Δύο χρόνια μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, ο αριθμός των νεκρών στρατιωτών της χώρας αυξάνεται, με τον πρόεδρο Ζελένσκι να τους υπολογίζει σε τουλάχιστον 31.000. Οι αυξανόμενες απώλειες καταστρέφουν τα σχέδια χιλιάδων γυναικών για μελλοντικές οικογένειες, οι οποίες έχουν ξεκινήσει να καταφεύγουν στην εξωσωματική γονιμοποίηση μέσω κατάψυξης σπέρματος των συζύγων τους πριν φύγουν για το μέτωπο.

Η νομοθεσία, ωστόσο, δεν έχει προχωρήσει αρκετά ώστε να βοηθήσει τις γυναίκες που αναζητούν εξωσωματικές, καθώς η Ουκρανία ήταν στο παρελθόν μια χώρα στην οποία η παρένθετη μητρότητα και η εξωσωματική γονιμοποίηση συνιστούσαν επικερδή επιχείρηση, όπως επισημαίνουν οι Times του Λονδίνου.

Τον περασμένο μήνα, οι ουκρανοί βουλευτές ενέκριναν μια νομική τροποποίηση που θεωρητικά επιτρέπει τη μεταθανάτια χρήση του σπέρματος. Είναι η τελευταία προσπάθεια νομοθετικής ρύθμισης της μεταθανάτιας γέννας, και έρχεται τρεις μήνες μετά την θεσμοθέτηση κρατικής χρηματοδότησης για την αποθήκευση κατεψυγμένων αναπαραγωγικών κυττάρων από άνδρες και γυναίκες στρατιώτες για έως και πέντε χρόνια μετά τον πόλεμο – τα οποία, όμως, θα διατηρούνται μέχρι και τρεις μήνες από το θάνατό τους.

Οι εμβρυολόγοι και οι χήρες καλωσορίζουν τις αλλαγές στη νομοθεσία, αλλά δεν πιστεύουν ότι αρκούν. Παραμένουν ερωτήματα σχετικά με το πρακτικό νομικό πλαίσιο γύρω από τη συγκατάθεση και τα κληρονομικά δικαιώματα, αν και οι τροπολογίες περιλαμβάνουν δυνατότητα για αναθεωρήσεις του αστικού και οικογενειακού κώδικα εντός τριών μηνών.

Οι εμβρυολόγοι έχουν επισημάνει τα κενά στη νομοθεσία. Κρίνουν ότι η τελική ευθύνη για την εξωσωματική γονιμοποίηση πρέπει να ανήκει σε αυτούς, και η νομοθεσία δεν ορίζει ξεκάθαρα ότι έχουν την άδεια να τις πραγματοποιήσουν. Οι κλινικές ζητούν ήδη υπογραφές συγκατάθεσης από τους δωρητές για χρήση του γενετικού υλικού σε περίπτωση τραυματισμού, η θανάτου, αλλά οι γιατροί ζητούν νομοθεσία που θα επιτρέπει τη διαδικασία χωρίς την ύπαρξη διαθήκης.

Οι ουκρανοί στρατιώτες ξεκίνησαν καταψύξεις σπέρματος από τότε που ξέσπασε ο πόλεμος στα ανατολικά της χώρας το 2014, αλλά η ζήτηση αυξήθηκε μετά την πλήρη ρωσική εισβολή – και ορισμένοι κλινικοί γιατροί άρχισαν να προσφέρουν δωρεάν θεραπείες. Μέχρι την περσινή νομοθέτηση, οι κλινικές εργάζονταν σε μία γκρίζα νομική ζώνη, ζητώντας ιδιωτικά πληρεξούσια που καθορίζουν το δικαίωμα στη μεταθανάτια αναπαραγωγή.

Μια οργάνωση υποστήριξης για τις χήρες του πολέμου με 3.000 μέλη, ανακοίνωσε ότι 30 γυναίκες από τις τάξεις της έχουν ήδη αποκτήσει παιδιά μετά το θάνατο των συζύγων τους. Παρότι είναι δύσκολο να εκτιμηθεί πόσες χήρες επιθυμούν να συλλάβουν με το κατεψυγμένο σπέρμα των νεκρών συζύγων τους, το ενδιαφέρον στα ουκρανικά μέσα κοινωνικής δικτύωσης παρουσιάζεται αυξημένο.

Η επιλογή της κατάψυξης σπέρματος είναι μια βαθιά προσωπική υπόθεση, αλλά στις συνθήκες του συγκεκριμένου πολέμου, έχει και μια πατριωτική διάσταση. Η Ουκρανία θεωρεί ότι τα πιο εξέχοντα τέκνα της εξαφανίζονται από τη ρωσική πολεμική μηχανή – και η πρακτική της εξωσωματικής προσφέρει τη δυνατότητα επιστροφής μέρος των πεσόντων ηρώων της.

Ακόμη και πριν τον πόλεμο, η χώρα είχε ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γονιμότητας στον κόσμο, σύμφωνα με στοιχεία του ΟΗΕ. Από τότε, τα ποσοστά γεννήσεων έχουν μειωθεί περισσότερο από 25% – και η μείωση του πληθυσμού επιδεινώνεται από μια δεκαετία συγκρούσεων και από τον εκτοπισμό εκατομμυρίων προσφύγων, κυρίως γυναικών και παιδιών.

Η Ουκρανική Ενωση Αναπαραγωγικής Ιατρικής προειδοποιεί για μια επικείμενη «δημογραφική καταστροφή». «Το κύριο καθήκον των αρχών στη μεταπολεμική ανοικοδόμηση της Ουκρανίας θα είναι η αποκατάσταση του πληθυσμού», αναφέρει χαρακτηριστικά. Η κατάψυξη ωαρίων είναι διαθέσιμη για όσες υπηρετούν στον στρατό, αλλά είναι ιδιαίτερα περίπλοκη νομικά, επισημαίνει ο ιατρικός σύλλογος της χώρας.

Οι γυναίκες υποβάλλονται σε ορμονικές θεραπείες για τη συγκομιδή των ωαρίων τους, κάτι που δεν είναι πρακτικό σε συνδυασμό με τη στρατιωτική θητεία τους. Η μεταθανάτια αναπαραγωγή δεν είναι δυνατή βάσει του ισχύοντος νόμου για την παρένθετη μητρότητα – ο οποίος την απαγορεύει στους ανύπαντρους άνδρες, ενώ παράλληλα απαιτεί από μια δότρια να έχει ήδη τουλάχιστον ένα δικό της παιδί.

Η Ρωσία, η οποία έχει επίσης μειούμενο πληθυσμό, ανακοίνωσε πέρυσι ότι το υπουργείο Υγείας της θα χρηματοδοτήσει την αποθήκευση του σπέρματος των στρατιωτών που πολεμούν στην Ουκρανία.  Η μεταθανάτια αναπαραγωγή έχει θεσμοθετηθεί τις τελευταίες δύο δεκαετίες σε όλο τον κόσμο, με τους νόμους που διέπουν την πρακτική της να ποικίλουν, και την πρόκληση πολλών δεοντολογικών αντιδράσεων.

Πέρυσι, το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων επικύρωσε την απαγόρευση της μεταθανάτιας σύλληψης στη Γαλλία, ενώ το Ισραήλ την έχει θεσμοθετήσει εδώ και καιρό, επιτρέποντας ακόμη και την μετά θάνατο ανάκτηση σπέρματος. Η 68χρονη ισπανίδα ηθοποιός Ανα Ομπρεγκόν προκάλεσε οργισμένες αντιδράσεις όταν την περασμένη άνοιξη ανακοίνωσε ότι η υιοθετημένη κόρη της προέκυψε από εξωσωματική γονιμοποίηση σπέρματος του εκλιπόντος γιου της, μέσω παρένθετης μητέρας από τις ΗΠΑ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News