«Πάντα υπάρχει ανάγκη επιβεβαίωσης του θετικού κλίματος με την Τουρκία». Αυτή είναι, ίσως, η πλέον χαρακτηριστική απάντηση που έδιναν διπλωματικοί κύκλοι από την Αθήνα στις ερωτήσεις περί της ξαφνικής συνάντησης του Γιώργου Γεραπετρίτη με τον Χακάν Φιντάν στο περιθώριο της Διάσκεψης Ασφαλείας του Μονάχου το μεσημέρι της Κυριακής. Μιας επαφής που προετοιμάστηκε, προφανώς, μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, δια του μονίμως ανοικτού διαύλου επικοινωνίας μεταξύ των δύο Υπουργών Εξωτερικών και σε γνώση των επιτελείων του Κυριάκου Μητσοτάκη και του Ταγίπ Ερντογάν. Άλλωστε, στο πρόγραμμα του κ. Γεραπετρίτη δεν υπήρχε ταξίδι στη γερμανική πόλη, έως ότου χθες το πρωί- δηλαδή λίγες ώρες πριν από τη συνάντηση με τον τούρκο ομόλογό του-γνωστοποιήθηκε ότι θα εκπροσωπήσει τον Πρωθυπουργό σε γεύμα εργασίας του Ατλαντικού Συμβουλίου στην πρωτεύουσα της Βαυαρίας.

Μια σειρά από γεγονότα που καταγράφηκαν τις τελευταίες εβδομάδες κατέστησαν, πράγματι, απαραίτητη μια εκ του σύνεγγυς συζήτηση των κ.κ. Γεραπετρίτη και Φιντάν. Όπως ήταν αναμενόμενο και παρά τις όποιες θετικές προθέσεις, είτε αυτές αφορούν τα θέματα της αποκαλούμενη ήπιας διπλωματίας, είτε τη διατήρηση χαμηλών τόνων στον δημόσιο διάλογο, η Αγκυρα δεν σκοπεύει να αλλάξει τις βασικές θέσεις της για το Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο. Θέσεις οι οποίες είναι στρατηγικές και αποτελούν, άλλωστε, την αιχμή του δόρατος της τουρκικής αναθεωρητικής ατζέντας.

Με αλλεπάλληλες εκδόσεις notam και navtex, η Τουρκία επαναφέρει το ζήτημα της αποστρατιωτικοποίησης των νησιών, συνδέοντας το ευθέως με την κυριαρχία τους, ακολουθώντας κατά βήμα όσα έχει κοινοποιήσει μέσω της διπλωματικής οδού στα Ηνωμένα Έθνη. Σε αυτό το πλαίσιο τοποθετούνται και οι- περίπου προ δύο εβδομάδων- δηλώσεις του Χακάν Φιντάν για τα «χρονίζοντα προβλήματα» του καθεστώτος των νησιών του Αιγαίου, της αποστρατιωτικοποίησης και του εναέριου χώρου.

Σε παράλληλο επίπεδο και με αφορμή τη λεγόμενη «Ημέρα Αντίστασης των Τούρκων της Δυτικής Θράκης», τα Υπουργεία Εξωτερικών και Αμυνας της γείτονος, σε συντονισμένη δράση, έθεσαν ευθέως θέμα «τουρκικής» μειονότητας. Το χθεσινό περιστατικό στα Ίμια, με την τουρκική ακταιωρό να εισέρχεται και να παραμένει για αρκετή ώρα εντός ελληνικών χωρικών υδάτων- σε περιοχή την οποία οι Τούρκοι θεωρούν παρανόμως ως «γκρίζα ζώνη»- επιβάρυνε περισσότερο την ατμόσφαιρα, κυρίως διότι πρόκειται για παρέμβαση στο πεδίο που- υπό συγκεκριμένες συνθήκες ή εξαιτίας ενός ατυχήματος- θα μπορούσε να οδηγήσει σε επικίνδυνη κλιμάκωση.

Αυτό που επίσης γίνεται ξεκάθαρο όσο πληθαίνουν τα περιστατικά, αλλά και απομακρυνόμαστε από την υπογραφή της Διακήρυξης των Αθηνών, είναι ότι η ελληνική κυβέρνηση αποφεύγει να σηκώσει το γάντι. Δεν είναι ότι λείπουν οι αφορμές. Πρόκειται για συνειδητή επιλογή, με το Υπουργείο Εξωτερικών, αλλά και το Μέγαρο Μαξίμου να επιδίδονται σε άσκηση λεπτής ισορροπίας, ώστε αφενός να μην δοθεί εικόνα συμβιβασμού, πολλώ δε μάλλον υποχωρητικής διάθεσης, αφετέρου δε να μην συμβάλουν σε μια απότομη αύξηση της έντασης με εκατέρωθεν δηλώσεις. Η φράση «συμφωνήθηκε η ανάγκη να μην διαταραχθεί το βελτιωμένο κλίμα», όπως διέρρευσε από διπλωματικές πηγές λίγα λεπτά μετά τη συνάντηση Γεραπετρίτη- Φιντάν, αποτυπώνει εναργώς την υφιστάμενη κατάσταση. Το γεγονός δε, πάντα κατά τις ίδιες πηγές, ότι οι δύο άνδρες συμφώνησαν να βρεθούν εκ νέου το επόμενο διάστημα, αποτελεί (και) απάντηση στα δημοσιεύματα των τελευταίων ημερών σύμφωνα με τα οποία Γεραπετρίτης και Φιντάν δεν είχαν οριστικοποιήσει το πού και κυρίως το πότε θα συναντηθούν, ακριβώς εξαιτίας όσων περιγράφονται παραπάνω.

Η Αθήνα φαίνεται ότι επιθυμεί διακαώς να διατηρηθούν χαμηλά οι τόνοι, τουλάχιστον έως την άνοιξη, όταν και ο Κυριάκος Μητσοτάκης θα ταξιδέψει στην Τουρκία προκειμένου να ανταποδώσει την επίσκεψη του Ταγίπ Ερντογάν. Εξ ου και στην ελληνική πρωτεύουσα επικεντρώνονται σε αυτά που λειτουργούν ενοποιητικά ανάμεσα στις δύο πλευρές του Αιγαίου, όπως είναι κυρίως η θετική ατζέντα και δη η παρακολούθηση όσων συμφωνήθηκαν στο Ανώτατο Συμβούλιο Συνεργασίας που συνεδρίασε στο Μέγαρο Μαξίμου τον περασμένο Δεκέμβριο. Την ίδια ώρα, η ελληνική διπλωματία ξεκαθαρίζει με κάθε ευκαιρία ότι- τουλάχιστον προς ώρας- δεν πληρούνται οι όροι για να εκκινήσει συζήτηση περί της διαφοράς οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών. Εμπεδώνεται, πλέον, ότι παρά τον αρχικό ενθουσιασμό, η απόσταση που χωρίζει Ελλάδα και Τουρκία ως προς τα μείζονα ζητήματα είναι σχεδόν αγεφύρωτη- εκτός αν προς έκπληξη όλων η Αγκυρα αποφασίσει να αποσύρει από το τραπέζι τις αναθεωρητικές βλέψεις της.

Στη δυσεπίλυτη εξίσωση θα πρέπει να προστεθεί και η τελευταία εξέλιξη με τη σιωπηρή έγκριση του προγράμματος αναβάθμισης των τουρκικών F-16 από το αμερικανικό Κογκρέσο, με την Αθήνα να ανησυχεί ότι καθώς η Αγκυρα πέτυχε το στόχο της δεν είναι διόλου απίθανο να επιστρέψει στην οδό των λεκτικών και όχι μόνο προκλήσεων. Από εκεί και πέρα, ουδείς μπορεί να αγνοήσει το γεγονός ότι βρισκόμαστε και πάλι ενόψει κομβικών εκλογικών αναμετρήσεων: 31 Μαρτίου οι αυτοδιοικητικές στην Τουρκία, 9 Ιουνίου οι ευρωεκλογές στην Ελλάδα, 5 Νοεμβρίου οι προεδρικές στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Αν στις δύο πρώτες περιπτώσεις ενδεχομένως προκύψουν ανάγκες συσπείρωσης του εσωτερικού ακροατηρίου- κάτι που μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση της έντασης από την πλευρά της Αγκυρας άρα και σε αντίστοιχες αντιδράσεις της Αθήνας- μια πιθανή εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει σε ευρύτερη αναταραχή, τουλάχιστον έως να διαπιστωθούν οι προθέσεις της νέας αμερικανικής ηγεσίας. Οσο εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς την ανάγκη της Ελλάδας να διατηρηθούν ήπια τα νερά σε Αιγαίο και Ανατολική Μεσόγειο, εξίσου εύκολα γίνεται κατανοητό ότι μια συνολική διευθέτηση των ελληνοτουρκικών ζητημάτων μοιάζει περισσότερο με ουτοπία παρά με ιστορική ευκαιρία.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News