Πολλή συζήτηση γύρω από το TikTok έχει προκαλέσει η πρόσφατη έγκριση νομοσχεδίου στις Ηνωμένες Πολιτείες, που δίνει τη δυνατότητα πλήρους απαγόρευσης αυτού του κινεζικού μέσου κοινωνικής δικτύωσης. Ηδη, σε πολλές Δυτικές χώρες απαγορεύεται η χρήση του TikTok στα γραφεία και στα εταιρικά κινητά.

Η εφαρμογή έχει απαγορευτεί εδώ και δύο χρόνια στην Ινδία, όπου ήδη χρησιμοποιούνται ευρέως άλλες αντίστοιχες πλατφόρμες αμερικανικών συμφερόντων.

Το TikTok ανήκει στον τεχνολογικό γίγαντα ByteDance με έδρα το Πεκίνο και είναι η μοναδική μη αμερικανική mainstream εφαρμογή. Ομως πόσο πραγματικοί είναι οι φόβοι και πόσο επικίνδυνη είναι τελικά για τη Δύση μια πλατφόρμα με βιντεάκια;

Το BBC αναδεικνύει τις τρεις κύριες ανησυχίες των Δυτικών απέναντι στο TikΤok και τη γνώμη που έχουν οι ειδικοί στην κυβερνοασφάλεια για αυτές

• Μήπως το TikTok συλλέγει πολλά δεδομένα;

To BBC επικαλείται μια έκθεση κυβερνοασφάλειας που δημοσιεύθηκε τον Ιούλιο του 2022, η οποία διαπίστωσε ότι το TikTok συλλέγει λεπτομέρειες όπως η τοποθεσία, ποια συγκεκριμένη συσκευή χρησιμοποιείται και ποιες άλλες εφαρμογές υπάρχουν σε αυτήν. Τέτοια δεδομένα συλλέγουν λίγο ως πολύ όλες οι παρόμοιες εφαρμογές, όπως επιβεβαιώνουν και άλλες σχετικές έρευνες.

Ωστόσο, μια παρόμοια δοκιμή που πραγματοποιήθηκε από το Citizen Lab κατέληξε στο συμπέρασμα ότι «σε σύγκριση με άλλες δημοφιλείς πλατφόρμες κοινωνικών μέσων, το TikTok συλλέγει παρόμοιους τύπους δεδομένων για να παρακολουθεί τη συμπεριφορά των χρηστών».

Η ίδια η TikTok υποστηρίζει ότι η συλλογή δεδομένων της εφαρμογής είναι «σύμφωνη με τις πρακτικές του κλάδου», ότι δηλαδή δεν συλλέγει περισσότερα (ούτε βέβαια και λιγότερα) δεδομένα συγκριτικά με άλλες εφαρμογές.

• Μπορεί η Κίνα να χρησιμοποιήσει το TikTok για κατασκοπεία;

Σύμφωνα με την εταιρεία του TikTok, η κινεζική κυβέρνηση δεν θα ζητούσε ποτέ δεδομένα χρηστών της πλατφόρμας, αλλά ακόμη και αν το έκανε, αυτοί δεν θα τα έδιναν. Η εταιρεία διαβεβαιώνει ακόμη πως «τα δεδομένα των ευρωπαίων χρηστών προστατεύονται σε ένα ειδικά σχεδιασμένο περιβάλλον, και σε αυτά έχουν πρόσβαση μόνο εγκεκριμένοι υπάλληλοι, υπό αυστηρή εποπτεία».

Οι ειδικοί αναφέρουν στο BBC πως όλοι οι χρήστες των κοινωνικών δικτύων έχουν πλέον αποδεχτεί ότι με τη χρήση τους «εκχωρούν» και ορισμένα προσωπικά τους δεδομένα. Αυτό είναι το αντάλλαγμα που όλοι «πληρώνουμε» για τη δωρεάν χρήση υπηρεσιών, ώστε στη συνέχεια αυτό να «εξαργυρωθεί» σε διαφημίσεις και σε διασύνδεση με άλλες υπηρεσίες.

Για τα αμερικανικά κοινωνικά δίκτυα, ο Δυτικός κόσμος θεωρεί δεδομένο έναν βαθμό εμπιστοσύνης – ότι δηλαδή εφαρμογές όπως το Facebook, το Instagram, το Snapchat και το YouTube δεν χρησιμοποιούν τα δεδομένα που συλλέγουν για κακόβουλους σκοπούς, που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια.

Αντίθετα, δεν ισχύει η ίδια εμπιστοσύνη για το κινεζικό TikΤok. Το 2022 αποκαλύφθηκε ότι υπάλληλοι της ByteDance στο Πεκίνο είχαν πρόσβαση στα δεδομένα τουλάχιστον δύο δημοσιογράφων στις ΗΠΑ και στο Ηνωμένο Βασίλειο, ώστε να παρακολουθούν τις τοποθεσίες και άλλα δεδομένα τους. Η εταιρεία δήλωσε αργότερα ότι απέλυσε τους συγκεκριμένους υπαλλήλους, όμως η υπόθεση «τραυμάτισε» ακόμη περισσότερο την εμπιστοσύνη προς την κινεζική πλατφόρμα.

Ο φόβος (των Αμερικανών κυρίως) είναι, σύμφωνα με τους ειδικούς, εν πολλοίς θεωρητικός, αλλά βασίζεται σε ένα άρθρο της κινεζικής νομοθεσίας περί εθνικών πληροφοριών, το οποίο ορίζει ότι όλες οι κινεζικές οργανώσεις και πολίτες θα πρέπει να «υποστηρίζουν, να βοηθούν και να συνεργάζονται» με τις υπηρεσίες πληροφοριών της χώρας.

Ωστόσο, όπως αναφέρει το BBC, ερευνητές από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Τζόρτζια υποστηρίζουν ότι αυτή η πρόταση έχει αφαιρεθεί από το νομικό πλαίσιο.

• Μπορεί το TikTok να γίνει εργαλείο κινεζικής προπαγάνδας;

Τον Νοέμβριο του 2022, αναφέρει το BBC, ο Κρίστοφερ Ρέι, διευθυντής του FBI, είπε στους αμερικανούς νομοθέτες ότι η κινεζική κυβέρνηση θα μπορούσε να ελέγξει τον αλγόριθμο προκειμένου να προωθήσει προπαγανδιστικά μηνύματα.

Οι ανησυχίες περί προπαγάνδας πυροδοτούνται και από το γεγονός ότι το «αδελφάκι» του TikTok, το Douyin, που είναι διαθέσιμο μόνο στην Κίνα, λογοκρίνεται σε μεγάλο βαθμό, όπως και όλα τα υπόλοιπα κοινωνικά δίκτυα στη χώρα.

Οταν ξεκίνησε να λειτουργεί το TikTok είχαν αναφερθεί και σε Δυτικές  χώρες μεμονωμένες περιπτώσεις λογοκρισίας, οι οποίες κατακρίθηκαν.

Συγκρίνοντας το TikTok με το Douyin, ερευνητές από το Citizen Lab, αλλά και το Ινστιτούτο της Τζόρτζια, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι το TikTok δεν χρησιμοποιεί την ίδια πολιτική λογοκρισία.

Η εταιρεία του TikTok υποστηρίζει ότι η Δυτική νομοθεσία τής απαγορεύει την παραπληροφόρηση.

Θεωρητικός κίνδυνος

Σε μια γενική θεώρηση, λοιπόν, η Δύση φαίνεται να κινδυνεύει «θεωρητικά» από το TikTok, αν και οι υπέρμαχοι της απαγόρευσης χαρακτηρίζουν την πλατφόρμα «δούρειο ίππο»: φαινομενικά ακίνδυνο, αλλά στην πραγματικότητα ισχυρό όπλο στα χέρια των Κινέζων.

Οπως αναφέρει το βρετανικό δίκτυο, η απαγόρευση του TikTok από τις ΗΠΑ θα μπορούσε να έχει τεράστιο αντίκτυπο στην πλατφόρμα, καθώς πολλοί σύμμαχοι των ΗΠΑ θα μπορούσαν να συμβαδίσουν με μια τέτοια απόφαση.

Στην Κίνα, πάντως δεν υπάρχει ανησυχία για τα αμερικανικά κοινωνικά δίκτυα, αφού το κράτος τα έχει προ πολλού απαγορεύσει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News