Τίτλοι τέλους, Τhe End. Το σινεμά του 20ού αιώνα σιγά σιγά μας αποχαιρετά. Ο Νόρμαν Τζούισον ήταν ένας από τους μεγάλους της Εβδομης Τέχνης, από τους σκηνοθέτες μιας απίστευτα ταλαντούχας γενιάς που πήραν τον κινηματογράφο από το χέρι και τον οδήγησαν μακριά από τα κλισέ και τον αργό θάνατο των μεγάλων στούντιο, ανανεώνοντας το ενδιαφέρον του κοινού, ακριβώς την εποχή που η Μεγάλη Οθόνη το είχε περισσότερο ανάγκη, όταν άρχισε να νιώθει την απειλή της τηλεόρασης στα μέσα των 60s. Ο σκηνοθέτης του «In the Heat of the Night», του «The Thomas Crown Affair» του «Jesus Christ Superstar» και τόσων άλλων φιλμ που άφησαν τα ίχνη τους στην αμερικανική φιλμογραφία, δεν είναι πια μαζί μας: έφυγε από τη ζωή, σε ηλικία 97 ετών.

Γεννημένος στο Τορόντο του Καναδά, το 1926, ο Τζούισον υπήρξε τρεις φορές υποψήφιος για Οσκαρ –τελικά τιμήθηκε το 1999, για τη συνολική προσφορά του στον κινηματογράφο. Πέθανε «ήσυχα» το Σάββατο 20 Ιανουαρίου, σύμφωνα με τον εκπρόσωπό του, Τζεφ Σάντερσον.

Στη μακρά διαδρομή του στην Εβδομη Τέχνη, ο Τζούισον κατάφερε κάτι σπάνιο: συνδύασε την ψυχαγωγία με κοινωνικές ταινίες που τον γοήτευαν σε ένα βαθιά προσωπικό επίπεδο. Οταν τελείωσε τη στρατιωτική θητεία του στο καναδικό ναυτικό κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έκανε οτοστόπ προς τον Νότο των ΗΠΑ και έζησε από κοντά τον διαχωρισμό λευκών και μαύρων.

Στην αυτοβιογραφία του «This Terrible Business Has Been Good to Me» («Αυτή η τρομερή υπόθεση μού έκανε καλό»), σημείωσε ότι ο ρατσισμός και η αδικία έγιναν τα πιο συνηθισμένα του θέματα.

«Κάθε φορά που μια ταινία πραγματεύεται τον ρατσισμό, πολλοί Αμερικανοί αισθάνονται άβολα», έγραψε. «Πρέπει όμως να αντιμετωπιστεί. Πρέπει να αντιμετωπίσουμε την προκατάληψη και την αδικία, διαφορετικά δεν θα καταλάβουμε ποτέ τι είναι καλό και κακό, σωστό και λάθος. Πρέπει να νιώσουμε πώς νιώθει ο “άλλος”».

Σε αυτές τις εμπειρίες βασίστηκε η εμβληματική ταινία «In the Heat of the Night» («Ιστορία ενός εγκλήματος») του 1967, με πρωταγωνιστή τον Ροντ Στάιγκερ στον ρόλο ενός λευκού ρατσιστή σερίφη μιας μικρής πόλης και τον Σίντνεϊ Πουατιέ ως μαύρο ντετέκτιβ από τη Φιλαδέλφεια που προσπαθεί να βοηθήσει στην επίλυση μιας δολοφονίας.

Η ταινία προκάλεσε θαυμασμό, αντιδράσεις και διχογνωμία.

Ο Τζέιμς Μπάλντουιν καταδίκασε την «τρομερή απόσταση της ταινίας από την πραγματικότητα» και είπε ότι ο σκηνοθέτης ήταν «παγιδευμένος σε μια φαντασίωση φυλετικής αρμονίας που μόνο θα ενίσχυε την οργή και την απόγνωση των μαύρων». Αλλά ο Μπόσλεϊ Κράουδερ, κριτικός των New York Times, ήταν μεταξύ των εκείνων που βρήκαν την ταινία ισχυρή και εμπνευσμένη. Το φιλμ Τζούισον κέρδισε το Οσκαρ καλύτερης ταινίας, ενώ ο συγκλονιστικός Στάιγκερ πήρε το Οσκαρ Α’ αντρικού ρόλου.

Ο Τζούισον κέρδισε ακόμη δύο άλλες υποψηφιότητες για Οσκαρ στην καριέρα του, για τον «Βιολιστή στη στέγη» (1971), ταινία με τον περίφημο Τοπόλ για τις διώξεις των εβραίων στην αυτοκρατορική Ρωσία, και το «Moonstruck» («Κάτω από τη λάμψη του φεγγαριού»), ρομαντική κωμωδία για την οποία η Σερ κέρδισε Οσκαρ Α’ γυναικείου ρόλου.

Ο Τζούισον δημιούργησε πολλές αξιοσημείωτες ταινίες που αγαπήθηκαν ιδιαίτερα: η σάτιρα του Ψυχρού Πολέμου «The Russians Are Coming» (1966), το θρίλερ «Υπόθεση Τόμας Κράουν» (1968) με τον Στιβ ΜακΚουίν (με τον οποίο είχε συνεργαστεί και στο «The Cincinnati Kid» το 1965) και τη Φέι Ντάναγουεϊ, το δικαστικό δράμα «And Justice For All» (1979) με τον Αλ Πατσίνο σε έναν μνημειώδη ρόλο με μια θρυλική πια αγόρευση στο τέλος (δείτε το βίντεο κάτω), καθώς και δύο ταινίες με τον Ντένζελ Ουάσινγκτον, το ρατσιστικό δράμα «A Soldier’s Story» (1984) και «The Hurricane», την ιστορία του άδικα φυλακισμένου μαύρου πυγμάχου Ρούμπιν «Τυφώνα» Κάρτερ (1999).

Στις αρχές της δεκαετίας του 1990, ο Τζούισον, σύμφωνα με τον Guardian, επρόκειτο να σκηνοθετήσει μια βιογραφία του Malcolm X, αλλά υποχώρησε εν μέσω διαμαρτυριών από τον Σπάικ Λι και άλλους ότι ένας λευκός σκηνοθέτης δεν έπρεπε να κάνει μια τέτοια ταινία. Τελικά, την ιστορία του Malcolm X σκηνοθέτησε ο Σπάικ Λι.

Ο Τζούισον και η σύζυγός του, Μάργκαρετ Αν Ντίξον, είχαν τρία παιδιά, τον Κέβιν, τον Μάικλ και την Τζένιφερ Αν, η οποία έγινε ηθοποιός και εμφανίστηκε στις ταινίες του Τζούισον «Agnes of God» και «Best Friends». Οι Τζούισον ήταν παντρεμένοι για 51 χρόνια, μέχρι τον θάνατό της Μάργκαρετ Αν το 2004. Ο σκηνοθέτης παντρεύτηκε τη Λιν Σεντ Ντέιβις το 2010.

Ο Τζούισον, ο οποίος τιμήθηκε από τον Καναδά το 2003 με το βραβείο Governor’s Performing Arts Award, δεν εγκατέλειψε ποτέ την πατρίδα του. Οταν δεν δούλευε, ζούσε σε ένα αγρόκτημα 200 στρεμμάτων κοντά στο Τορόντο, όπου εκτρέφονταν άλογα και βοοειδή και παρήγαγε σιρόπι σφενδάμου. Ιδρυσε το Καναδικό Κέντρο Κινηματογράφου το 1988.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News