Εσείς πού βλέπετε τι ώρα είναι; Το πιθανότερο είναι ότι ρίχνετε μια ματιά στο κινητό σας ή ίσως σε ένα smartwatch, μια από αυτές τις «έξυπνες» συσκευές με οθόνες αφής, στην ουσία  μίνι υπολογιστές, που φοριούνται στον καρπό και δίνουν στον χρήστη τους πολύ περισσότερες πληροφορίες από τον χρόνο. Δηλαδή, ίσως, δεν φοράτε καν ρολόι χαλαζία (Quartz) πια, ένα από αυτά τα ρολόγια που υπάρχουν εδώ και δεκαετίες και είναι γνωστά για την εκπληκτική ακρίβειά τους, δεν σταματούν ποτέ, λειτουργούν με μπαταρίες και είναι ανθεκτικά και φθηνά, επειδή δεν έχουν πολλά κινούμενα μέρη και μπορούν να παραχθούν μαζικά.

Και όμως πάρα πολλοί άνδρες ποθούν (κρυφά ή φανερά) να προσθέσουν στη συλλογή τους ένα κλασικό μηχανικό ρολόι χειρός, κατά προτίμηση ένα πανάκριβο ελβετικό, από αυτά που κουρδίζονται επιμελώς. Γιατί; «Επειδή μόνο τα καλά ρολόγια έχουν μηχανικές κινήσεις», απαντά ο Σάιμον ντε Μπάρτον στο άρθρο τους στους βρετανικούς Times κουρδίζοντας αυτάρεσκα το μηχανικό του ρολόι…

Το γεγονός ότι τα ρολόγια χαλαζία δεν χρειάζονται φροντίδα, είναι ακριβή και σχεδόν πάντα φθηνότερα από τα μηχανικά δεν τα κάνει καλύτερα. Τα κάνει χειρότερα, επιμένει ο Ντε Μπάρτον. Αυτό πιστεύει ένα ανδρικό μυαλό, πράγμα που εγείρει το ερώτημα γιατί οι άνδρες είναι γενικά πιο εμμονικοί από τις γυναίκες με την κατοχή, την αγορά, τη συλλογή και τη μελέτη ακριβών ρολογιών.

Οι περισσότεροι άνθρωποι, γράφει στους Times ο βρετανός δημοσιογράφος, θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι αυτό συμβαίνει επειδή οι άνδρες είναι εκ γενετής φτιαγμένοι έτσι ώστε να τους αρέσουν τα μηχανικά πράγματα και έχουν ένα έμφυτο «γονίδιο εμμονής» που τους κάνει να θέλουν να τα κατέχουν. Αλλά αυτό είναι ανοησία, σύμφωνα με τη δρ Κάθριν Τζάνσον-Μπόιντ, αναπληρώτρια καθηγήτρια Ψυχολογίας του Καταναλωτή στο πανεπιστήμιο Ανγκλια Ράσκιν του Κέιμπριτζ, η οποία εδώ και 25 χρόνια μελετάει τι ωθεί τους ανθρώπους να επιθυμούν διάφορα πράγματα.

«Δεν έχω διαβάσει ποτέ μια αξιόπιστη μελέτη που να λέει ότι υπάρχει πραγματικά βιολογική διαφορά», λέει στους Times. «Στην πραγματικότητα μας ελκύουν διαφορετικά πράγματα ως ενήλικες λόγω του τρόπου με τον οποίο διαμορφωνόμαστε κοινωνικά. Μόλις γεννηθεί ένα αγοράκι, το ντύνουν στα μπλε και θα συνεχίσουν να το προσανατολίζουν σε “αγορίστικα πράγματα” σε όλη τη διάρκεια της πρώιμης ζωής του. Μέρος αυτού είναι και το να κατευθύνεται σε αγορίστικα gadget», υποστηρίζει η αγγλίδα ψυχολόγος.

Και από τη στιγμή που ο σπόρος του «gadget» έχει σπαρθεί στον ανδρικό εγκέφαλο, ένα ακριβό ρολόι εμφανίζεται σύντομα ως κάτι απαραίτητο. «Γενικά μιλώντας, οι άνδρες είναι πιο διατεθειμένοι να επιδεικνύονται σε σχέση με τις γυναίκες όταν πρόκειται για  status symbols», εξηγεί η Τζάνσον-Μπόιντ, «Και τα βασικά χαρακτηριστικά ενός  status symbol είναι αυτά που δείχνει. Το πόσο καλά είναι κατασκευασμένο και πόσο κοστίζει —ένα ρολόι καλής ποιότητας που κάνει πολλά χρήματα φαίνεται ότι είναι ακριβό— πληροί πολύ ωραία όλα αυτά τα κριτήρια».

Ο Εϊντριαν Χέιλγουντ, ιστορικός ρολογιών, σύμβουλος βιομηχανίας και συγγραφέας, συμφωνεί. «Ορισμένα αθλητικά ρολόγια από χάλυβα ήταν πολύ δύσκολο να τα προμηθευτεί κανείς από λιανοπωλητές κατά τη διάρκεια της πανδημίας ενώ επίσης οι τιμές τόσο των καινούργιων όσο και των μεταχειρισμένων του είδους αυξήθηκαν δραματικά», λέει στους Times. «Αν άλλοι λάτρεις ρολογιών, δουν ότι φοράτε κάτι τέτοιο, είναι σημάδι ότι είχατε τις απαραίτητες διασυνδέσεις και τα μετρητά για να το αποκτήσετε», προσθέτει.

Ωστόσο, δεν είναι ασυνήθιστο πλούσιοι άνθρωποι -πολιτικοί ή στελέχη βιομηχανίας- να φορούν ένα προφανώς φθηνό ρολόι για να δείξουν ότι είναι «του λαού», τονίζει ο Χέιλγουντ. «Επειτα, υπάρχουν οι πραγματικοί σπασίκλες, αυτοί που φορούν κάτι φτηνό αλλά σπάνιο [όπως ένα MoonSwatch ή ένα Studio Underdog], ώστε οι άλλοι σπασίκλες να το δουν και να σχηματίσουν την άποψη ότι είναι μοδάτοι και στο πνεύμα της εποχής αλλά όχι με χτυπητό τρόπο».

Ο Χέιλγουντ, γράφει ο Σάιμον ντε Μπάρτον στους Times, πιστεύει ότι η έννοια της συλλογής ρολογιών είναι περισσότερο «αντρικό πράγμα» παρά «γυναικείο», με τον ίδιο τρόπο που η συλλογή γραμματοσήμων, νομισμάτων, κρασιού και κλασικών αυτοκινήτων φαίνεται να απευθύνεται περισσότερο στην ανδρική ψυχή. «Στα περισσότερα διαδικτυακά φόρουμ που σχετίζονται με χόμπι όπως η συλλογή ρολογιών, ο αριθμός των γυναικών που συμμετέχουν στη συζήτηση για τις λεπτομέρειες αυτών των θεμάτων είναι πολύ μικρός σε σύγκριση με τον αριθμό των ανδρών», υπογραμμίζει.

Αλλά αυτό δεν οφείλεται στο ότι οι άνδρες ενδιαφέρονται περισσότερο για το πώς λειτουργούν τα πράγματα, σύμφωνα με την Εϊμι Τέρνερ, ειδική σε ρολόγια, που έχει εργαστεί για 13 χρόνια στη βιομηχανία, κυρίως στην IWC, και έχει μεταπτυχιακό στην ψυχολογία. «Η γοητεία που ασκεί στους άνδρες η λεπτομέρεια οφείλεται απλώς στο γεγονός ότι δεν έχουν τόσα πολλά αντικείμενα που μπορούν να χρησιμοποιήσουν για να εκφράσουν την προσωπικότητά τους. Και όταν σκέφτονται να κάνουν μια ακριβή αγορά, θέλουν να μάθουν τις τεχνικές λεπτομέρειες, για να καταλάβουν τι αγοράζουν και να δικαιολογήσουν την δαπάνη»,υποστηρίζει.

Η ειδικός ρολογιών προσθέτει ότι «Οι περισσότεροι άντρες θα προχωρούσαν στην αγορά ενός IWC με ορθολογική οπτική και μια προκατειλημμένη άποψη για το ποιο μοντέλο θα ήθελαν και γιατί θα το ήθελαν.  Αλλά αν ενεργοποιηθούν συναισθηματικά, δεν μπορούν να αντισταθούν στην αγορά ενός άλλου ρολογιού που, ίσως, έχει πιο ενδιαφέρον παρασκήνιο, το οποίο πιστεύουν ότι θα τους έκανε να φαίνονται πιο περιπετειώδεις ή που γενικά θεωρείται “cool”. Σίγουρα αυτό με έκανε να σκεφτώ ότι η ιδέα πως οι άνδρες είναι πιο λογικοί από τις γυναίκες δεν είναι απόλυτα ακριβής», τονίζει.

Ο Χέιλγουντ πιστεύει, εξάλλου, ότι τα βαριά αθλητικά ρολόγια αντικατοπτρίζουν τη σύγχρονη κοινωνική θέση. «Τη δεκαετία του 1970, για παράδειγμα, πολύ περισσότεροι άνδρες έκαναν σωματική εργασία», λέει στους Times, «Ως αποτέλεσμα, το μάρκετινγκ ρολογιών ήταν συχνά προσανατολισμένο προς εκείνους που φιλοδοξούσαν να αποκτήσουν το είδος της φινέτσας και της χλιδής που αντιπροσώπευε το αντίθετο της καθημερινής τους ζωής. Τώρα, τείνουμε να εργαζόμαστε σε πολύ πιο πολυτελές περιβάλλον, ωστόσο συχνά βλέπετε άνδρες να φορούν ρολόγια κατάδυσης που είναι αδιάβροχα μέχρι τα 300 μέτρα. Είναι ένας τρόπος να πεις: “Είμαι αρρενωπός, είμαι περιπετειώδης, μ’ αρέσουν τα μηχανικά πράγματα. Ακόμα κι αν η σύγχρονη ζωή δεν μου επιτρέπει να έχω αρκετό χρόνο για να κάνω περιπετειώδη πράγματα, το ρολόι δείχνει ότι θα τα έκανα αν μπορούσα”».

Ο Αχμέντ «Σάρι» Ράχμαν είναι ένας αχόρταγος συλλέκτης: «Νομίζω ότι πολλά έχουν να κάνουν με το γεγονός ότι οι περισσότεροι άντρες δεν φορούν πραγματικά κοσμήματα εκτός από μανικετόκουμπα και, ίσως, καρφίτσες για γραβάτα», λέει στους Times. «Αν και με ενδιαφέρουν οι ιστορίες πίσω από τα πράγματα, η αισθητική και οι μηχανισμοί, ξεκίνησα με χρονογράφους και προχώρησα σε μεγαλύτερα, και άρα ακριβότερα και πιο περίπλοκα ρολόγια. Οι μηχανισμοί για μένα είναι πολύ σημαντικοί, είναι εκφράσεις τέχνης και δεξιοτεχνίας, αλλά και η καρδιά του ρολογιού που του δίνει ζωή καθώς χτυπάει». Συνήθως έχει «20 ή 30 ρολόγια και αν ο έρωτας για ένα συγκεκριμένο κομμάτι τελειώσει, το δίνω και προσπαθώ να χρησιμοποιήσω τα χρήματα για κάτι καλύτερο. Ολα είναι μέρος της διασκέδασης που προσφέρει η συλλογή», αποκαλύπτει ο Ράχμαν.

Αντίθετα, η δρ Κάθριν Τζάνσον-Μπόιντ έχει μόνο ένα ρολόι, ένα Omega που της χάρισε ο σύζυγός της. «Είναι ένα πραγματικά υπέροχο ρολόι και σημαίνει πολλά για μένα, αλλά επιλέχθηκε πολύ ξεκάθαρα από έναν άντρα», λέει, «Εγώ θα διάλεγα κάτι διαφορετικό», προσθέτει. Ούτε λόγος να γίνεται…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News