Με στόχο την επιτάχυνση της απονομής της δικαιοσύνης (όταν ο χρόνος τελεσίδικης απόφασης σήμερα είναι 1.400 μέρες!), τη βέλτιστη αξιοποίηση του ανθρώπινου δυναμικού και βεβαίως την εξοικονόμηση πόρων, το νομοσχέδιο του υπουργείου Δικαιοσύνης, που εισάγεται  την Τρίτη για συζήτηση στο Υπουργικό Συμβούλιο,  επιφέρει σαρωτικές αλλαγές στον χώρο της Δικαιοσύνης, χωρίς να λείπουν οι αντιδράσεις από την πλευρά της Ενωσης Δικαστών και Εισαγγελέων κυρίως για τις συνέπειες της προωθούμενης ενοποίησης των ειρηνοδικείων με τα πρωτοδικεία.

Βασικοί άξονες του νέου νομοσχεδίου, η ψήφιση του οποίου συνδέεται ως προαπαιτούμενο με τη εκταμίευση σημαντικών πόρων από το Ταμείο Ανάκαμψης, είναι

1) Η ενοποίηση των Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων
2) Οι παράλληλες επετηρίδες των δικαστών κατά την ενοποίηση των δικαστηρίων του πρώτου βαθμού (Ειρηνοδικεία και Πρωτοδικεία)
3) Ο χωροταξικός δικαστικός σχεδιασμός με συγχωνεύσεις και καταργήσεις δικαστηρίων
4) Οι τροποποιήσεις των αρμοδιοτήτων των προϊσταμένων των δικαστικών σχηματισμών.

Σύμφωνα με πληροφορίες για το περιεχόμενο του νομοσχεδίου, που παρουσιάζει σε δημοσίευμά της η εφημερίδα «Πρώτο Θέμα», τα Ειρηνοδικεία ενοποιούνται με τα Πρωτοδικεία, το Πρωτοδικείο Αθηνών χωρίζεται στα δύο, αυξάνεται αισθητά η αρμοδιότητα του Πρωτοδικείου Πειραιά , συγχωνεύονται πρωτοδικεία, μειώνεται ο αριθμός των εφετείων, τα οποία όμως παραμένουν ως έχουν στα νησιά και στις ακριτικές περιοχές.

Κατάργηση Εφετείων

Αναφορικά με τα 19 Εφετεία που υφίστανται σε πανελλαδικό επίπεδο, προβλέπεται η μείωσή τους τουλάχιστον κατά πέντε. Σύμφωνα πάντα με το δημοσίευμα του «Πρώτου Θέματος», προς κατάργηση είναι τα Εφετεία Αγρινίου, Καλαμάτας και Χαλκίδας και σε δεύτερη φάση της Κέρκυρας και των Χανίων.

Συγχώνευση Πρωτοδικείων

Βασική πρόνοια του νέου δικαστικού χάρτη είναι να υπάρχει ένα Πρωτοδικείο σε κάθε νομό (περιφερειακή ενότητα) και στον κανόνα αυτό δεν θα υπαχθούν, για εθνικούς λόγους, τα νησιά και οι παραμεθόριες περιοχές (συνοριακές πόλεις). Ετσι, συγχωνεύονται και μετατρέπονται σε περιφερειακά τα Πρωτοδικεία στους Νομούς Μεσσηνίας (Κυπαρισσία), Λακωνίας (Γύθειο), Ηλείας (Αμαλιάδα), Αχαΐας (Αίγιο και Καλάβρυτα), Αιτωλοακαρνανίας (Μεσολόγγι), Βοιωτίας (Λιβαδειά) και Πέλλας (Γιαννιτσά ή Εδεσσα). Αντίθετα, παραμένουν διπλά Πρωτοδικεία στις περιφερειακές ενότητες του Εβρου (Ορεστιάδα και Αλεξανδρούπολη) και Δωδεκανήσου (Κως και Ρόδος).

Πρωτοδικείο Αθηνών

Οσον αφορά το Πρωτοδικείο Αθηνών, διχοτομείται σε δύο Τμήματα: το ποινικό Τμήμα (με έδρα την πρώην Σχολή Ευελπίδων) και το Πολιτικό Τμήμα για τις αστικές, εμπορικές και λοιπές υποθέσεις (με έδρα το Ειρηνοδικείο επί της οδού Λουκάρεως και το νέο υπό ανέγερση κτίριο πίσω από το Εφετείο Αθηνών).

Την ίδια στιγμή, αυξάνεται η κατά τόπον αρμοδιότητα του Πρωτοδικείου Πειραιά και θα περιλαμβάνει πλέον τις περιφερειακές ενότητες της Δυτικής Αττικής (Ασπρόπυργος, Μέγαρα και Ελευσίνα) και του Νοτίου τομέα, δηλαδή παραλιακό μέτωπο έως τη Γλυφάδα, το κέντρο του Πειραιά και τα νησιά Σαλαμίνα, Αίγινα, Πόρος, Σπέτσες και Κύθηρα. Για την επέκταση των αρμοδιοτήτων του Πρωτοδικείου Πειραιά το υπουργείο Δικαιοσύνης εκτίμησε και έλαβε υπόψη την κατασκευή του νέου δικαστικού μεγάρου στο πρώτο λιμάνι της χώρας μαζί με την ταυτόχρονη αύξηση των οργανικών θέσεων των δικαστών του.

Επίσης, θα συσταθούν περιφερειακά Πρωτοδικεία στην Ελευσίνα, σε νησιά και όπου αλλού κριθεί αναγκαίο.

Κλείνουν τα ειρηνοδικεία 

Και ενώ το Πρωτοδικείο Αθηνών διχοτομείται, στο Λεκανοπέδιο κλείνουν τα 13 ειρηνοδικεία που λειτουργούν σήμερα, σε διάφορες περιοχές, όπως το Μαρούσι, το Χαλάνδρι, το Ιλιον, το Περιστέρι, το Κορωπί, το Λαύριο και αλλού. Και στη θέση τους δημιουργούνται νέα έξι μικρά πρωτοδικεία που θα εδρεύουν σε Περιστέρι, Μαρούσι, Κορωπί, Λαύριο, Ιλιον και Αγία Παρασκευή.

Ολα τα ειρηνοδικεία που λειτουργούν σήμερα στις πρωτεύουσες των νομών -συνολικά 64 σε όλη την επικράτεια- κλείνουν, όπως και τα μικρά ειρηνοδικεία σε περιοχές με χαμηλή «κίνηση» και  αντικαθίστανται από μικρά πρωτοδικεία. Για παράδειγμα, στο Γύθειο κλείνει το ειρηνοδικείο και γίνεται μικρό πρωτοδικείο, που θα δικάζει σοβαρότερες και περισσότερες υποθέσεις. Το ίδιο στο Αίγιο, στην Κάρυστο, στο Αγρίνιο, αφού το κεντρικό πρωτοδικείο του νομού θα λειτουργεί στο Μεσολόγγι.

Εξαίρεση στον εν λόγω κανόνα αποτελούν τα δικαστήρια που βρίσκονται σε νησιωτικές η παραμεθόριες περιοχές.

Οπως εκτιμά η ηγεσία του υπουργείου Δικαιοσύνης, από τη συγχώνευση των Ειρηνοδικείων και Πρωτοδικείων αναμένεται να υπάρξει:

1) Διπλασιασμός των δικαστών πρώτου βαθμού, οι οποίοι θα αναλαμβάνουν τη διεκπεραίωση των υποθέσεων (εκκρεμών και νεοεισερχόμενων). Και αυτό γιατί σήμερα στα Πρωτοδικεία υπηρετούν 1.200 Πρωτοδίκες, ενώ με τη συνένωση θα υπηρετούν 2.162, καθώς θα προστεθούν οι 962 Ειρηνοδίκες.
2) Ισοκατανομή της ύλης του πρώτου βαθμού, καθώς θα σταματήσει το φαινόμενο το 50% των δικαστών να αναλαμβάνει το 80% της δικαστικής ύλης.
3) Δημιουργία μεγαλύτερων δικαστικών σχηματισμών, με αποτέλεσμα την καλύτερη αξιοποίηση των δικαστικών λειτουργών (άδειες ανατροφής τέκνων, κωλύματα, εξειδίκευση κ.λπ.).
4) Δραστική μείωση μετακινήσεων δικαστών, δικηγόρων και πολιτών.
5) Αποφόρτιση των κεντρικών Πρωτοδικείων των μεγάλων αστικών κέντρων.
6) Ρύθμιση της ανακολουθίας να υπάρχουν δύο δικαιοδοσίες στον πρώτο βαθμό (Ειρηνοδικεία και Πρωτοδικεία).
7) εξοικονόμηση πόρων στο πλαίσιο πλήρωσης του κριτηρίου 40% του Ταμείου Ανάκαμψης.

Ηδη πάντως, από την  Ενωση Δικαστών και Εισαγγελέων εκφράζονται έντονες αντιρρήσεις για τη μετατροπή των ειρηνοδικών σε πρωτοδίκες, ενώ αντιδράσεις για τους ειρηνοδίκες και την ένταξή τους στην ποινική και πολιτική δικαιοσύνη, έρχονται και από τον Αρειο Πάγο, η ηγεσία του οποίου εμφανίζεται να μην αποδέχεται τις προτεινόμενες ρυθμίσεις, προεξοφλώντας μάλιστα  ότι ακόμη και αν ψηφιστούν, δεν θα «περάσουν» από τη διοικητική Ολομέλεια του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News