Eνας αμερικανός στρατιώτης σηκώνει ικετευτικά τα χέρια του στον ουρανό, δευτερόλεπτα αφού έχει δεχτεί μια σφαίρα στην πλάτη: η ομολογουμένως συγκλονιστική σκηνή έχει αποτυπωθεί στη συνείδηση γενεών σινεφίλ αλλά και πιο ανυποψίαστων θεατών. Πριν από σχεδόν 40 χρόνια, το 1986 συγκεκριμένα, η αριστουργηματική ερμηνεία του Γουίλεμ Νταφόε και η πύρινη σκηνοθεσία του Ολιβερ Στόουν μεταμόρφωσαν το «Platoon», μια ταινία για τον πόλεμο των ΗΠΑ στο Βιετνάμ, σε αντιπολεμικό μανιφέστο.

Την επόμενη χρονιά ο νεοϋορκέζος σκηνοθέτης εξέφρασε την άκρως αρνητική άποψή του για τον αποκαλούμενο «τούρμπο καπιταλισμό» της δεκαετίας του 1980 γυρίζοντας το «Wall Street», ενώ με τις ταινίες «Γεννημένος την 4η Ιουλίου» και «Γεννημένοι Δολοφόνοι» εδραιώθηκε ως ο κινηματογραφιστής της «κακής συνείδησης» της Αμερικής.

Ωστόσο, από το 2001, μετά τις τρομοκρατικές επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, ο αντιαμερικανισμός του Ολιβερ Στόουν άρχισε σταδιακά να καθίσταται «νοσηρός» όσο και «εξοργιστικός», όπως, τουλάχιστον, γράφει η Τόνια Μαστρομπουόνι της Repubblica, θυμίζοντας πως ο τετράκις βραβευμένος με Οσκαρ 77χρονος σκηνοθέτης είχε υποστηρίξει ότι η επίθεση του Οσάμα μπιν Λάντεν στην καρδιά της Αμερικής ήταν «μια εξέγερση κατά της παγκοσμιοποίησης και του American Way».

Από τότε άρχισε να αναπτύσσει αλλά και να εκφράζει μια «ντροπιαστική αγάπη», σύμφωνα με την ιταλίδα δημοσιογράφο, αρχικά για τους κομμουνιστές δικτάτορες, από τον Ούγκο Τσάβες μέχρι τον Φιντέλ Κάστρο, και στη συνέχεια για όλους τους δικτάτορες αδιακρίτως, περιλαμβανομένου, φυσικά, και του προέδρου της Ρωσίας, Βλαντίμιρ Πούτιν.

«Για την επαίσχυντη συνέντευξή του με τον Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Στόουν μετέβη στο Κρεμλίνο δεκάδες φορές μεταξύ 2015 και 2017. Και με την προπαγανδιστική σειρά “Οι Συνεντεύξεις του Πούτιν” φαινόταν ήδη να έχει πιάσει πάτο» αναφέρει η Μαστρομπουόνι. Φαίνεται, όμως, πως «συνεχίζει να εκπίπτει […] Το πάθος του για αυταρχικούς ηγέτες και δικτάτορες κατέστη επάγγελμα» προσθέτει, επικαλούμενη μια συγκλονιστική αποκάλυψη ορισμένων διεθνών μέσων ενημέρωσης, μεταξύ των οποίων και η έγκριτη γερμανική επιθεώρηση Der Spiegel.

Ο Ολιβερ Στόουν και ο στενός συνεργάτης του, ο ουκρανικής καταγωγής σκηνοθέτης Ιγκόρ Λομπατόνοκ, φέρεται να πρότειναν σε διάφορους αυταρχικούς ηγέτες και δικτάτορες να γυρίσουν ψευδοντοκιμαντέρ με τη σφραγίδα του αμφιλεγόμενου όσο και καταξιωμένου αμερικανού σκηνοθέτη, προφανώς έναντι αμοιβής εκατομμυρίων.

Ανάμεσα στα πρόσωπα για τα οποία φέρεται πως είχαν ετοιμάσει πιλοτικές προσφορές ξεχωρίζουν ο λευκορώσος δικτάτορας Αλεξάντερ Λουκασένκο, ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο πρόεδρος του Αζερμπαϊτζάν Ιλχάμ Αλίγιεφ. Σύμφωνα με το Spiegel, μόνο για το ανδρείκελο του Πούτιν, τον Λουκασένκο, ο αμερικανός σκηνοθέτης ενδεχομένως να είχε κάποιες επιφυλάξεις.

Εν τω μεταξύ, πάντως, μία από αυτές τις κατά παραγγελίαν αγιογραφίες με τον μανδύα του ντοκιμαντέρ έχει ήδη ολοκληρωθεί. Πρόκειται για το «Qazaq: History of the Golden Man» το οποίο αναδεικνύει τον βίο και την πολιτεία του πρώην δικτάτορα του Καζακστάν Νουρσουλτάν Ναζαρμπάγεφ. Στη μαύρη με χρυσές ανταύγειες αφίσα του ντοκιμαντέρ διακρίνονται, πέρα από τον Ναζαρμπάγεφ, ο Ολιβερ Στόουν και ο Λομπατόνοκ.

Οι σεναριογράφοι –αν μπορούν να ονομαστούν έτσι– ετοίμασαν 130 ερωτήσεις οι οποίες στάλθηκαν στο επιτελείο του δικτάτορα για έγκριση. Και οι επιθυμίες του Ναζαρμπάγεφ έγιναν δεκτές κατά γράμμα από τον Στόουν, ο οποίος απηύθυνε τις συμφωνημένες ερωτήσεις σχεδόν κατά λέξη στον πρώην πρόεδρο του Καζακστάν.

Μια πηγή που συμμετείχε στα γυρίσματα ανέφερε ότι «ο Ναζαρμπάγεφ συνέχισε να ζητά αλλαγές στην ταινία και προσαρμογές για να βελτιώσει την εικόνα του», ενώ όλα τα ακανθώδη ζητήματα, από τα προβλήματα της οικονομίας του Καζακστάν μέχρι την επισφαλή κατάσταση των πολιτών και τις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων απλώς «ξεχάστηκαν».

Στην παγκόσμια πρεμιέρα του φιλμ, στην πρωτεύουσα του Καζακστάν, Αστάνα, ο Στόουν είπε κραυγαλέα ψέματα, υποστηρίζοντας ότι μπορούσε να κάνει «οποιαδήποτε ερώτηση» στον πρώην δικτάτορα, ενώ «λησμόνησε» να αναφερθεί στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως είχε υποσχεθεί μέσω ενός email (που επικαλείται το Spiegel) προς συνεργάτες του.

Τα γυρίσματα του «Qazak» ξεκίνησαν το 2020 και ολοκληρώθηκαν την επόμενη χρονιά, ενώ στη συνέχεια το ντοκιμαντέρ κυκλοφόρησε και ως ταινία και ως σειρά οκτώ επεισοδίων. Πέρα από το Καζακστάν, προβλήθηκε μόνο στις ΗΠΑ και στην Ιταλία, στο Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Ρώμης μάλιστα, όπου ο Ολιβερ Στόουν είχε την ευκαιρία να μιλήσει για την ιδιαίτερη γοητεία που άσκησε πάνω του ο Ναζαρμπάγεφ.

«Μου έκανε μεγάλη εντύπωση αυτός ο άνθρωπος: 40 χρόνια στην εξουσία σε μια χώρα όπως αυτή δεν ήταν δυνατό να διαχειριστεί κανείς τα πράγματα χωρίς σιδηρά πυγμή. Δοκιμάστηκε σε αρκετές περιπτώσεις. Σε αντίθεση με αυτό που συνέβη στην Ουκρανία, η οποία έχει απολέσει την πνευματική της ειλικρίνεια και όπου εκείνοι που τάσσονται κατά του καθεστώτος θεωρούνται προδότες, παρέμεινε ψύχραιμος… Αυτό που συνέβη στην Ουκρανία δεν συνέβη εκεί» είχε σημειώσει μεταξύ άλλων ο αμερικανός σκηνοθέτης. «Πόσος κυνισμός» σχολιάζει η ιταλίδα δημοσιογράφος.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News