές. Είναι ένα σημάδι γυναικών με κύρος», τόνισε.

Απεικόνιση των ευρημάτων σε ντοκιμαντέρ

Τα ευρήματα θα παρουσιαστούν σε μια νέα σειρά του βρετανικού Channel 4 τον Απρίλιο, με τίτλο «Bettany Hughes’ Treasures of the World» («Μπέτανι Χιουζ, Οι Θησαυροί του Κόσμου»). Ενα από τα επεισόδια, με τίτλο «Οι δρόμοι του μεταξιού και ο Καύκασος», επικεντρώνεται σε ένα μέρος του κόσμου το οποίο για αιώνες γνώρισε τη ροή των πολιτισμών και όπου οι εμπορικοί δρόμοι ένωσαν τις ηπείρους της Ασίας και της Ευρώπης.

Στο ντοκιμαντέρ αυτό λέει για τα ευρήματα που επιβεβαιώνουν την ύπαρξη των Αμαζόνων: «Αυτά τα λαμπρά στοιχεία βγαίνουν από τη γη και έρχονται σιγά-σιγά στο φως. Και συχνά αυτός είναι ο τρόπος, με τις πραγματικά καλύτερες ιστορίες».

Η Χιουζ επισκέπτεται το ορεινό χωριό Κινάλιγκ στον Ευρύτερο Καύκασο, το υψηλότερο κατοικημένο μέρος της Ευρώπης. Είναι τόσο απομακρυσμένο που «είναι σαν να χάνεσαι στο χρόνο», λέει, σημειώνοντας ότι η τοπική γλώσσα δεν ομιλείται πουθενά αλλού.

Εκεί, υπάρχει ένας οικισμός από την εποχή του Χαλκού και μερικοί από τους 2.000 κατοίκους του υποστηρίζουν ότι, στην αρχαιότητα, οι γυναίκες τους μεταμφιέζονταν σε άντρες καλύπτοντας τα πρόσωπά τους με μαντήλια, σύμφωνα με ιστορίες που μεταδόθηκαν από γενιά σε γενιά: «Είπαν, “όλες οι γιαγιάδες μας πολεμούσαν. Ολοι οι άντρες ήταν μακριά με τα κοπάδια. Οι γυναίκες κάλυπταν πάντα τα πρόσωπά τους για να πολεμήσουν”, ώστε οι άνθρωποι να μην ξέρουν αν ήταν γυναίκες ή άνδρες, όπως ακριβώς αναφέρουν οι αρχαίες πηγές», λέει στο συγκεκριμένο επεισόδιο η Μπέτανι Χιουζ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News