Η κυρία Χ έχει βάλει ένα φίλτρο που παραμορφώνει το πρόσωπό της. Με φουσκωμένα χείλη και ζυγωματικά, σαν να σηκώθηκε μόλις από το κρεβάτι του πλαστικού χειρουργού που της έχει μπήξει για χιλιοστή φορά ενέσιμα, κοιτάει, μέσα από την κάμερα του κινητού της, ένα αόριστο κοινό, το οποίο βρίσκεται απέναντι και σκρολάρει στην οθόνη του βίντεο, μέχρι να πέσει στο δικό της. Κάνει γκριμάτσες που κάτω από τον φακό του φίλτρου φαίνονται ακόμα πιο αστείες, λέγοντας φράσεις που τις έχουν αναπαραγάγει χιλιάδες χρήστες.

Οπως καταλάβατε, η κυρία Χ παίζει με τα φίλτρα του TikTok. Εκεί είναι ένα θηλυκός Σεφερλής, μια περσόνα που ξεπήδησε από επιθεώρηση δεύτερης κατηγορίας. Στο προφίλ της στο LinkedIn, είναι ένα εντελώς διαφορετικό άτομο. Εκεί, η κυρία Χι φοράει αυστηρό ταγέρ στη φωτογραφία προφίλ της και, λιτά και σοβαρά, ενημερώνει το κοινό ότι είναι οικονομική αναλύτρια. Στο timeline της ποστάρει τις εμπορικές επιτυχίες της εταιρείας όπου εργάζεται, ανάμεσα σε δημοσιεύσεις οικονομικής φύσης και στατιστικά στοιχεία για το εμπόριο, μόνο.

Στο Instagram, πάλι, η κυρία Χ στέκεται ηδυπαθώς μπροστά στον φακό, φορώντας το μικρό μαύρο φόρεμά της, με το οποίο, όπως φροντίζει να ενημερώσει στην ανάρτηση, ετοιμάζεται να δειπνήσει με τον καλό της. Σε άλλη φωτογραφία, έχει σταθεί με πόζα βγαλμένη από τη Vogue πάνω σε ένα σκαλοπάτι με θέα, και σε κάποια άλλη φωτογραφία πίνει το ποτό της σε κυριλέ μπαρ, με ύφος Bond girl.

Στο Facebook της, βέβαια, δεν είναι κορίτσι του Bond, είναι κορίτσι του Κατηχητικού. Εκεί κάνει αναρτήσεις με θρησκευτικό περιεχόμενο, όπως τη συμβούλεψε ο πνευματικός στην τελευταία τους συνάντηση – ποιο μοναστήρι θέλει να επισκεφτεί, τι είπε για τα ομόφυλα ζευγάρια κάποιος παπάς που βγήκε στην τηλεόραση και τι προϊόντα βγάζουν οι μοναχοί στο Αγιον Ορος.

Η κυρία Χ δεν είναι μόνη της. Εχει δίπλα της μια στρατιά ανθρώπων που κάνουν το ίδιο. Σαν διχασμένα κορμιά της εικονικής πραγματικότητας, σπάνε την προσωπικότητά τους σε δεκάδες κομμάτια που το καθένα βρίσκει θέση στο κοινωνικό μέσο που του ταιριάζει. Ή, για να είμαστε πιο ακριβείς, έχουν έρθει τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και μας έχουν οδηγήσει σε αυτόν τον διχασμό προσωπικότητας. Σαν θεματικά πάρκα, με τη δική τους φιλοσοφία το καθένα, σε καλούν να προσαρμοστείς στο στυλ και στην ατμόσφαιρά τους.

Πριν από λίγα χρόνια, η ηθοποιός Ντόλι Πάρτον είχε συνοψίσει εύστοχα το φαινόμενο σε ένα φωτογραφικό κόνσεπτ, το οποίο ξεκίνησε και τελικά έγινε viral υπό τον τίτλο #dollypartonchallenge. Βάζοντας τέσσερις φωτογραφίες προφίλ τη μία δίπλα στην άλλη, του Facebook, Twitter, LinkenIn και Tinder, σου έδειχνε τις πολλαπλές μεταμορφώσεις του εαυτού της, ανάλογα με το κοινωνικό μέσο όπου βρίσκεται.

Την πρωτοβουλία της ακολούθησαν και άλλοι διάσημοι, όπως η Οπρα Γουίνφρεϊ και η Ελεν Ντε Τζένερις, γεμίζοντας το διαδίκτυο με ένα κολάζ που έδειχνε την αλλαγή αισθητικής και ύφους στην οποία υποκύπτουμε στον εικονικό κόσμο.

Οσο χαριτωμένο και αν είναι, όμως, ένα οπτικό παιχνίδι, όπως αυτό που εμπνεύστηκε η Πάρτον, κρύβει και μια θλιβερή αλήθεια. Ξεκινάει από τη διάθεση για τυποποίηση, το ότι η σύγχρονη κοινωνία αρέσκεται να βάζει τους ανθρώπους σε κουτάκια. Στα κοινωνικά μέσα, η τάση απογειώνεται και προχωράει σε μια μονοδιάστατη απεικόνιση του εαυτού μας, με όχημα την οθόνη.

Στο ένα προφίλ θα κάνεις το μοντέλο, στο άλλο τον διανοούμενο, στο ένα θα κάνεις πλάκα, στο άλλο θα είσαι τυπικός, στο ένα θα βγάλεις τον καραγκιόζη από μέσα σου, στο άλλο τον κύριο. Ασφαλώς, κανείς δεν είναι επίπεδος, οι άνθρωποι έχουμε βάθος και θα έλεγε κανείς ότι τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μας δίνουν ένα βήμα για να εκφράσουμε τις διαφορετικές πτυχές μας.

Ωστόσο, τα ίδια τα Μέσα είναι επίπεδα. Και αυτό δημιουργεί μια σουρεαλιστική κατάσταση που μάλλον αποτυγχάνει να συνθέσει ολοκληρωμένες προσωπικότητες. Μοιάζει περισσότερο με μια αδέξια εναλλαγή ρόλων, από το ένα προφίλ στο άλλο, η οποία μας μετατρέπει τελικά σε καρικατούρες προσώπων με μάσκες, ασύνδετες η μία με την άλλη.

Οι αληθινοί άνθρωποι, με τις πολλές, ζωντανές, πτυχές που συμπληρώνουν η μία την άλλη, έχουν ξεχαστεί στα μετόπισθεν. Τώρα είμαστε, απλώς, σκηνοθετημένες εικόνες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News