Το 2008 προτείναμε στον Δήμο Δράμας να εκδώσει ένα περιοδικό ποικίλης ύλης με ιστορικά και αρχιτεκτονικά θέματα της περιοχής, παρουσιάσεις φωτογράφων και ζωγράφων από όλη την Ελλάδα, λογοτεχνία, οικολογικά θέματα, συνεντεύξεις σημαντικών δημιουργών και επιστημόνων κ.α. Μέχρι το φθινόπωρο του 2010 κυκλοφόρησαν δύο τεύχη του περιοδικού που ονομάστηκε «Δίοδος66100» και απέσπασαν θετικές κριτικές, χωρίς όμως να προσελκύσουν ικανοποιητικό αριθμό αναγνωστών. 

Δύο χρόνια αργότερα, το 2010, το περιοδικό έπαψε να βγαίνει. Αφενός γιατί οι γενικότερες οικονομικές συνθήκες ήταν άσκημες και, αφετέρου, επειδή η «Δίοδος66100» θεωρήθηκε από την τότε δημοτική αρχή ως κάτι αχρείαστο, αφού δεν ήταν ούτε διαφημιστικό έντυπο για το έργο της ούτε «θυμιατήρι» του δημάρχου. 

Σεπτέμβριο του 2010, αν θυμάμαι καλά, μου τηλεφώνησε ο Κώστας Αποστολίδης και ζήτησε να βρεθούμε και να συζητήσουμε. Δεν γνωριζόμασταν προσωπικά και δεν είχαμε συναντηθεί ποτέ μέχρι τότε. Το ραντεβού έγινε σε ένα «αγροτικό» ξενοδοχείο, στο οποίο έμενε όταν ερχόταν στη Δράμα με την Πέννυ Αποστολίδη, τη σύζυγό του, μια πολύ ευγενική και φιλική κυρία. 

Η πρώτη μου εντύπωση από τον Κώστα Αποστολίδη ήταν ότι επρόκειτο για έναν εξαιρετικά θετικό άνθρωπο, που έμπαινε κατευθείαν στην καρδιά των θεμάτων. Χωρίς περιστροφές και εισαγωγές, λοιπόν, μου είπε ότι η Raycap ενδιαφερόταν να συνεχίσει την κυκλοφορία του περιοδικού αναλαμβάνοντας τη χρηματοδότησή του, υπό έναν όρο: ότι θα παραμέναμε στη Δίοδο ο Χρίστος Φαράκλας, εγώ και ο γραφίστας Αλέξης Κόντης. Ο Χρίστος στην επιμέλεια των κειμένων, εγώ στη διεύθυνση του περιοδικού και ο Αλέξης στο στήσιμό του. 

Δέχτηκα με χαρά την πρότασή του και τόλμησα να του πω ότι τα τεύχη θα μπορούσαν να κυκλοφορήσουν και σε πιο οικονομική μορφή. Θα μπορούσαμε, δηλαδή, να κρατήσουμε την ίδια ποιότητα στα κείμενα και στις άλλες δημοσιεύσεις, αλλά να διαλέγαμε άλλο χαρτί, λιγότερες εικόνες, ενδεχομένως λιγότερες σελίδες και άλλη εκτύπωση, ώστε να έπεφτε το κόστος. 

«Γιατί νοιάζεσαι εσύ για τα χρήματα, αφού θα τα πληρώνουμε εμείς;», χαμογέλασε. «Όλα θα κρατηθούν όπως στα δύο πρώτα τεύχη». 

«Επίσης», του είπα, «θα μπορούσαμε να βάζουμε διαφημίσεις, ώστε να καλύπτουμε ένα μέρος των εξόδων». Και πάλι μου είπε όχι, διαφημίσεις δεν θα έχουμε καθόλου, ούτε καν της Raycap. 

«Και κάτι τελευταίο», συνέχισα. «Γιατί θέλετε να συνεχίσετε την έκδοση της Διόδου, που κατά κάποιο τρόπο ανήκει στον Δήμο Δράμας, ενώ μπορείτε να στήσετε ένα νέο περιοδικό και να μην εξαρτάστε από δημάρχους και συμβούλους;». 

«Το περιοδικό πρέπει να παραμείνει στον Δήμο», μου είπε, χωρίς άλλη εξήγηση. «Όλα τα έξοδα θα τα πληρώνουμε εμείς και όλα τα έσοδα ας τα παίρνει ο Δήμος». 

Τον Δεκέμβριο της ίδιας χρονιάς κυκλοφόρησε το 3ο τεύχος του περιοδικού με την ίδια συντακτική επιτροπή, όπως στα δύο πρώτα τεύχη. Στο μεταξύ, άλλαξε η δημοτική αρχή κι ανέλαβε νέος δήμαρχος στη Δράμα. Ενα από τα πρώτα που προσπάθησε να κάνει ήταν να αλλάξει την ομάδα που έβγαζε το περιοδικό. Αμέσως μου ζήτησαν «ευγενικά» να παραιτηθώ για να μη με αντικαταστήσουν «άκομψα». Τους είπα ότι θα το κάνω και δεν είχα κανένα πρόβλημα. 

Οταν το ανακοίνωσαν στον Κώστα Αποστολίδη, τους είπε ότι είχε αναλάβει τη χρηματοδότηση της Διόδου υπό τον όρο ότι δεν θα άλλαζε κανείς από αυτούς που το ετοίμαζαν μέχρι τότε. «Αν αλλάξουν», τους είπε, «σταματά και η χρηματοδότηση». 

Τα χρόνια περνούσαν, τα τεύχη παράγονταν ένα ανά εξάμηνο, πάντα στην ώρα τους , το επίπεδο του περιοδικού κρατιόταν ψηλά αλλά από την πλευρά του Δήμου Δράμας, στον οποίο παραδίδονταν τα τεύχη μετά την εκτύπωσή τους, δεν γινόταν καμιά προσπάθεια να διακινηθούν. Τυπώνονταν χίλια αντίτυπα από κάθε τεύχος, το κόστος έφτανε τις 8.000 ευρώ και διανέμονταν μόνο διακόσια. 

Τότε ο Κώστας Αποστολίδης αποφάσισε να προωθήσει τη διακίνηση ως εξής: Πρώτον, να στέλνουμε τα νέα τεύχη σε όσους τα ζητούσαν με αντικαταβολή και να πληρώνει ο ίδιος τα ταχυδρομικά. Και δεύτερον, να δίνουμε αριθμό αντιτύπων έναντι ευτελούς τιμήματος σε βιβλιοπωλεία όλης της Ελλάδας (Καβάλα, Ξάνθη, Κομοτηνή, Πάτρα, Αθήνα, Θεσσαλονίκη κλπ), τα οποία (βιβλιοπωλεία) θα κρατούσαν σχεδόν όλο το ποσό από την πώληση. Δηλαδή, για λογιστικούς λόγους, χρεώναμε μισό ευρώ το κάθε τεύχος και τα βιβλιοπωλεία το πουλούσαν 6 ευρώ, όσο η ονομαστική του τιμή. Μια τιμή που βέβαια δεν αντικατόπτριζε το κόστος παραγωγής (για 1000 τεύχη πληρώνονταν 8000 ευρώ, άρα είχαμε κόστος 8 ευρώ για κάθε τεύχος, εφόσον πωλούνταν όλα, και πολύ μεγαλύτερο κόστος, αν δεν πωλούνταν όλα). Εντούτοις, και μετά από αυτή τη ρύθμιση, ο Αποστολίδης επέμενε ότι στο εξώφυλλο των τευχών θα έπρεπε να συνεχίσει να γράφεται ως εκδότης ο Δήμος Δράμας «τιμής ένεκεν» και ως δήλωση του τόπου προέλευσης.

Το 2017 η «Δίοδος66100» τιμήθηκε από το υπουργείο Πολιτισμού με εύφημο μνεία. Η εκδήλωσε έγινε στο Μέγαρο Μουσικής και από τον Δήμο Δράμας δεν παρέστη κανείς. Ήμασταν εκεί μόνο ο Κώστας Αποστολίδης, η Πέννυ Αποστολίδη κι εγώ. 

Η πικρία που ένιωσε τον έκανε, επιτέλους, να ζητήσει από τον Δήμο να αναλάβει η Raycap εξ ολοκλήρου το περιοδικό, κάτι που έγινε. Βέβαια, από κάθε έκδοση, θα δίνονταν διακόσια αντίτυπα στον Δήμο Δράμας για τις δημόσιες σχέσεις του. Το περιοδικό έφτασε πλέον στο τεύχος 25 και κάθε νέο που κυκλοφορούσε έδινε πάντα ιδιαίτερη ευχαρίστηση και ικανοποίηση στον Κώστα Αποστολίδη. Θα λέγαμε, κοινώς, καμάρωνε γι’ αυτό.

Από χαρακτήρα του ο Κώστας δεν επενέβαινε ποτέ στο τι θα περιείχε το περιοδικό και δεν μας σύστησε ποτέ «γράψτε εκείνο ή το άλλο». Κάποιες φορές εξέφραζε για κομμάτια αρνητική άποψη, αλλά έμενε περισσότερο σε εκείνα που του άρεσαν. Ακόμα και γι’ αυτά όμως οι κουβέντες του ήταν λίγες και μετρημένες. Πιο πολύ για τις συνεργασίες μας και την άποψή του εκφραζόταν η Πέννυ Αποστολίδη, που έχει και τη διάθεση και τον χρόνο να τα συζητά.    

Ο Κώστας, ως χαρακτήρας, ήταν απλός, αυστηρός και ευαίσθητος. Μας τιμούσε με τη φιλία του και το έδειχνε. Οποτε βρισκόταν στη Δράμα ερχόταν Σάββατο πρωί στο Καφενείο του Φώτη (όπου μαζευόμαστε αρκετά χρόνια οι συνεργάτες και φίλοι της Διόδου) κι έμενε μαζί μας κάνα δυο ώρες. Μιλούσε με μεγάλη ευχέρεια και για τα σοβαρά θέματα και για τα τετριμμένα.  

Πολλές φορές μας καλούσε σε τραπέζια αλλά ποτέ δεν επιζητούσε να είναι το κεντρικό πρόσωπο της παρέας. Θυμόταν με νοσταλγία την παλιά Δόξα Δράμας και του άρεσε να μιλάμε για παλιούς αγώνες και ποδοσφαιριστές. Τα τελευταία χρόνια, μάλιστα, έδωσε στα διοικητικά συμβούλια της Δόξας εκατοντάδες χιλιάδες ευρώ, χωρίς να θέλει να ασχολείται με την ομάδα. Χρήματα τα οποία κάποιοι από τους διοικούντες τα διαχειρίστηκαν με τον χειρότερο τρόπο. 

Είπα παραπάνω ότι ποτέ δεν μας υπέδειξε να ασχοληθούμε με κάποια θέματα ή να γράψουμε για κάτι που εκείνον τον άγγιζε. Εκτός ίσως από μία φορά: Λίγες μέρες πριν στείλουμε το τεύχος στο τυπογραφείο, είχαν πεθάνει, πολύ κοντά ο ένας στον άλλο, οι παλιοί ποδοσφαιριστές της μεγάλης Δόξας Βασίλης Ιωάννου και Λευτέρης Σαμλίδης. Τότε μου τηλεφώνησε και μου ζήτησε, αν ήθελα, να έγραφα κάτι γι’ αυτούς, σαν επικήδειο σημείωμα. 

Με αφορμή τον θανάτο του Κώστα Αποστολίδη, έγραψαν πολλοί γι’ αυτόν σε διάφορα έντυπα. Ανέφεραν τα έργα και τις μελέτες που χάρισε στον Δήμο της Δράμας κόστους πολλών εκατομμυρίων ευρώ. Για το Σαντιρβάν Τζαμί, την αγορά και την αναπαλαίωσή του. Για τις εκθέσεις του Μουσείου Μπενάκη που πλήρωνε τα έξοδα και τις έφερνε στη Δράμα. Για τη Raycap, που την έκανε μια από τις πολύ μεγάλες εταιρείες του είδους της σε όλο τον κόσμο. 

Εμείς, όμως, πιο πάνω κι από τον έξυπνο, ικανό και σοβαρό επιχειρηματία, πιο πολύ κι από τον παλαιάς κοπής ευεργέτη της Δράμας, θα θυμούμαστε και θα μιλάμε για τον αθεράπευτα Δραμινό, δικό μας Κώστα Αποστολίδη. Στον οποίο μια μέρα, αστειευόμενος, είπα: «Εσύ βάλθηκες να κάνεις τη Δράμα ευρωπαϊκή πόλη». Και που ο θάνατός του μακάρι να μην αποδειχτεί η ταφόπλακα σε όσα μεγάλα και θαυμαστά είχε σχεδιάσει να προσφέρει στον τόπο του. 

* Ο Βασίλης Τσιαμπούσης είναι συγγραφέας. Η συλλογή διηγημάτων του «Να σ’ αγαπάει η ζωή» τιμήθηκε με το Βραβείο Πέτρου Χάρη της Ακαδημίας Αθηνών (2005). Και η νουβέλα του «Ο κήπος των ψυχών» με το Βραβείο Νουβέλας του περιοδικού «Ο Αναγνώστης» (2022)

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News