Ο Μπόρις Πιστόριους δεν διαθέτει τα χαρακτηριστικά του πιο δημοφιλούς πολιτικού της Γερμανίας. Βετεράνος της τοπικής πολιτικής σκηνής στο βορειοδυτικό κρατίδιο της Κάτω Σαξονίας, ο υπουργός Αμυνας με το κατακόκκινο πρόσωπο, έχει λόγο τραχύ και συχνά περιφρονητικό.

Προερχόμενος από μια χώρα που δεν επιθυμεί πυρηνικά όπλα και κουβαλά ακόμα τη συλλογική ενοχή της πρόκλησης δύο παγκόσμιων πολέμων, η δέσμευσή του να κάνει τη Γερμανία «έτοιμη για πόλεμο» δεν ήταν η ευκολότερη πολιτική επιλογή. Πόσο μάλλον όταν προέρχεται από ένα κεντροαριστερό κόμμα, που γνωρίζει δημοσκοπική πτώση από το 2021, όταν και ανέλαβε επικεφαλής του τριμερούς κυβερνητικού συνασπισμού.

Ωστόσο, όπως επισημαίνει ο Economist, από τότε που διορίστηκε υπουργός Αμυνας, πριν από 13 μήνες, ο 63χρονος δικηγόρος βρίσκεται στην κορυφή όλων των δημοσκοπήσεων, γεγονός που οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον ευθύ τρόπο με τον οποίο εκφράζεται. Παράλληλα, αντανακλά τις μεταβαλλόμενες ανάγκες μιας νέας εποχής που, μετά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία, απαιτεί μια νέα, πιο σκληρή αμυντική προσέγγιση.

Γυρίζοντας σελίδα στην αντιμιλιταριστική τακτική οκτώ δεκαετιών, ο Πιστόριους λέει ότι η Γερμανία οφείλει να οικοδομήσει άμυνες σε ένα όλο και πιο εχθρικό κόσμο. Για την πλειοψηφία των Γερμανών, ένας σκληροτράχηλος υπουργός Αμυνας που δείχνει να βρίσκεται στο στοιχείο του όταν σκαρφαλώνει σε λασπωμένα τανκς, είναι το πιο κατάλληλο πρόσωπο για το δυσοίωνο πολεμικό περιβάλλον στο οποίο βρίσκεται πλέον η Ευρώπη, σχολιάζει η έγκυρη βρετανική επιθεώρηση. Για να σημειώσει όμως ότι ο υπουργός αντιμετωπίζει μια τεράστια πρόκληση: τις τελευταίες τρεις δεκαετίες ο αριθμός των στρατιωτών στις ένοπλες δυνάμεις της Γερμανίας, μειώθηκε από 500.000 σε 181.500. Ακόμα χειρότερα, οι εσωτερικές αναφορές υποδεικνύουν χαμηλά επίπεδα επιχειρηματικής ετοιμότητας σε πολλά οπλικά υλικοτεχνικά συστήματα, όπως στα στρατιωτικά ελικόπτερα και στα γηρασμένα οχήματα πεζικού.

Αυτό δεν αποτελεί έκπληξη. Με βάση το στόχο του 2% του ΑΕΠ, που αποτελεί δέσμευση όλων των χωρών μελών του NATO για τις αμυντικές τους δαπάνες, η Γερμανία, σύμφωνα με υπολογισμούς, έχει δαπανήσει τα τελευταία 30 χρόνια 400 δισεκατομμύρια ευρώ για την άμυνά της. Το ποσό είναι τεράστιο, αλλά μόλις το 16% του ετήσιου αμυντικού της προϋπολογισμού διατίθεται σε αγορά νέου εξοπλισμού – κάτω από το 20% που συνιστά το NATO.

Ο καγκελάριος Ολαφ Σολτς, που ήταν ο πρώτος ο οποίος μίλησε προ διετίας για «σημείο καμπής» στον αμυντικό εξοπλισμό της χώρας, δημιούργησε ένα ειδικό ταμείο ύψους 100 δισ. ευρώ εκτός του κρατικού προϋπολογισμού, για να καλύψει το κενό των αμυντικών δαπανών. Ωστόσο, όταν ο Πιστόριους ανέλαβε τα καθήκοντά του ένα χρόνο αργότερα, ελάχιστα από αυτά τα χρήματα είχαν δαπανηθεί.

Ο υπουργός στρώθηκε γρήγορα στη δουλειά. Το 2023 το γερμανικό κοινοβούλιο ενέκρινε ένα ρεκόρ 50 μεγάλων συμφωνιών προμηθειών, ενώ αναμένονται ακόμη περισσότερες φέτος. Αν προσθέσουμε και τα 19,2 δισ. ευρώ του ειδικού ταμείου πάνω από τον ετήσιο αμυντικό προϋπολογισμό, καθώς και την αμυντική  βοήθεια στην Ουκρανία, η Γερμανία αναμένεται φέτος να πετύχει το στόχο του 2% του ΑΕΠ που συνιστά το NATO, για πρώτη φορά από το 1992.

Με αυτόν τον ρυθμό θα μπορούσε να ανακτήσει τη θέση της μπροστά από τη Βρετανία και τη Γαλλία ως  η χώρα με τις μεγαλύτερες στρατιωτικές δαπάνες στην Ευρώπη το 2025. Δεδομένης όμως της δηλωμένης φιλοδοξίας του να μετατρέψει τη Γερμανία στη «ραχοκοκαλιά» της ευρωπαϊκής άμυνας, ο Πιστόριους είναι ο πρώτος που θα παραδεχθεί ότι αυτό δεν αρκεί, καθώς έχει προτείνει το 2% του ΑΕΠ ως το κατώτατο όριο δαπανών.

Ο γερμανός υπουργός θα προτιμούσε να δει τη δέσμευση να αντικατοπτρίζεται στον ίδιο τον προϋπολογισμό, όχι μέσω του προσωρινού ταμείου. Πέρυσι ζήτησε επιπλέον 10 δισεκατομμύρια ευρώ. Τελικά εξασφάλισε μόλις 1,8 δισ. ευρώ, που δεν αρκούν για για να καλύψουν τις προσαρμογές του κόστους ζωής στις αμοιβές των στρατιωτικών. Ισχυρίζεται ότι όταν οι πόροι του ειδικού ταμείου εξαντληθούν το 2028, η κυβέρνηση θα πρέπει να βρει 25-35 δισ. ευρώ ετησίως επιπλέον, ώστε να διατηρήσει τις αμυντικές δαπάνες της σε υψηλά επίπεδα.

Ακούγεται εύκολος στόχος για μια χώρα με οικονομία 4,1 τρισεκατομμυρίων ευρώ – και οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συντριπτική πλειοψηφία των Γερμανών είναι υπέρ της ενίσχυσης της άμυνας. Αλλά -επισημαίνει ο Economist- οι γερμανικοί προϋπολογισμοί διαθέτουν περίεργους περιορισμούς. Μόνο το 38% των ετήσιων φορολογικών εσόδων καταλήγει στα κρατικά ταμεία, καθώς το υπόλοιπο κατευθύνεται στις κυβερνήσεις των κρατιδίων και στους δήμους της χώρας.

Παράλληλα, οι δαπάνες περιορίζονται από ένα συνταγματικό «φρένο χρέους», που κόβει απότομα τον κρατικό δανεισμό. Γεγονός που σημαίνει ότι μεγαλύτερες δαπάνες για την άμυνα οδηγούν σε περικοπή δαπανών για άλλους τομείς της οικονομίας. Ο Πιστόριους θα ήθελε το κυβερνητικό επιτελείο να ξεκινήσει άμεσα μια συζήτηση για την αναθεώρηση αυτού του συνταγματικού εμποδίου.

Ο υπουργός δηλώνει ότι η Γερμανία –η οποία την περασμένη εβδομάδα υπέγραψε κοινό αμυντικό σύμφωνο με την Ουκρανία, και είναι ήδη ο δεύτερος μεγαλύτερος χορηγός της μετά τις ΗΠΑ– σχεδιάζει να στείλει τρεις έως τέσσερις φορές περισσότερα πυρομαχικά στο Κίεβο φέτος σε σχέση με πέρσι. Θέλει να ενισχύσει τον γερμανικό στρατό με επιπλέον 20.000 άτομα μέχρι το 2031. Δεδομένου του δημογραφικού προβλήματος της Γερμανίας, αυτό ίσως αποδειχθεί δύσκολο.

Στις αρχές Απριλίου, ο Πιστόριους θα παρουσιάσει ένα νέο σχέδιο για την αναμόρφωση των ενόπλων δυνάμεων της χώρας, το οποίο ενδέχεται να περιλαμβάνει την επιστροφή της υποχρεωτικής στράτευσης, την οποία κατάργησε η Γερμανία το 2011 – ή την υιοθέτηση του σουηδικού μοντέλου, με ενίσχυση του σώματος εφέδρων και δημιουργία νέων σωμάτων εσωτερικής ασφάλειας.

Η σταθερή έμφασή του είναι η στρατιωτική ετοιμότητα, μας πληροφορεί ο Economist. Μέχρι το 2032 θέλει να δημιουργήσει τρεις πλήρως εξοπλισμένες μεραρχίες μάχης για τις γερμανικές ένοπλες δυνάμεις. Πιο άμεσα, επικεντρώνεται στη δημιουργία μιας δύναμης 35.000 ανδρών για τις ανάγκες ταχείας ανάπτυξης υπό τη διοίκηση του NATO.

Ισως το πιο τολμηρό από τα τρέχοντα σχέδια του Πιστόριους είναι η δημιουργία της πρώτης μόνιμης ξένης βάσης της μεταπολεμικής Γερμανίας, στο έδαφος της νατοϊκής συμμάχου της, Λιθουανίας. Προσωπικό περίπου 5.000 Γερμανών σε δύο πλήρη τάγματα μάχης θα έχουν αναπτυχθεί στη χώρα της Βαλτικής μέχρι το 2027. Η δύναμη φαίνεται μικρή σε μέγεθος, αλλά θα αυξήσει τη μαχητική ισχύ της Λιθουανίας κατά 20%.

Αυτή η στρατιωτική επέκταση της Γερμανίας προς τα ανατολικά της συμμαχίας συνιστά μια ισχυρή απάντηση της χώρας στον ρωσικό πολεμικό επεκτατισμό, καθώς και μια δέσμευση για κοινή άμυνα στο ανατολικό μέτωπο του NATO. Για μια χώρα που διαθέτει ιστορικές συστολές απέναντι στον πόλεμο, αυτό είναι ένα τεράστιο άλμα, καταλήγει ο Economist .

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News