Πριν από έναν μήνα ο Κίλιαν Μέρφι κέρδισε τη Χρυσή Σφαίρα για την ερμηνεία του Ρόμπερτ Οπενχάιμερ στην ταινία του Κρίστοφερ Νόλαν και την περασμένη Κυριακή απέσπασε το βραβείο BAFTA Α’ Ανδρικού Ρόλου, ενώ όπως όλα δείχνουν, είναι πολύ πιθανό σε τρεις εβδομάδες να κερδίσει και με το Οσκαρ.

Παραλαμβάνοντας το βραβείο, με τη βελούδινη φωνή του να χαϊδεύει τα αυτιά του κοινού, ο Μέρφι ευχαρίστησε κατ’ αρχάς τον σκηνοθέτη του και τους υπόλοιπους συντελεστές της ταινίας, αλλά και τους «Οπεχόμις», όπως βάφτισε τους fans του «Οπενχάιμερ», ενώ δεν παρέλειψε στο τέλος να ευχαριστήσει επίσης τη σύζυγό του, Ιβόν, και τους δύο γιους του, Μάλαχι και Αραν. Στην ομιλία του αποκάλεσε τον πυρηνικό φυσικό «κολοσσιαία περίπλοκο χαρακτήρα». Είπε ακόμη ότι «το τέρας του ενός είναι ο ήρωας του άλλου» και τόνισε, «Γι’ αυτό αγαπώ τον κινηματογράφο: επειδή έχουμε έναν χώρο να τιμήσουμε και να αναρωτηθούμε και να διερευνήσουμε αυτή την πολυπλοκότητα».

Ποιος όμως είναι στην πραγματικότητα ο 47χρονος ιρλανδός ηθοποιός, ο οποίος αποφεύγει συστηματικά τη δημοσιότητα και τις συνεντεύξεις, εκτός από εκείνες που αφορούν αποκλειστικά τη δουλειά του; Πώς καταφέρνει να δείχνει τόσο αθώος και εξίσου απειλητικός, όπως ο Τόμι Σέλμπι στο «Peaky Blinders» του Netflix, ενώ μπορεί να περάσει ακόμα και σαν έφηβος, παρά το γεγονός ότι πλησιάζει τα 50; Και γιατί η καριέρα του ήταν τόσο αργή μέχρι τώρα;

Ο Κίλιαν Μέρφι, σκόπιμα ή μη, έχει χτίσει μια προσεκτική και πολύ περιορισμένη εικόνα του εαυτού του, παίζοντας εδώ και πάνω από δύο δεκαετίες σε ταινίες συνήθως αρκετά ενδιαφέρουσες, γράφει στην Telegraph ο Γκάι Κέλι. Οπως έχει πει ο Μέρφι: «Δεν έβλεπα τον εαυτό μου ως προσωπικότητα (…) Η δουλειά μου είναι να απεικονίζω άλλους ανθρώπους. Οσο λιγότερα γνωρίζει ο κόσμος για μένα, τόσο το καλύτερο».

Στις 10 Μαρτίου, ωστόσο, χάρη στην εκπληκτική ερμηνεία του στο «Οπενχάιμερ» υπάρχει μεγάλη πιθανότητα να προστεθεί και ένα Οσκαρ στο βιογραφικό του, οπότε με τρία βραβεία –Χρυσή Σφαίρα, BAFTA, Οσκαρ– ο χαρακτηρισμός «βραδυφλεγής» καριέρα θα εξαφανιστεί για πάντα.

Και η δημοσιότητα; Ο Μέρφι δείχνει απελπιστικά απόμακρος σε εκδηλώσεις της showbiz, λες και είναι υπό την επήρεια δυνατού ηρεμιστικού, πράγμα που σχολιάζεται στο διαδίκτυο με μια σειρά από μιμίδια. Το εξώφυλλο του τελευταίου τεύχους του GQ, εξάλλου, έγινε viral για τους ίδιους λόγους: ο Μέρφι είναι όμορφος, αλλά και ασυναγώνιστος στο να δείχνει βαριεστημένος και αταίριαστος με το glamour. Ωστόσο, ανυπομονεί για την τελετή των Οσκαρ. Και το ορκίζεται.

«Θα ήμουν βλάκας αν δεν το απολάμβανα», είπε πρόσφατα ο ιρλανδός ηθοποιός στο «Desert Island Discs» του BBC Radio 4, όταν η παρουσιάστρια της εκπομπής Λόρεν Λαβέρν τον ρώτησε πώς θα αντιμετωπίσει το γεγονός ότι στην τελετή των Οσκάρ δεν θα βρίσκεται στο στοιχείο του. «Εχω παλέψει με αυτό στο παρελθόν και, ξέρετε, δεν είναι κάτι με το οποίο είμαι ποτέ απόλυτα άνετος. Αλλά νομίζω ότι πρέπει να επιλέξεις να το απολαύσεις και πιστεύω ότι μπορείς να το πετύχεις αυτό με το μυαλό σου, απλά κάνεις αυτή τη σκέψη και τότε είναι πιο εύκολο», αποκάλυψε. Βέβαια, τον διευκολύνει το γεγονός ότι κατά πάσα πιθανότητα θα φύγει από την τελετή της Ακαδημίας Κινηματογράφου με ένα λαμπερό αναμνηστικό, εφόσον δεν κάνει την έκπληξη ο Πολ Τζιαμάτι με την ερμηνεία του στα «Παιδιά του χειμώνα» του Αλεξάντερ Πέιν.

(Ευχάριστη) έκπληξη, ωστόσο, προκάλεσε το γεγονός ότι στη μεγαλύτερη ταινία της χρονιάς πρωταγωνιστής είναι ο Κίλιαν Μέρφι, φαινομενικά ο πιο ακατάλληλος για έναν ρόλο όπως του Οπενχάιμερ. Το μόνο κοινό στοιχείο που έχουν οι χαρακτήρες, τους οποίους έχει υποδυθεί τα τελευταία 25 χρόνια, από το πολεμικό αριστούργημα του Κεν Λόουτς «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι» (2006) μέχρι τους «Peaky Blinders», είναι «πολύπλοκοι άντρες που μοιάζουν λίγο με τον Κίλιαν Μέρφι και πιθανότατα καπνίζουν το ένα τσιγάρο μετά το άλλο». Ο Νόλαν, όμως, ο οποίος συνεργάζεται μαζί του από το 2005, τον αποκαλεί «τον μεγαλύτερο ηθοποιό της γενιάς του» και είναι δύσκολο να τα βάλεις μαζί του, γράφει ο Κέλι στην Telegraph.

Οταν ήταν παιδί, ο Μέρφι δεν είχε καθόλου φιλοδοξίες να παίξει στον κινηματογράφο. Γεννήθηκε (στις 25 Μαΐου 1976) και μεγάλωσε σε ένα προάστιο του Κορκ στην Ιρλανδία, ήταν ο μεγαλύτερος από τα τέσσερα αδέλφια μιας οικογένειας δασκάλων. Η μητέρα του δίδασκε Γαλλικά, ο πατέρας του δούλευε στο υπουργείο Παιδείας, ενώ ο παππούς του, οι θείες και οι θείοι του ήταν επίσης δάσκαλοι. Η πρώτη του αγάπη ήταν η μουσική. Μαζί με φίλους του από το σχολείο δημιούργησαν τους Sons of Mr Green Genes (από το ομώνυμο τραγούδι του Φρανκ Ζάπα), ένα συγκρότημα acid jazz, που ήταν σχετικά επιτυχημένο. «Νομίζω ότι υπάρχει γονίδιο ερμηνείας», είπε κάποτε ο Κίλιαν Μέρφι, «Εάν είναι στο DNA σου, πρέπει να βγει. Για μένα προέκυψε αρχικά μέσω της μουσικής, μετά ασχολήθηκα με την υποκριτική και βγήκε από εκεί. Πάντα είχα την ανάγκη να σηκωθώ και να παίξω».

Σε ένα αρχείο από τις ειδήσεις της ιρλανδικής ραδιοτηλεόρασης (RTE), στα μέσα της δεκαετίας του 1990, ο έφηβος Μέρφι, ο οποίος τότε έπαιζε ρυθμική κιθάρα και τραγουδούσε, δίνει συνέντευξη για το συγκρότημα. Με προφορά του Κορκ –πολύ πιο έντονη από ό,τι έχει σήμερα– και απαράμιλλη ευφράδεια, μιλάει στον ρεπόρτερ για την ουσία της τζαζ, με έναν τρόπο που μόνο ένας εξαιρετικά σοβαρός νεαρός άνδρας μπορεί να το κάνει. Κάποια στιγμή στρέφεται προς την κάμερα και την κοιτάζει για λίγο. Και με αυτά τα μάτια και αυτό το πρόσωπο, την κατακτά αμέσως. Οπως σχολιάζει κάποιος στο YouTube: «Θα έπρεπε να ασχοληθεί με την υποκριτική».

Και το έκανε, εμφανιζόμενος κατ’ αρχάς στο έργο του Εντα Γουόλς «Disco Pigs», ενώ συμμετείχε και σε μια θεατρική ενότητα, που παρουσίασε στο σχολείο του η τοπική θεατρική ομάδα Corcadorca Theater Company. Τον ίδιο μήνα, τον Αύγουστο του 1996, προσφέρθηκε στους Sons of Mr Green Genes μια δισκογραφική δουλειά αλλά την απέρριψαν. Εκείνη την εποχή, σε μια συναυλία, γνώρισε την εικαστικό Ιβόν ΜακΓκίνες. Οκτώ χρόνια αργότερα παντρεύτηκαν, έχουν δύο έφηβους γιους και ζουν δίπλα στη θάλασσα σε ένα προάστιο του Δουβλίνου.

«Τώρα κοιτάζω πίσω και λέω, ω, σκ…ά, δεν αντιλαμβανόμουν τότε πόσο σημαντικά ήταν όλα αυτά τα πράγματα, τι ντόμινο θα προκαλούσαν στη ζωή μου», είπε ο Μέρφι στο GQ. Δεν βλέπει εκείνη τη γαλήνη ως σημάδι μεγαλύτερης δύναμης. «Λατρεύω το χάος και την τυχαιότητα. Λατρεύω την ομορφιά του απροσδόκητου», τόνισε.

Πράγμα διασκεδαστικό εκ των υστέρων, παρατηρεί ο Κέλι στην Telegraph, σε όλες τις πρώτες συνεντεύξεις του ο Μέρφι παρουσιάζεται ως «ο επόμενος Κόλιν Φάρελ της Ιρλανδίας», αν και «κάποιος που φαίνεται λιγότερο πιθανό να βγαίνει στη γύρα για γυναίκες ή να καβγαδίζει μεθυσμένος στις πρεμιέρες». Και είχαν δίκιο, τουλάχιστον ως προς το τελευταίο, αφού στην πραγματικότητα ο Μέρφι δεν επρόκειτο ποτέ να μιμηθεί τον Φάρελ, ο οποίος γεννήθηκε τον ίδιο μήνα, και έχει παίξει σε ταινίες δράσης με ρόλους υπερηρώων.

Για την ακρίβεια, μια φορά ο Μέρφι έκανε οντισιόν για τον ρόλο του Μπάτμαν, αλλά ο Νόλαν ένιωσε ότι θα ήταν καλύτερος στον «Μπάτμαν: Η Αρχή» (2005) και στον «Σκοτεινό Ιππότη» (2008) ως Σκιάχτρο, ένας σαδιστής καθηγητής που φοράει στο κεφάλι έναν σάκο από λινάτσα για να τρομοκρατεί τους ανθρώπους.

Εμφανίστηκε επίσης στο «28 μέρες μετά» (2002), ταινία τρόμου με ζόμπι του Ντάνι Μπόιλ, προτού παίξει μια διεμφυλική γυναίκα στο «Breakfast on Pluto» (2005) του Νιλ Τζόρνταν και έναν μαχητή του IRA στο «Ο άνεμος χορεύει το κριθάρι» (2006) του Κεν Λόυτς. Για τα γυρίσματα, γύρισε στο Κορκ και έμενε με τους γονείς του, ενώ η Ιβόν περίμενε το πρώτο τους παιδί. Αλλά ο Μέρφι το θέτει καλύτερα: «Ζούσα στο πατρικό μου με τους δικούς μου. Η γυναίκα μου ήταν έγκυος στον γιο μας. Κι εμείς τρέχαμε στους λόφους του δυτικού Κορκ πυροβολώντας τους “Black and Tans” (βρετανικές δυνάμεις ασφαλείας κατά τον ιρλανδικό πόλεμο ανεξαρτησίας). Φανταστικά!».

Ο Μέρφι επιμένει ότι σπάνια βλέπει τις δικές του ταινίες, ειδικά «αυτές που ακούω ότι δεν είναι καλές», αλλά στην πραγματικότητα αυτές είναι λίγες. Η «Επιστροφή στο Cold Mountain» (2003) του Αντονι Μιγκέλα και το «Κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι» (2003) του Πίτερ Γουέμπερ, τον μύησαν στο Χόλιγουντ, ενώ το «Sunshine» (2007) του Μπόιλ και το «Inception» (2010) του Νόλαν ήταν το είδος των επιτυχιών που θα άνοιγαν τον δρόμο σε μια σειρά από εντυπωσιακά blockbusters επιστημονικής φαντασίας, τη δεκαετία του 2010.

Ακόμη και τα B-movies, όπως το «Red Eye» (2005), όπου η Ρέιτσελ ΜακΑνταμς τού καρφώνει στον λαιμό ένα στυλό Bic, έχουν γίνει καλτ. Οσο για τα «Watching the Detectives» (2007), με τη Λούσι Λιου και «In Time» (2011), με τον Τζάστιν Τίμπερλεϊκ, μάλλον κανείς δεν τα είδε. Ο Μέρφι σίγουρα δεν το έκανε, παρατηρεί ο Κέλι στην Telegraph, αν τουλάχιστον ακολουθεί πιστά τον δικό του κανόνα. Στο θέατρο, εξάλλου, δουλεύοντας συχνά με τον Εντα Γουόλς, ήταν εξίσου εκλεκτικός και απαιτητικός.

Συχνά λέγεται ότι το «Οπενχάιμερ» είναι η πρώτη ταινία στην οποία πρωταγωνιστεί ο Μέρφι ύστερα από χρόνια σε δεύτερους ρόλους, πράγμα που παρατήρησε ο Μπόιλ πριν από 20 χρόνια. Τράβηξε, όμως, αμέσως την προσοχή του Νόλαν, που  έχει πει: «Επινοούσα συνεχώς δικαιολογίες για να βγάζει τα γυαλιά του σε κοντινά πλάνα».

Ωστόσο, η ζωή του Κίλιαν Μέρφι άλλαξε όταν ήρθε το «Peaky Blinders», η σειρά των εφτά σεζόν του BBC για μια διαβόητη συμμορία στο Μπέρμιγχαμ του Μεσοπολέμου, σε σκηνοθεσία του Στίβεν Νάιτ. Ο Κίλιαν Μέρφι υποδύθηκε τον τρομακτικό αρχηγό της συμμορίας, Τόμι Σέλμπι, και έγινε αμέσως παγκόσμιος σταρ. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας, το «Peaky» ήταν η σειρά με τις περισσότερες αναζητήσεις στο Netflix στον κόσμο, ενώ τα εντυπωσιακά κουρέματα, οι μπότες και τα καπέλα των ηθοποιών έγιναν μόδα, από την οποία η Βρετανία δεν έχει «συνέλθει» ακόμα.

Ο Μέρφι ξεπέρασε τη θύελλα του ενδιαφέροντος των θαυμαστών για τη σειρά, και για εκείνον, με το να είναι ο εαυτός του. «Πραγματικά δεν βγαίνω πολύ έξω», είπε όταν τελείωνε η σειρά, «Οι άνθρωποι είναι τόσο συγκινητικοί όταν με συναντούν, οπότε είμαι πολύ χαρούμενος με αυτό. Και χαίρομαι πάντα να συνομιλώ μαζί τους».

Κυρίως, περνάει την ώρα του στο υπόγειο του σπιτιού του, φτιάχνει playlists για τις εξαιρετικές εκπομπές που κάνει κατά καιρούς στο BBC 6 Music, τρέχει τη νύχτα για να αδειάσει το κεφάλι του (συνήθιζε να παίρνει μέρος σε ημιμαραθώνιους και 10 χλμ.), βγάζει βόλτα τον σκύλο του και κάνει τον «ταξιτζή» στα παιδιά του. Συνεπιμελείται το φεστιβάλ τεχνών του Κορκ «Sounds from a Safe Harbour», μαζί με τον Εντα Γουόλς και άλλους. Πολλοί από τους φίλους του είναι καλλιτέχνες ή μουσικοί, αλλά σχεδόν κανένας δεν είναι ηθοποιός. Τα βήματά του, όμως, στη σκηνή ακολουθεί ο μικρότερος γιος του, ο 16χρονος Αραν.

Ο Τζούλιους Ρόμπερτ Οπενχάιμερ είναι αναμφίβολα ο μεγαλύτερος ρόλος της ζωής του. Ο πατέρας της πυρηνικής βόμβας, «χόρευε ηθικά ανάμεσα στις σταγόνες της βροχής. Ηταν πολύπλοκος, αντιφατικός, πολυμαθής. Απίστευτα ελκυστικός πνευματικά και χαρισματικός, αλλά», είπε ο Μέρφι στον Guardian, «τελικά δεν μπορούσες να τον καταλάβεις».

Η ερμηνεία του Οπενχάιμερ απαίτησε χρόνια έρευνας και προετοιμασίας, απώλεια βάρους, χιλιάδες τσιγάρα (υποκατάστατα με φυτικά εκχυλίσματα) και δέσμευση στο project (ο Μέρφι εμφανίζεται σχεδόν σε όλα τα καρέ), πράγμα που έκανε αδύνατη τη συναναστροφή με τους συμπρωταγωνιστές του και το συνεργείο της ταινίας. Κι όμως όλοι τον λάτρεψαν. «Είναι απλώς ένας υπέροχος, λογικός άνθρωπος. Είναι τόσο, μα τόσο λογικός. Και όμως έχει μεγάλη αγριότητα μέσα του, σε ρόλους που μπορεί να παίξει», είπε η Εμιλι Μπλαντ στο GQ.

Στον κύκλο των κορυφαίων ηθοποιών, το να αποκαλούν κάποιον «τόσο μα τόσο λογικό» είναι σαν να τον χαρακτηρίζουν ημίθεο ή πρόσωπο μυθικό. Ο Μέρφι ρωτήθηκε την περασμένη εβδομάδα πώς στο καλό αποσυμπιέστηκε μετά την ολοκλήρωση των γυρισμάτων του «Οπενχάιμερ». Η απάντησή του; «Ε, πήρα ένα μεγάλο σάντουιτς και μια πίντα Γκίνες», είπε. Τόσο απλά και λογικά…

Στο μεταξύ, η 74η Μπερλινάλε άνοιξε στο Βερολίνο στις 15 Φεβρουαρίου με τα «Μικρά πράγματα σαν κι αυτά» («Small Things Like These»), με πρωταγωνιστή τον Κίλιαν Μέρφι στον ρόλο του πατέρα, ενός ήσυχου και (για άλλη μια φορά) πολύπλοκου άνδρα. Η ταινία βασίζεται στο ομώνυμο, βραβευμένο μυθιστόρημα της Κλερ Κίγκαν (υποψήφιο για το βραβείο Booker 2022, κυκλοφορεί στην Ελλάδα από τις εκδόσεις Μεταίχμιο).

Αλλά σε λίγες εβδομάδες, τα μάτια του κόσμου θα είναι στραμμένα στο Dolby Theatre του Λος Αντζελες, όπου κάλλιστα μπορεί να πάρει ένα βραβείο μεγαλύτερο από το BAFTA, το οποίο θα εκτινάξει σε άλλο επίπεδο τον Μέρφι, έναν ηθοποιό με την πιο ενδιαφέρουσα καριέρα και τον πιο αινιγματικό από όλους τους συναδέλφους του.

Κάποτε, γράφει ο Κέλι στην Telegraph, ρώτησαν τον Μέρφι πώς διαχειρίζεται τη φήμη και την αναγνώριση. «Δεν ήταν ποτέ πρόβλημα για μένα», απάντησε. «Νομίζω ότι το σκάφος έχει αποπλεύσει για μένα όσον αφορά το να γίνω διάσημος. Και είμαι πολύ χαρούμενος με αυτό». Αυτό συνέβη το 2011. Στην πραγματικότητα, όμως, το πλοίο μόλις ξεκίνησε…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News