O κίνδυνος ενός πυρηνικού Αρμαγεδδώνα κατά τη διάρκεια του πολέμου στην Ουκρανία, μόλις επτά μήνες μετά τη ρωσική εισβολή, υπήρξε πολύ πιο σοβαρός και άμεσος από όσο είχε επισήμως αποκαλυφθεί έως τώρα. Τον Οκτώβριο του 2022, ενώ η αντεπίθεση του Κιέβου σημείωνε σημαντική πρόοδο και οι ουκρανικές δυνάμεις έδειχναν ικανές να αποπειραθούν να ανακαταλάβουν ακόμη και την Κριμαία, οι αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες είχαν συλλέξει πληροφορίες σύμφωνα με τις οποίες η Μόσχα εξέταζε πολύ σοβαρά το ενδεχόμενο να προβεί στη χρήση ενός τακτικού πυρηνικού όπλου στο πεδίο. Και η Ουάσιγκτον, με αυξανόμενη ανησυχία, σκεφτόταν πώς θα απαντούσε στρατιωτικά.

«Για πρώτη φορά μετά την κρίση των πυραύλων της Κούβας υπάρχει άμεση απειλή χρήσης ενός πυρηνικού όπλου, εάν η κατάσταση συνεχίσει να εξελίσσεται όπως εξελίσσεται», εκμυστηρεύτηκε ο Τζο Μπάιντεν σε μια ομάδα νεοϋορκέζων Δημοκρατών κατά τη διάρκεια μιας μάζωξης στο διαμέρισμα του Τζέιμς Μέρντοκ, του φιλελεύθερου «άσωτου υιού» του μεγιστάνα των ΜΜΕ Ρούπερτ Μέρντοκ, στο Απερ Ιστ Σάιντ της Νέας Υόρκης.

«Ηταν 6η Οκτωβρίου του 2022 και αυτό που ακούστηκε […] εκείνο το βράδυ ήταν ένα ανησυχητικό μήνυμα που – αν και ο Μπάιντεν δεν το είπε – προερχόταν απευθείας από άκρως απόρρητες υποκλοπές επικοινωνιών για τις οποίες είχε πρόσφατα ενημερωθεί και υποδήλωναν ότι οι απειλές του προέδρου Πούτιν περί χρήσης πυρηνικού όπλου στην Ουκρανία θα μπορούσαν να εξελίσσονται σε επιχειρησιακό σχέδιο», γράφει ο Ντέιβιντ Σάνγκερ στο νέο του βιβλίο «Νέοι Ψυχροί Πόλεμοι: η Ανοδος της Κίνας, η Εισβολή της Ρωσίας και ο Αγώνας της Αμερικής να υπερασπιστεί τη Δύση».

Σχεδόν ακριβώς εξήντα χρόνια μετά από την κρίση που τον Οκτώβριο του 1962 έφερε τις ΗΠΑ και την ΕΣΣΔ στα πρόθυρα μιας πυρηνικής σύρραξης, λόγω των σοβιετικών βαλλιστικών πυραύλων που είχαν εγκατασταθεί στην Κούβα του Φιντέλ Κάστρο, «ο πρόεδρος μιλούσε για το ενδεχόμενο χρήσης ενός πυρηνικού όπλου εν καιρώ πολέμου για πρώτη φορά μετά από τη Χιροσίμα και το Ναγκασάκι. Και όχι σε κάποια αόριστη στιγμή στο μέλλον. Εννοούσε τις επόμενες εβδομάδες», εξηγεί ο ανταποκριτής των New York Times στον Λευκό Οίκο στη μελέτη του, απόσπασμα της οποίας προδημοσιεύει η νεοϋορκέζικη εφημερίδα.

Οι υποκλοπές αποκάλυπταν ότι για πρώτη φορά από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στην Ουκρανία στους κόλπους του ρωσικού στρατού διεξάγονταν τακτικά συνομιλίες σχετικά με τη διαδικασία πρόσβασης στο πυρηνικό οπλοστάσιο. Ορισμένες ήταν απλώς «συζητήσεις», σύμφωνα με έναν αμερικανό αξιωματούχο. Αλλες, όμως, αφορούσαν τις μονάδες που θα ήταν υπεύθυνες για τη μετακίνηση και την ανάπτυξη των όπλων. Η πιο ανησυχητική από τις υποκλοπές αποκάλυψε ότι ένας εκ των ανωτέρων στρατιωτικών διοικητών της Ρωσίας συζητούσε ρητά τη διαδικασία χρήσης ενός πυρηνικού όπλου στο πεδίο της μάχης.

O Μπάιντεν γνώριζε ότι δεν υπήρχαν στοιχεία για μετακίνηση πυρηνικών οπλικών συστημάτων. Αλλά η CIA προειδοποιούσε ότι, στην περίπτωση που οι ουκρανικές δυνάμεις αποδεκάτιζαν τις ρωσικές αμυντικές γραμμές και έδειχναν αποφασισμένες να αποπειραθούν να ανακαταλάβουν την Κριμαία (το οποίο φαινόταν αδύνατο εκείνο το φθινόπωρο) οι πιθανότητες χρήσης ενός πυρηνικού όπλου θα μπορούσαν να εκτιναχτούν ακόμη και άνω του 50%. Φυσικά αυτό το ενδεχόμενο «τράβηξε γρήγορα την προσοχή όλων», όπως ανέφερε ένας άλλος αξιωματούχος στον Ντέιβιντ Σάνγκερ, ο οποίος, για να γράψει το βιβλίο του, πήρε συνεντεύξεις από στελέχη της αμερικανικής κυβέρνησης, διπλωμάτες, ηγέτες κρατών-μελών του ΝΑΤΟ και μέλη των ανώτερων βαθμίδων της στρατιωτικής ιεραρχίας των ΗΠΑ. 

«Ενώ η είδηση ότι η Ρωσία εξέταζε το ενδεχόμενο να χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο μεταδόθηκε εκείνη την περίοδο, οι συνεντεύξεις ανέδειξαν ότι οι ανησυχίες στον Λευκό Οίκο και στο Πεντάγωνο ήταν πολύ βαθύτερες από όσο αναγνωριζόταν τότε, και πως καταβλήθηκαν εκτεταμένες προσπάθειες για να προετοιμαστούν για το ενδεχόμενο», συνοψίζει ο αμερικανός δημοσιογράφος με ειδίκευση στην εθνική ασφάλεια. «Οταν ο Μπάιντεν σκέφτηκε φωναχτά εκείνο το βράδυ ότι “δεν νομίζω ότι υπάρχει κάτι τέτοιο όπως η δυνατότητα να χρησιμοποιήσεις ένα τακτικό πυρηνικό όπλο και να μην καταλήξεις στον Αρμαγεδδώνα”, είχε κατά νου επείγουσες προετοιμασίες για μια αντίδραση των ΗΠΑ», προσθέτει.

Εκείνο το βράδυ ο αμερικανός πρόεδρος είχε σημειώσει πως κατά τη γνώμη του ο Βλαντίμιρ Πούτιν θα μπορούσε κάλλιστα να πραγματοποιήσει την απειλή του: «Εχουμε έναν τύπο που γνωρίζω αρκετά καλά», είπε, αναφερόμενος στον επικεφαλής του Κρεμλίνου. «Δεν αστειεύεται όταν μιλά για πιθανή χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων ή βιολογικών ή χημικών όπλων, επειδή ο στρατός του, μπορεί να πει κανείς, υπολειτουργεί σημαντικά».

«Εχουμε και εμείς όπλα που μπορούν να πλήξουν στόχους στην επικράτειά τους. Δεν το καταλαβαίνουν αυτό;», διερωτήθηκε ο Πούτιν, στα τέλη του προηγούμενου μήνα, κατά την ομιλία του για την κατάσταση της Ρωσίας, εξαπολύοντας νέες πυρηνικές απειλές κατά της Δύσης.

Στην προκειμένη περίπτωση ο ρώσος πρόεδρος μιλούσε για ρωσικούς πυραύλους μεσαίου βεληνεκούς που θα μπορούσαν να πλήξουν στόχους οπουδήποτε στην Ευρώπη και για τους διηπειρωτικούς βαλλιστικούς πυραύλους που διαθέτει η Μόσχα και μπορούν να φτάσουν στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αντιθέτως τον Οκτώβριο του 2022 οι αμερικανικές ανησυχίες εστιάζονταν στα αποκαλούμενα πυρηνικά (όπλα) πεδίου μάχης, τα οποία είναι αρκετά μικρά ώστε να μπορούν να φορτωθούν ακόμη και σε βλήμα πυροβόλου και ισχυρά τόσο όσο χρειάζεται για τον αφανισμό μιας στρατιωτικής μονάδας ή μερικών οικοδομικών τετραγώνων.

«Τουλάχιστον αρχικά, η χρήση τους δεν θα έμοιαζε σε τίποτα με μια ολοκληρωμένη πυρηνική σύρραξη, τον μεγάλο φόβο του Ψυχρού Πολέμου. Τα αποτελέσματα θα ήταν φρικτά, αλλά θα περιορίζονταν σε μια σχετικά μικρή γεωγραφική περιοχή — θα μπορούσαν να πυροδοτηθούν πάνω από τη Μαύρη Θάλασσα ή να εκτοξευθούν κατά μιας ουκρανικής στρατιωτικής βάσης», εξηγεί ο Ντέιβιντ Σάνγκερ.

Ομως η ανησυχία του Λευκού Οίκου ήταν τόσο μεγάλη που συστάθηκαν ειδικές ομάδες για την κατάστρωση ενός σχεδίου αντίδρασης. Αξιωματούχοι της κυβέρνησης υποστήριξαν ότι η όποια αμερικανική απάντηση θα έπρεπε καταρχάς να ήταν μη πυρηνική αλλά και αρκετά δραματική (ακόμη και μια συμβατική επίθεση στις μονάδες υπεύθυνες για το πυρηνικό πλήγμα) διαφορετικά θα κινδύνευαν να ενθαρρύνουν όχι μόνο τον Πούτιν να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τακτικά πυρηνικά όπλα αλλά και κάθε άλλο αυταρχικό ηγέτη με πυρηνικό οπλοστάσιο να αρχίσει να σκέφτεται πως θα μπορούσε να κάνει το ίδιο.

Για να αποφευχθεί μια πυρηνική κλιμάκωση, τις ημέρες πριν και μετά τη μάζωξη στο διαμέρισμα του Μέρντοκ, ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Αντονι Μπλίνκεν τηλεφώνησε στον ρώσο ομόλογό του, όπως έκαναν επίσης ο αμερικανός υπουργός Αμυνας Λόιντ Οστιν και ο Σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας των ΗΠΑ Τζέικ Σάλιβαν.

Στη διεθνή σκηνή ο καγκελάριος της Γερμανίας, Ολαφ Σολτς, πραγματοποιούσε προγραμματισμένη επίσκεψη στο Πεκίνο και ήταν προετοιμασμένος να ενημερώσει τον Σι Τζινπίνγκ για τις αμερικανικές πληροφορίες και να τον παροτρύνει να προβεί σε δημόσιες και ιδιωτικές δηλώσεις, προειδοποιώντας ότι δεν υπήρχε περιθώριο για χρήση πυρηνικών όπλων στο πλαίσιο της σύρραξης στην Ουκρανία. Δημοσίως ο κινέζος πρόεδρος έθιξε το ζήτημα, ωστόσο τι είπε ιδιωτικώς στον Πούτιν δεν είναι γνωστό.

Ο Τζο Μπάιντεν, εν τω μεταξύ, έστειλε μήνυμα στον ρώσο πρόεδρο ότι έπρεπε να οργανωθεί επειγόντως μια συνάντηση απεσταλμένων. Ο Πούτιν έστειλε τον Σεργκέι Ναρίσκιν, επικεφαλής της SVR, της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών εξωτερικού. Ο ηγέτης των ΗΠΑ επέλεξε τον Γουίλιαμ Μπερνς, πρώην πρεσβευτή της Ουάσιγκτον στη Μόσχα και νυν επικεφαλής της CIA.

Συνομιλώντας με τον Ντέιβιντ Σάνγκερ, ο Γουίλιαμ Μπερνς του είπε ότι με τον Ναρίσκιν συναντήθηκε, τελικά, στα μέσα του Νοεμβρίου. Αλλά ενώ ο Μπερνς επρόκειτο να προειδοποιήσει τη Μόσχα για τις συνέπειες της χρήσης ενός πυρηνικού όπλου, ο Ναρίσκιν πίστευε πως ο διευθυντής της CIA είχε επιδιώξει να συναντηθεί μαζί του για να διαπραγματευτεί μια συμφωνία κατάπαυσης του πυρός που θα οδηγούσε στον τερματισμό του πολέμου. Ωστόσο ο αμερικανός πρώην διπλωμάτης και νυν αρχιπράκτορας κατάφερε, τελικά, να γίνει κατανοητός.

«Το κατέστησα σαφές (ότι) θα υπήρχαν ξεκάθαρες συνέπειες για τη Ρωσία», ανέφερε σχετικά ο Γουίλιαμ Μπερνς στον ανταποκριτή των New York Times στον Λευκό Οίκο. «Ο Ναρίσκιν ορκίστηκε πως καταλάβαινε και ότι ο Πούτιν δεν σκόπευε να χρησιμοποιήσει πυρηνικό όπλο», πρόσθεσε ο επικεφαλής της CIA.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News