Για «επιστροφή» και «εκδίκηση» της πολυσυντροφικότητας, όπως μεταφράζεται στα ελληνικά ο όρος polyamorous, κάνει λόγο η Ανα Λομπάρντι της La Repubblica, αναφερόμενη στην τάση ολοένα περισσότερων ανθρώπων να αναπτύσσουν ακόμη και μακροχρόνιες σεξουαλικές-ρομαντικές σχέσεις με πάνω από έναν ανθρώπους συγχρόνως, φανερά και με τη συναίνεση όλων των εμπλεκομένων.

Το φαινόμενο, φυσικά, δεν είναι καινούργιο, καθώς εδράζεται στις θεωρίες περί ελευθερίας του έρωτα που αναπτύχθηκαν τη δεκαετία του 1960. Δεκαετίες μετά, συγκεκριμένα το 1997, η πολυσυντροφικότητα προτάθηκε ως τρόπος ζωής από τις Αμερικανίδες Ντόσι Ιστον και Τζάνετ Χάρντι, συγγραφείς του βιβλίου «The Ethical Slut», ενός πρακτικού οδηγού που κατέληξε με τα χρόνια να αποτελεί τη Βίβλο της πολυσυντροφικότητας.

Το θέμα βρίσκεται εκ νέου στο προσκήνιο και συζητείται ευρέως, λόγω και ενός νέου αμερικανικού ριάλιτι με τίτλο «Couple to Throuple». Πρωταγωνιστές τέσσερα μονογαμικά ζευγάρια που επιθυμούν να ανακαλύψουν όλα όσα έχει να προσφέρει η συναινετική μη μονογαμία, επιλέγοντας να μοιραστούν το κρεβάτι τους σε ένα εξωτικό νησί με έναν/μία από τους 14 singles που επίσης μετέχουν στο τολμηρό σόου.

Πέρυσι, η πολυσυντροφικότητα είχε ανακηρυχθεί αναμφισβήτητα mainstream μέσα από την τρυφερή όσο και τολμηρή διαφημιστική καμπάνια του οίκου Gucci για το άρωμά του Guilty, με πρωταγωνιστές την Τζούλια Γκάρνερ, τον Ελιοτ Πέιτζ και τον A$AP Rocky.

Με το ζήτημα καταπιάνονται και πολλά βιβλία που κυκλοφόρησαν πρόσφατα: μυθιστορήματα όπως το «Couplets» της Μάγκι Μίλνερ, απομνημονεύματα όπως το «More» της Μόλι Ρόουντεν Γουίντερ και δοκίμια όπως το «American Poly» του Κρίστοφερ Γκλίσον, μια ιστορικο-κοινωνική παρουσίαση του φαινομένου, το οποίο πέρυσι αναδείχθηκε και στη μεγάλη οθόνη με την ταινία «Passages» του Αϊρα Σακς, με πρωταγωνίστρια της Αντελ Εξαρχόπουλος (από τις 29 Φεβρουαρίου στους ελληνικούς κινηματογράφους).

Οπως θυμίζει η ιταλίδα δημοσιογράφος, ακόμη και η γνωστή αμερικανική εφηβική δραματική σειρά «Riverdale» ολοκληρώθηκε με την αποκάλυψη ότι τέσσερις εκ των βασικών πρωταγωνιστών, δηλαδή ο Αρτσι, η Βερόνικα, ο Τζάγκχεντ και η Μπέτι, ήταν μέλη ενός ρομαντικού κουαρτέτου.

«Οι ηθικές μη μονογαμικές σχέσεις δεν είναι κάτι καινούργιο. Δεν είναι πλήρως αποδεκτές αλλού, ούτε πλέον απλώς ένα περιθωριακό φαινόμενο» εξηγεί το New York Magazine, το οποίο αφιέρωσε το τελευταίο τεύχος του (15-28 Ιανουαρίου) στην πολυσυντροφικότητα, προσφέροντας στους αναγνώστες του έναν πρακτικό οδηγό.

Σίγουρα, στις Ηνωμένες Πολιτείες οι κοινωνικά αποδεκτές μη μονογαμικές σχέσεις αυξάνονται, ειδικά μεταξύ των νέων. Τουλάχιστον αυτό έδειξε πέρυσι μια δημοσκόπηση της YouGov για λογαριασμό της Ashley Madison, μια εφαρμογή γνωριμιών (για ήδη δεσμευμένους) με 80 εκατ. μέλη παγκοσμίως: μόνο το 58% των Αμερικανών εξακολουθεί να πιστεύει στην παραδοσιακή μονογαμία. Αντιθέτως, το 28% αναζητά μη αποκλειστικές μορφές σχέσης, που κυμαίνονται από τη μοιχεία έως την ανοιχτή σχέση.

Ενα 6% επιθυμεί –ή έχει ήδη– σταθερές και, κατ’ επέκταση, ηθικές πολυσυντροφικές σχέσεις, που βασίζονται στην αμοιβαία ειλικρίνεια και στη συναίνεση. Η πολυσυντροφικότητα κατέστη ιδιαίτερα δημοφιλής (και λόγω των περιορισμών που επιβλήθηκαν κατά την πανδημία, σύμφωνα με κάποιους) μεταξύ των μελών της αποκαλούμενης Generation Z, με σχεδόν έξι στους δέκα μετα-millennials να επιθυμούν μια τέτοιου είδους σχέση, όντας πεπεισμένοι ότι προσφέρει πιο ολοκληρωμένα συναισθηματικά και σεξουαλικά βιώματα.

«Στην πραγματικότητα, αυτού του είδους οι σχέσεις δεν είναι τόσο απλές» λέει η Κάρι Τζένκινς, καθηγήτρια Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας και συγγραφέας του βιβλίου «What Love Is and What It Could Be»: «(H πολυσυντροφικότητα) είναι απελευθερωτική, διεγείρει την οικειότητα και ενθαρρύνει τη σύναψη δεσμών. Αλλά η διαχείρισή της είναι συναισθηματικά και πρακτικά περίπλοκη: απαιτεί τεράστια ικανότητα επικοινωνίας με τα αγαπημένα πρόσωπα». Επιπλέον, «αυτοί οι τύποι σχέσεων εξακολουθούν να είναι ιδιαίτερα στιγματισμένοι: συγγενείς και φίλοι απομακρύνονται. Και γνωρίζω περιπτώσεις πολυσυντροφικών γονιών που τους πήραν τα παιδιά τους».

Για αυτόν τον λόγο στις ΗΠΑ έχουν ιδρυθεί ενώσεις όπως το Modern Family Institute και η Polyamory Legal Advocacy Coalition, που εστιάζουν στη νομική διάσταση του φαινομένου της πολυσυντροφικότητας. Με το ζήτημα, όμως, έχουν ασχοληθεί και πολιτικοί (σε πολιτειακό επίπεδο). Η δημοσιογράφος της Repubblica αναφέρει ενδεικτικά ότι το Σόμερβιλ, το Κέιμπριτζ και το Αρλινγκτον στη Μασαχουσέτη είναι πόλεις που πρωτοστατούν στην υιοθέτηση νόμων που αναγνωρίζουν και προστατεύουν τις πολυσυντροφικές σχέσεις.

Αναγνωρίζουν νομικά τη συμβίωση με περισσότερα από δύο άτομα και προστατεύουν αυτού του τύπου τις «μη πυρηνικές» οικογένειες από διακρίσεις στο σχολείο, στην Υγεία και στον χώρο εργασίας. Μικρά βήματα γίνονται και αλλού: το 2023, για παράδειγμα, ένας δικαστής της Νέας Υόρκης επέλεξε να προστατεύσει τα δικαιώματα μιας πολυσυντροφικής οικογένειας κατά την εκδίκαση μιας αγωγής έξωσης. Το Μπέρκλεϊ και το Οκλαντ της Καλιφόρνιας καταστρώνουν επίσης νομοσχέδια για την προστασία όλων όσοι εμπλέκονται σε πολυσυντροφικές σχέσεις, καθώς και των οικογενειών τους από τις όποιες διακρίσεις.

Οσον αφορά την κατάσταση στην Ευρώπη, η Εκκλησία της Σουηδίας έχει δηλώσει πρόθυμη να ακούσει τα επιχειρήματα και τις ανησυχίες όλων όσοι επιλέγουν την πολυσυντροφικότητα. Αλλά μόνο η Ολλανδία επιτρέπει τη σύναψη συμφώνων συμβίωσης μεταξύ περισσότερων από δύο συντρόφων, αν και περισσότεροι από τρεις στους δέκα Ευρωπαίους δηλώνουν δυσαρεστημένοι με τη μονογαμία, κυρίως οι Ισπανοί (41%) και οι Ιταλοί (37%), ενώ οι πιο πωρωμένοι με τη μονογαμία είναι οι Ούγγροι (σύμφωνα με στοιχεία του 2022 που συνέλεξε η Gleeden, μια εφαρμογή γνωριμιών που απευθύνεται κυρίως σε γυναίκες που βρίσκονται ήδη σε κάποιου είδους σχέση).

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News