Σαββατόβραδο. Πλατείες και μπαρ ασφυκτικά γεμάτα. Στέκεσαι στην άκρη της μπάρας μόνη και μάλλον αμήχανη, γιατί ο φίλος σου σε έχει στήσει. Ο μπάρμαν σε βλέπει. Πλησιάζει και σου πιάνει την κουβέντα. Ρωτάει πώς ήταν η μέρα σου, σε κάνει να νιώσεις ευπρόσδεκτη και η δυσφορία φεύγει. Σύντομα, ο φίλος σου έρχεται, η ώρα περνάει και η καθυστερημένη άφιξή του ξεχνιέται.

Ο μπάρμαν είναι γοητευτικός και φλερτάροντας σε βοηθάει να χαλαρώσεις, καθώς απολαμβάνεις την προσοχή του. Γιατί όχι; «Οταν κάποιος σε φλερτάρει, νιώθεις ότι αξίζεις, και η ιδέα που έχεις για το κατά πόσο είσαι επιθυμητός τονίζεται» λέει στο BBC Future ο Γκούριτ Μπίρνμπαουμ, καθηγητής Ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Ράιχμαν του Τελ Αβίβ, στο Ισραήλ. Με άλλα λόγια, το να σε φλερτάρουν είναι ωραίo. Μπορεί όμως να σου κάνει και καλό;

Στο σενάριο του μπαρ, ο μπάρμαν δεν γνωρίζει αν η πελάτισσα είναι σε σχέση. Ο Μπίρνμπαουμ επισημαίνει ότι το φλερτ με άλλους είναι αναμενόμενο, ακόμα και όταν κάποιος είναι σε σχέση. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα έρευνας για τις σεξουαλικές φαντασιώσεις των ζευγαριών, «με τον καιρό οι άνθρωποι τείνουν να φαντασιώνονται άλλους. Είναι φυσιολογικό και δεν σημαίνει τίποτε κακό για τη σχέση» υποστηρίζει ο ισραηλινός ψυχολόγος.

Ωστόσο, υπάρχει κάτι περίεργο σε αυτή την αλληλεπίδραση που «ανθίζει» σε μπαρ, παρατηρεί στο άρθρο του στο BBC Future o Γουίλιαμ Παρκ. Αν και είναι το είδος της αλληλεπίδρασης που θα μπορούσε να συμβεί οπουδήποτε στον κόσμο αυτή τη στιγμή, στην προκειμένη περίπτωση ο μπάρμαν είναι δημιούργημα υπολογιστή και η όλη αλληλεπίδραση λαμβάνει χώρα στην εικονική πραγματικότητα. Συμβαίνει, γράφει ο Παρκ, σε έναν κόσμο που ονειρεύτηκε ο Μπίρνμπαουμ.

Επεξεργαζόμενος την ιδέα ότι οι άνθρωποι που βρίσκονται σε μακροχρόνιες σχέσεις αρχίζουν κάποια στιγμή να φαντασιώνονται άλλους, ο Μπίρνμπαουμ αναρωτήθηκε αν οι φαντασιώσεις θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν να ρυθμίσουμε τις πιο καταστροφικές επιθυμίες μας. Και πόσο πιθανό είναι το φλερτ με έναν εικονικό μπάρμαν να κάνει κάποιον δεσμευμένο σε μια σχέση να φλερτάρει με κάποιον και στην πραγματική ζωή;

«Σκέφτηκα ότι αυτός ο ασφαλής χώρος [της εικονικής πραγματικότητας] μπορεί να βοηθήσει τους ανθρώπους να ελέγξουν τις επιθυμίες τους και να τους βοηθήσει να διατηρήσουν τις τρέχουσες σχέσεις τους» λέει ο ισραηλινός καθηγητής Ψυχολογίας στο BBC Future. «Μπορώ να σκεφτώ ό,τι θέλω, και μετά τέλος. Και δεν χρειάζεται να ενεργώ με βάση αυτές τις φαντασιώσεις» υποθέτει.

Ο εικονικός μπάρμαν φαίνεται λίγο παράξενος. Οι κινήσεις του είναι άκαμπτες και το πρόσωπό του κάπως τρομακτικό. «Η εικονική πραγματικότητα είναι πολύ πιο καθηλωτική από όσο μπορεί κανείς να δει στο βίντεο, γι’ αυτό μην απογοητεύεστε» προειδοποίησε ο Μπίρνμπαουμ τον δημοσιογράφο του BBC όταν του έστειλε το κλιπ. Το σίγουρο είναι ότι αποκλείεται να τον μπερδέψεις με πραγματικό πρόσωπο. Αλλά η ομιλία είναι ρεαλιστική και σε μια πεντάλεπτη αλληλεπίδραση η συζήτηση κυλάει αρκετά αυθεντικά. (Δείτε ένα βίντεο με ψηφιακό μπάρμαν)

Αφού αφαίρεσαν τα ακουστικά τους, τα άτομα που συμμετείχαν στο πείραμα του Μπίρνμπαουμ μίλησαν είτε με έναν συμβατικά ελκυστικό συνεντευξιαστή είτε με έναν ελκυστικό άγνωστο, ο οποίος ήταν στην πραγματικότητα ερευνητής που υποδυόταν κάποιον που είχε ανάγκη από βοήθεια. Τα άτομα που είχαν φλερτάρει με τον εικονικό μπάρμαν είπαν ότι βρήκαν τον ερευνητή λιγότερο ελκυστικό και αφιέρωσαν λιγότερο χρόνο βοηθώντας τον άγνωστο, σε σχέση με εκείνους που μίλησαν με τον μπάρμαν χωρίς να φλερτάρουν. Είναι σαν το φλερτ στο εικονικό μπαρ, σχολιάζει ο Μπίρνμπαουμ, να τους είχε εμβολιάσει ενάντια σε έναν πειρασμό της πραγματικής ζωής. Συμμετέχοντες στην έρευνα είπαν επίσης ότι επιθυμούσαν περισσότερο τον πραγματικό τους σύντροφο μετά το φλερτ στο μπαρ.

Το φλερτ με αγνώστους θα μπορούσε να ενισχύσει τον δεσμό μεταξύ συντρόφων, υποστηρίζει ο Μπίρνμπαουμ, αλλά προειδοποιεί ότι μπορεί να αποδειχτεί και μια ολισθηρή κατηφόρα. Είναι απαραίτητο να κατανοήσετε καλά τόσο τα δικά σας όρια στο φλερτ όσο και τα όρια του συντρόφου σας, σημειώνει.

Οι παράγοντες που μπορεί να οδηγήσουν κάποιον από το αβλαβές φλερτ στην απιστία είναι τόσο λεπτοί ώστε είναι δύσκολο να τους περιγράψεις και να τους αναλύσεις. «Οταν οι άνθρωποι εκτίθενται σε συνθήκες απιστίας, όταν, για παράδειγμα, γνωρίζετε ότι φίλοι σας απατούν τους συντρόφους τους, είναι πιο πιθανό να το κάνετε και εσείς» λέει αναφερόμενος σε μια κατάσταση που αποκαλείται «μεταδοτική απιστία».

Ο Μπίρνμπαουμ προσθέτει ότι υπάρχει ένας «σχηματισμός χαρακτηριστικών της προσωπικότητας» που κάνει μερικούς ανθρώπους πιο ανθεκτικούς ή πιο επιρρεπείς στην απιστία. Για παράδειγμα, ναρκισσιστικές προσωπικότητες ή άτομα με ανασφαλή τύπο δεσμού είναι πιο πιθανό να απατήσουν τον ή τη σύντροφό τους σε σχέση με άλλους. «Πρέπει να λάβουμε υπόψη πάρα πολλούς παράγοντες για να προβλέψουμε ποιες σαγηνευτικές εμπειρίες θα οδηγούσαν στην απιστία» εξηγεί στο BBC ο ισραηλινός ψυχολόγος.

To προσεκτικό φλερτ μπορεί να είναι καλό, ωστόσο πολλοί θεωρούν τους εαυτούς τους «κακούς» σε αυτό. Σε μια δημοσκόπηση ανάμεσα σε περίπου 7.000 άνδρες χρήστες του Reddit, η αδεξιότητά τους στο φλερτ ήταν ο πέμπτος πιο συνηθισμένος λόγος (μεταξύ 43), στον οποίο απέδωσαν το γεγονός ότι δεν είχαν σχέση.

Ευτυχώς, αυτά τα άτομα έχουν τη δυνατότητα να μάθουν να φλερτάρουν καλύτερα. Μετά από τρεις ώρες εκπαίδευσης στο φλερτ, η οποία περιλάμβανε εκμάθηση τεχνικών για να φαίνονται πιο σίγουροι όταν μιλούν, μια ομάδα ενηλίκων συμμετεχόντων σημείωσε υψηλότερη βαθμολογία, τόσο στη δεξιότητα στο φλερτ όσο και στην εξωστρέφεια.

Διδάσκονται και άλλες δεξιότητες φλερτ. Η σωστή στάση του σώματος –και το να αντιμετωπίζετε τον συνομιλητή σας κοιτάζοντάς τον απευθείας στα μάτια, με σηκωμένο το κεφάλι– αυξάνει την ερωτική επιθυμία των ανδρών, αλλά και των γυναικών. Είναι κάτι που ισχύει τόσο σε πραγματικά σενάρια γνωριμιών όσο και σε προφίλ διαδικτυακών γνωριμιών.

Γενικά, το φλερτ είναι μια ανοιχτή πράξη, ωστόσο μπορεί να είναι και κρυφή – όταν κάποιος ενεργεί με έναν τρόπο τον οποίο ο ίδιος δεν εκλαμβάνει ως φλερτ, εξηγεί στο BBC η Μέριαν Φίσερ, καθηγήτρια Ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Σεντ Μέρι, στο Χάλιφαξ του Καναδά. Οι άνθρωποι φλερτάρουν στέλνοντας κυρίως μη λεκτικά μηνύματα, για παράδειγμα χαϊδεύοντας τα μαλλιά τους. Μια τέτοια συμπεριφορά ονομάζεται «αυτο-περιποίηση» λέει η καναδή ψυχολόγος, εξηγώντας ότι «είναι η ιδέα τού να γίνω πιο ελκυστική/ός για σένα».

Ωστόσο, υπάρχουν πράγματι διαφορές στις τεχνικές του φλερτ, ανεξάρτητα από τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Για παράδειγμα, οι άνδρες, άτομα που περιέγραψαν την ταυτότητά τους ως «αρσενική» και άτομα που έχουν πάρει «ανδρικούς» ρόλους, είναι πιο πιθανό να φλερτάρουν ανοιχτά, λέγοντας και κάνοντας πράγματα, ανεξάρτητα από το άτομο που τους ελκύει. Ενώ οι γυναίκες, άτομα που περιγράφουν την ταυτότητά ως «θηλυκή» και άτομα που περιγράφουν την ιδεολογία του ρόλου τους ως «θηλυκή», είναι πιο πιθανό να φλερτάρουν κρυφά και μη λεκτικά.

Εάν ο σεξουαλικός προσανατολισμός δεν προβλέπει κάποιο στυλ φλερτ, η υπάρχουσα έρευνα, που σε μεγάλο βαθμό έχει επικεντρωθεί στους κανονιστικούς ρόλους του σεξ και στο φύλο, «καταγράφει ικανοποιητικά εμπειρίες φλερτ μεταξύ ατόμων σεξουαλικής μειονότητας», γράφουν στη δημοσίευσή τους η Τζεν Κλαρκ από το πανεπιστήμιο της Βρετανικής Κολομβίας στον Καναδά, η Φλόρα Οσβαλντ από το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο της Πενσυλβάνια στις ΗΠΑ και η Κόρι Πέντερσεν από το πολυτεχνείο Kwantlen στον Καναδά.

«Ερευνα δείχνει ότι μπορεί να υπάρχουν κάποιες μικρές διαφορές ανάμεσα στους ποικίλους σεξουαλικούς προσανατολισμούς, αλλά γενικά υπάρχει μεγάλη καθολικότητα [μεταξύ του στυλ του φλερτ και του φύλου]» συμφωνεί ο Τ. Τζόελ Γουέιντ, καθηγητής Ψυχολογίας στο πανεπιστήμιο Μπάκνελ, στο Λιούισμπουργκ της Πενσιλβάνια.

Αλλα παραδείγματα κρυφού φλερτ είναι τα «μηνύματα σχέσης», που μπορεί να είναι οτιδήποτε, από τη δημιουργία οπτικής επαφής, το αγκάλιασμα και την ανταπόκριση με γέλιο σε αστεία σχόλια, μέχρι κάτι που σχετίζεται περισσότερο με τα μικρόβια, όπως το να πίνεις από το ίδιο ποτήρι – κάτι που συνήθως δεν κάνουμε με έναν άγνωστο.

«Τα “μηνύματα σχέσης” στέλνονται συχνά εν τη απουσία συντρόφου για να σηματοδοτήσουν ότι είσαι “πιασμένος”» λέει η Φίσερ. Μπορούν επίσης να χρησιμοποιηθούν για να σηματοδοτήσουν ότι ο άλλος δεν είναι διαθέσιμος. Αλλά όταν τα ερωτικά μηνύματα αποκρούονται ή δεν γίνονται δεκτά πολύ θερμά, αυτό είναι σήμα που δείχνει το επίπεδο δέσμευσης στην ερωτική σχέση τους και το αν δίνουν ή όχι μια ευκαιρία.

Το διακριτικό φλερτ μπορεί να είναι χρήσιμο, προσθέτει ο Γουέιντ, επειδή αυτός που φλερτάρει μπορεί επίσης να το σταματήσει γρήγορα, εφόσον αμφιβάλλει για το αν υπήρξε καν ερωτικό ενδιαφέρον εξαρχής. Και το να μη δείχνουμε αποκλειστικό ενδιαφέρον είναι μια από τις πιο απαράδεκτες συμπεριφορές φλερτ, ίσως επειδή μας αρέσει να έχουμε την αμέριστη προσοχή των ραντεβού μας.

Γενικά, οι άνδρες υπερεκτιμούν το ερωτικό ενδιαφέρον, αντιλαμβανόμενοι ίσως τη φιλική στάση ως έλξη, ενώ οι γυναίκες το υποτιμούν, μια διαφορά από την οποία μπορεί να προέρχεται η ιδέα της «ζώνης των φίλων». Σύμφωνα με τη Μέριαν Φίσερ «το χαμόγελο, τουλάχιστον στην καναδική κουλτούρα, είναι ένας τρόπος για την αποκλιμάκωση καταστάσεων και την αύξηση της αντίληψης για τη φιλικότητα. Ομως οι στρέιτ άνδρες, όταν βλέπουν μια γυναίκα να τους χαμογελάει σκέφτονται: “Α, ενδιαφέρεται για μένα”».

Ορισμένες επιχειρήσεις έχουν εκμεταλλευθεί την υπερβολική ιδέα του φλερτ, επισημαίνει ακόμη η Φίσερ, χρησιμοποιώντας γυναίκες σε διάφορους ρόλους, όπως στην υποδοχή πελατών σε εστιατόρια. «Υπήρξαν δικαστικές υποθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου γυναίκες ισχυρίστηκαν ότι παρενοχλήθηκαν σεξουαλικά επειδή τους είπαν να χαμογελούν και να συμμετέχουν σε αυτή την αναγκαστική αλληλεπίδραση, που γίνεται αντιληπτή με σεξουαλικό τρόπο» επισημαίνει η καναδή καθηγήτρια Ψυχολογίας, προσθέτοντας ότι είναι δυσανάλογα περισσότερες οι γυναίκες που πλήττονται.

Τέλος, όπως γράφει χαρακτηριστικά ο Γουίλιαμ Παρκ στο BBC Future, αξίζει να αναρωτηθεί κανείς: Ενδιαφερόταν πραγματικά ο εικονικός μπάρμαν για τον μοναχικό πελάτη του ή ήταν απλώς ένας καλός μπάρμαν;

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News