Μέσα σε λίγες ημέρες συναντηθήκαμε δύο φορές με αυτό που, πριν από λίγα χρόνια, εθεωρείτο αδιανόητο. Η Βουλή ψήφισε τον γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια και εν συνέχεια άνοιξε τον δρόμο για την ίδρυση μη κρατικών πανεπιστημίων. Πρόκειται για δύο νομοθετήματα που, μέχρι πρόσφατα, ακόμα και η απλή αναφορά σε αυτά τα τοποθετούσε στη σφαίρα του απίθανου.

Η εύκολη ανάγνωση παραπέμπει στη μεταρρυθμιστική βούληση που επέδειξε η κυβέρνηση. Και αν τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αποτελούν, κατά κάποιον τρόπο, δομικό στοιχείο στην ιδεολογική πλατφόρμα της ΝΔ, το νομοσχέδιο για την ισότητα στον γάμο υπερέβη αγκυλώσεις και δεδομένα δεκαετιών. Το κόμμα που είχε καταψηφίσει την αποποινικοποίηση της μοιχείας θεσμοθέτησε τον γάμο για τα ομόφυλα ζευγάρια. Ναι, είναι η εξελικτική πορεία των πραγμάτων, αλλά και η μεταρρυθμιστική ζέση του Μητσοτάκη.

Λένε ότι διεκδικεί θέση στην Ευρώπη και κάνει δημόσιες σχέσεις. Δεν το γνωρίζω. Αν όμως επένδυσε στην υστεροφημία του, στο μέλλον θα κάνει καλή είσπραξη. Οπως θυμόμαστε τον Ανδρέα για τη μεταρρύθμιση στο Οικογενειακό Δίκαιο, έτσι θα ανατρέχουμε και στον Μητσοτάκη για την ισότητα στον γάμο. Για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια θα πρέπει να περιμένουμε. Και ας περιμένουμε και στη γωνία, μακάρι να διαψευστούν οι επιφυλακτικοί και οι καχύποπτοι.

Ωστόσο το θέμα μας δεν είναι ο Μητσοτάκης. Αλλωστε και ο ίδιος δεν θα τολμούσε ούτε βήμα αν πίστευε ότι βαδίζει σε ναρκοθετημένο έδαφος. Στην περίπτωση του γάμου, η κοινωνία στήριξε ή, τέλος πάντων, δεν έδειξε διάθεση να βγει στους δρόμους. Και όσον αφορά τα πανεπιστήμια, οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η κοινή γνώμη δεν συντάσσεται με όσους διαδηλώνουν.

Είναι η κοινωνία που άλλαξε. Και το Big Bang αυτής της αλλαγής ήταν η δεκαετία της κρίσης. Σε εκείνη την περίοδο αναπτύξαμε ανοχή και αντοχή στα σοκ, στις απότομες και ριζικές αλλαγές. Μάθαμε να μη μας εκπλήσσει τίποτα. Γίναμε πιο σκληροί. Πιο κυνικοί. Και κατά συνέπεια πιο ρεαλιστές. Κυρίως, αντιληφθήκαμε την ανάγκη για αναπροσαρμογή, για οριστική αποκοπή από νοοτροπίες του παρελθόντος.

Την ίδια περίοδο δικτυωθήκαμε περισσότερο μέσα από τα social media. Μπορεί αυτό να ευνόησε τις ακρότητες και τις συσπειρώσεις που γέννησαν, αλλά έδωσε στην κοινωνία την ευκαιρία να «ζυμωθεί» πάνω στο καινούργιο. Ηρθε βέβαια και η έκρηξη της πολιτικής ορθότητας, που ουσιαστικά οδήγησε γενιές ολόκληρες σε έναν νέο τρόπο σκέψης. Η σημερινή κοινωνία διαφέρει σημαντικά από το σχήμα και τη μορφή που είχε το 2010. Εμαθε, όχι βέβαια στο σύνολό της, να αποδέχεται εκείνο που θεωρούσε διαφορετικό και τα πάει πολύ καλύτερα με την αφομοίωση πολυπολιτισμικών στοιχείων.

Τέλος πάντων, αυτά θα τα δουν με πιο ευρεία ματιά ο κοινωνιολόγος και ο ιστορικός του μέλλοντος. Αυτό που πρέπει να κρατήσουμε εμείς είναι η διάθεση της κοινωνίας, δηλαδή του μεγαλύτερου κομματιού της, να δεχθεί μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις προς την ανάδυση ενός νέου τοπίου. Ο Μητσοτάκης φαίνεται να το έχει αντιληφθεί και προσπαθεί να το πουλήσει καταλλήλως. Το χρησιμοποιεί, αν θέλετε, ως χαλί κάτω από το οποίο σπρώχνει για να κρύψει άλλα πράγματα.

Μέσα σε λίγες ημέρες πέρασε δύο νόμους που, στην ελληνική πολιτική μορφολογία, δεν θα έβρισκαν έκφραση μέσα στο ίδιο κόμμα. Οι αριστεροί θα περνούσαν τον γάμο και οι δεξιοί τα ιδιωτικά πανεπιστήμια. Ο Μητσοτάκης έκανε και τα δύο γιατί επενδύει σε μία αλλαγή στην κοινωνική συμπεριφορά που οι άλλοι δείχνουν να μην έχουν αντιληφθεί ή κατανοήσει πλήρως. Και τώρα πήγε και τους υπέκλεψε στοιχεία από την προοδευτική τους ταυτότητα. Αυτό δεν κατανοούν όσοι καταψήφισαν τα μη κρατικά πανεπιστήμια. Μέχρι πρόσφατα εθεωρείτο προοδευτικό να στέκεσαι απέναντι στην ίδρυσή τους. Δεν είμαι σίγουρος ότι θεωρείται και τώρα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News