Είναι εντυπωσιακά πολλές οι πτυχές που έχουν ανακύψει στο ζήτημα της βάπτισης των παιδιών των ομόφυλων ζευγαριών. Οι δηλώσεις του Αρχιεπισκόπου κ. Ιερώνυμου για βάπτιση σε μεγαλύτερη ηλικία –«τα παιδιά των ομόφυλων ζευγαριών θα βαπτίζονται εφόσον το επιθυμούν»– έχει ανοίξει τον ασκό του Αιόλου, και όχι μόνον στους κόλπους της Εκκλησίας. Το ζήτημα είναι εξάλλου πυκνής ύφανσης. Εν μέσω καταιγισμού πληροφοριών, απόψεων και θέσεων που διατυπώνονται, καταθέτω μερικές σκέψεις που γεννώνται στο κεφάλι μιας αδαούς.

Η παράδοση και οι δυο ταχύτητες

«Να ακολουθήσουμε την παράδοση», είπε ο Μακαριότατος, θεολόγος μεταξύ άλλων. Γιατί το είπε; Οι πρώτοι που προσέρχονται στη χριστιανική Πίστη είναι ενήλικες. Με άλλα λόγια, στο πρώτο στάδιο του Χριστιανισμού οι βαπτίσεις ενηλίκων αποτελούν τον κανόνα. Ο νηπιοβαπτισμός προκύπτει όταν ολόκληρες οικογένειες πρέπει να πηγαίνουν μαζί την Κυριακή στην Εκκλησία, άρα τα παιδιά δε μπορούν να είναι αβάπτιστα. 

Ο άγιος Κυπριανός μάλιστα τονίζει: «Από αυτή την πνευματική περιτομή [το Βάπτισμα] δεν πρέπει να εμποδίζεται κανείς… κανείς δεν πρέπει να κρατήται μακρυά από το μυστήριο του Βαπτίσματος…, το οποίο, αφού τηρήθηκε και διατηρήθηκε χάριν όλων μας, πιστεύουμε ότι ακόμα περισσότερο πρέπει να τηρηθή για τα βρέφη και τα νεογέννητα, τα οποία ένεκεν αυτής καθεαυτής της θέσεώς τους χρήζουν περισσότερο της βοηθείας μας και του θείου ελέους» (Epistula LVIII).

Υπό την επίδραση των προτεσταντικών, κυρίως, αλλά και άλλων «αιρετικών αντιλήψεων», πάντα κατά την Εκκλησία, τίθεται συχνά το ερώτημα εάν ο νηπιοβαπτισμός είναι σύμφωνος με το αποκεκαλυμμένο θέλημα του Θεού. Υπάρχει με άλλα λόγια μεγάλη και «παλαιά» συζήτηση για τη βάπτιση σε μικρή ηλικία. Βασικό σκεπτικό πολλών εκ των διαφωνούντων: στην περίπτωση των νηπίων τίθεται ζήτημα ελεύθερης βούλησης. 

Λίγο ήθελαν οι «εχθροί» και άρχισαν να ξεσπαθώνουν. Τα social media βρίθουν σχετικών σχολίων, ιδίως το Χ, γνωστό και ως Twitter. «Ὅστις θέλει ὀπίσω μου ἐλθεῖν, ἀπαρνησάσθω ἑαυτόν καί ἀράτω τόν σταυρόν αὐτοῦ καί ἀκολουθήτω μοι» (Μάρκ. η΄ 34), γράφουν, και εναντιώνονται στην απόφαση των γονέων για λογαριασμό του νηπίου, φρονώντας ότι έρχεται σε πλήρη αντίθεση με τον φιλελεύθερο χαρακτήρα της χριστιανικής διδασκαλίας. 

Η θέση του Μακαριότατου φαίνεται να μετατρέπεται σε επιχείρημα-μπούμερανγκ για την Εκκλησία. Προκαλεί έκπληξη, διότι ο κ. Ιερώνυμος έχει αποδειχθεί υψηλής πολιτικής ευφυίας –από τα χρόνια του Μακαριστού Χριστοδούλου ακόμη. Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να διευκρινιστεί ότι για το θέμα δε θα αποφανθεί ο ίδιος, αλλά η Συνοδική Επιτροπή Δογματικών και Νομοκανονικών. 

Σαν να μην έφθαναν οι εχθροί, προέκυψαν και αντιρρήσεις από τα σωθικά της Εκκλησίας, όπως αυτή του Μητροπολίτη Μεσσηνίας κ. Χρυσοστόμου στο Eleftherostypos.gr. Σε πρόσφατη συνέντευξή του, ο ίδιος είχε επισημάνει, δε, ότι «κανένας δεν μπορεί να αποκλειστεί από το μυστήριο του βαπτίσματος. Το πρόβλημα για την Εκκλησία δεν είναι να εκδικηθεί αυτούς οι οποίοι κάνουν αυτή τη μορφή γάμου που επιλέγουν. Το θέμα για την Εκκλησία είναι ότι δεν μπορεί να αποδεχθεί μια τέτοια μορφή σχέσεως, γαμικής έξω από τον παραδοσιακό γάμο».

Μπέρδεμα. Κι ακόμη μεγαλύτερο μετά την κίνηση του κ. Ελπιδοφόρου, Αρχιεπισκόπου Αμερικής, να βαπτίσει νήπια υιοθετημένα από ομόφυλο ζευγάρι ομογενών, στη Βούλα. Ο κ. Ελπιδοφόρος έχει κηρυχθεί μάλιστα ανεπιθύμητος από την Ιερά Κοινότητα του Αγίου Ορους. Με ομόφωνη απόφασή τους, οι Μονές έχουν στείλει γράμμα στον Οικουμενικό Πατριάρχη κ. Βαρθολομαίο, διαμηνύοντας του «με σεβαστικό τρόπο» ότι ο Αρχιεπίσκοπος Αμερικής δεν είναι ευπρόσδεκτος στη Μοναστική Πολιτεία.

Οι όροι του νηπιοβαπτισμού

«Ο νηπιοβαπτισμός είναι υπό όρους. Οταν, τη δεκαετία του 1990 ή του 2000, έρχονταν πρόσφυγες, ιδίως μουσουλμάνοι, και ήθελαν να βαπτίσουμε τα παιδιά τους, βλέποντας τη βάπτιση ως μέσο κοινωνικής ένταξης, δε μπορούσαμε να το κάνουμε. Δε μπορούσαμε να βαφτίσουμε Χριστιανό και να εμπιστευθούμε την ανατροφή του σε μουσουλμάνους. Εκεί εκφεύγει των ορίων του ο νηπιοβαπτισμός». Τα λόγια ανήκουν στον –εντυπωσιακά ενημερωμένο, καλλιεργημένο και εύστροφο– Μητροπολίτη Λαρίσης και Τυρνάβου κ. Ιερώνυμο (Real FM, Παρασκευή 26 Ιανουαρίου). 

Η σύγχυσή μου μεγαλώνει, καθώς μοιάζει –με βάση τον αξιακό της κώδικα– η Εκκλησία να τηρεί την ίδια στάση απέναντι σε αλλόθρησκους και ομόφυλα ζευγάρια. Σκέπτομαι και αντιστρόφως: πώς μπορεί άραγε να είναι βέβαιη η Εκκλησία ότι ένα παιδί ετερόφυλων γονέων θα ανατραφεί με χριστιανικές αρχές; Κι αν οι ετερόφυλοι γονείς είναι άθεοι; Αν είναι αγνωστικιστές ή ντεϊστές και επιλέγουν το μυστήριο της βάπτισης για αμιγώς κοινωνικούς λόγους; 

«Είναι ξεκάθαρο τι είναι αμάρτημα. Μπερδεύονται κάποιοι. Εχουν την εικόνα της Ρωμαιοκαθολικης Εκκλησίας, η οποία έχει αυστηρό Κανονικό Δίκαιο, αντιμετωπίζει τον αμαρτωλό με όρους Ποινικού Δικαίου. Εμείς έχουμε άλλη γραμμή, αυτή της ορθόδοξης ψυχοθεραπείας», συμπλήρωσε ο Μητροπολίτης Λαρίσης και Τυρνάβου. Και εξήγησε: ακόμη κι αν κάποιος αμαρτάνει εμπροθέτως, χρειάζεται την αγάπη και την επιείκεια της Εκκλησίας.  Η αμαρτία είναι ασθένεια της ψυχής, που πρέπει να θεραπευθεί από τη Θεία Χάρη. Και η  Εκκλησία καλεί κάθε άνθρωπο για να τον θεραπεύσει από την υποτέλεια στην αμαρτία.

Ωραία θέση. Μα, για στάσου… Η Εκκλησία δεν θεωρεί ότι ένα παιδί μόνο ως μέλος της, μέσω πάντα της βάπτισης, θα υπερβεί την αμαρτία; Οτι θα ακολουθήσει τον δρόμο του Χριστού, θα μπορεί να συμμετάσχει στη Θεία Ευχαριστία; Η άρνηση για βάπτιση δεν τροφοδοτεί έναν φαύλο κύκλο; Μακριά από τον ενάρετο κύκλο, που αυτή πρεσβεύει; 

Και ακόμη κάτι, με αφορμή «τους όρους Ποινικού Δικαίου» της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας. Ο Πάπας Φραγκίσκος δεν ήταν αυτός που προχώρησε –παρά τη θέση ότι γάμος υφίσταται μόνο μεταξύ άνδρα και γυναίκας και οτιδήποτε άλλο θα συνιστούσε υπονόμευση του εκκλησιαστικού δόγματος– ένα βήμα παραπάνω, όταν επέτρεψε στους ιερείς να ευλογούν σχέσεις ομόφυλων ζευγαριών; Ο νέος κανόνας εκδόθηκε με δήλωση του γραφείου της Καθολικής Εκκλησίας και παρουσιάστηκε από τον καρδινάλιο Βίτορ Μανουέλ Φερνάντες, σωστά; 

Πλειοψηφία και ονοματοδοσία

«Οταν η μειοψηφία του Χριστού γίνει πλειοψηφία, τότε στη ζυγαριά της ζωής θα πλεονεκτεί η αγάπη, και η επαγγελία Του θα έχει πραγματοποιηθεί». Είναι απόσπασμα από το βιβλίο του αγίου Νικολάου Βελιμίροβιτς «Αργά Βαδίζει ο Χριστός» των εκδόσεων Εν πλω.  Η πλειοψηφία δεν περιλαμβάνει άραγε ομοφυλόφιλους που αισθάνονται κοντά στο οικοδόμημα της Εκκλησίας και λαχταρούν την πνευματικότητά της; «Πολλοί άνθρωποι ομοφυλόφιλοι είναι μέσα στην Εκκλησία και θέλουν να ζουν πνευματικά αλλά αναρωτιέμαι, ειλικρινά νιώθω με την βάπτιση που είπε ο Κύριος Ιερώνυμος, τι έχει να πει σε ομόφυλες οικογένειες που είναι όντως μέσα στην Εκκλησία;» (Lifo, «Μιχάλης Οικονόμου: «Δεν θα πάω στην εκκλησία με το παιδί μου τη μέρα που θα διαβαστεί αυτό το κείμενο»). 

Μεγάλο κεφάλαιο που πρέπει να τονιστεί είναι και το εξής: 

Η ονοματοδοσία, στο Ληξιαρχείο, αποτελεί τη μοναδική νόμιμη διαδικασία κτήσης ονόματος του νεογνού. Η απόκτηση ονόματος δεν αποτελεί συστατικό στοιχείο της βάπτισης. Η βάπτιση συνιστά πνευματική διαδικασία, ένα από τα επτά μυστήρια της Εκκλησίας, που συμβολίζει την είσοδο του πιστού στο Σώμα της. Με τη βάπτιση αποκτάται θρήσκευμα. Οι δυο αυτές πράξεις είναι τελείως ξεχωριστές μεταξύ τους, ακόμη και αν ενίοτε τυχαίνει στην πράξη να συνενώνονται, με ταυτόχρονη δήλωση ονοματοδοσίας και βάπτισης από τους γονείς ή ταυτόχρονη εγγραφή από το ληξίαρχο. 

Η Εκκλησία παρακινεί δε τους πιστούς να επιλέγουν χριστιανικά ονόματα, ούτε καν των πάππων και των προπάππων, αλλά «τα ονόματα των αγίων ανδρών που διέπρεψαν στην αρετή και είχαν αποκτήσει μεγάλη παρρησία απέναντι του Θεού». Ονόματα δικαίων και μαρτύρων, επισκόπων και αποστόλων. Ετσι, «το παιδί αποκτά προστάτη τον άγιο του οποίου το όνομα φέρει». 

Το όνομα που αποκτάται κατά την ονοματοδοσία πολύ δύσκολα αλλάζει. Απαιτείται διαδικασία μέσω της δικαστικής οδού και μάλιστα λίαν απαιτητική. Δε γίνεται τουτέστιν να σε φωνάζουν «Αβδηρο» (και να μην έχεις γιορτή) από τα δύο σου έτη, και να σε βαπτίζουν στην κολυμπήθρα «Λουκά» στα 17 σου. Μάλλον ως ήττα της Εκκλησίας ακούγεται να μην έχει επιτύχει να εντάξει στη μεγάλη οικογένεια της ένα νέο μέλος εγκαίρως; 

Αμφιβολίες βασανίζουν τη σκέψη μου πολλές. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News