Οταν ο Κάρολος Δαρβίνος αποβιβαζόταν στα απομονωμένα νησιά Γκαλάπαγκος, πριν από σχεδόν δύο αιώνες, ανακάλυπτε έναν παράδεισο φυσικής ομορφιάς και βιοποικιλότητας. Υπήρξαν επίσης χρήσιμα για τις επιστημονικές παρατηρήσεις του, που οδήγησαν σε ρηξικέλευθες θεωρίες και συμπεράσματα.

Σήμερα, δεκάδες χιλιάδες τουρίστες επισκέπτονται κάθε χρόνο τις παραλίες με λευκή άμμο του νησιού Ιζαμπέλα. Ωστόσο, η νησιωτική συστάδα αποτελεί έναν άλλου είδους παράδεισο για τους εμπόρους ναρκωτικών και τους λαθρεμπόρους, καθώς τη χρησιμοποιούν ως σταθμό ανεφοδιασμού.

Το αεροδρόμιο José de Villamil έχει μόνον έναν αεροδιάδρομο και στη διάρκεια της ημέρας η μικρή εγκατάσταση επανδρώνεται από έναν και μοναδικό υπάλληλο. Το βράδυ είναι κατασκότεινη. Δεν υπάρχουν κάμερες ασφαλείας, δεν υπάρχουν φώτα, κανείς δεν παρακολουθεί την είσοδο σε ένα από τα πιο προστατευμένα καταφύγια στη Γη.

Το «μυστήριο» με το Cesna

Ενα βράδυ, στις αρχές του 2021, ο υπάλληλος του αεροδρομίου ξαφνιάστηκε βλέποντας ένα μικρό αεροπλάνο να συντρίβεται στον διάδρομο. Ετρεξε στο αστυνομικό τμήμα. Οταν οι Αρχές έφτασαν στο αεροδρόμιο, το Cessna Conquest II είχε εγκαταλειφθεί. Οποιος το πιλοτάριζε είχε τραπεί σε φυγή αφήνοντας πίσω του οκτώ δοχεία καυσίμων, τα πέντε από αυτά γεμάτα.

Από την πρώτη στιγμή οι Αρχές υποπτεύθηκαν το προφανές: διακινητές ναρκωτικών. Και πιθανώς είχαν δίκιο, καθώς το ακμάζον εμπόριο ναρκωτικών αποτελεί μια αυξανόμενη εγκληματική απειλή για τα νησιά Γκαλάπαγκος.

Στον Ισημερινό, περίπου 1.000 χιλιόμετρα ανατολικά των Γκαλάπαγκος, μεξικανοί και αλβανοί έμποροι ναρκωτικών έχουν πυροδοτήσει μια έκρηξη βίας ανάμεσα σε συμμορίες, πρωτοφανή για τα δεδομένα της χώρας.

Πριν από λίγες ημέρες, μια σειρά από γεγονότα συντάραξαν τη χώρα: βομβιστικές επιθέσεις σε αυτοκίνητα, ταραχές στις φυλακές, απαγωγές αστυνομικών. Μια ομάδα κατέλαβε έναν τηλεοπτικό σταθμό σε ζωντανή μετάδοση και κράτησε το προσωπικό σε ομηρεία υπό την απειλή όπλου. Ο πρόεδρος Ντανιέλ Νομπόα κήρυξε τη χώρα σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης: «Βρισκόμαστε σε κατάσταση πολέμου» είπε.

Διεθνείς εγκληματικές οργανώσεις συνεργάζονται με τοπικές συμμορίες για να μεταφέρουν κοκαΐνη από τη Νότια Αμερική στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη. Για να κάνουν το ταξίδι, οι λαθρέμποροι χρειάζονται βενζίνη. Ετσι, έχουν μετατρέψει τα Γκαλαπάγκος σε σημείο ανεφοδιασμού τους. Ενα μυστικό και παράνομο βενζινάδικο στον Ειρηνικό, όπως αποκαλύπτει το ρεπορτάζ της Washington Post.

Δύο μήνες μετά την πρόσκρουση του Cesna στο αεροδρόμιο της Ισαμπέλα, ο υπάλληλος πήγε στην πρωινή βάρδια του και διαπίστωσε ότι το αεροσκάφος είχε εξαφανιστεί με τον ίδιο «μαγικό» τρόπο που είχε βρεθεί εκεί. Μαζί του και τα καύσιμα…

Το απόλυτα ιδανικό σημείο

Ο Ισημερινός βρίσκεται σφηνωμένος ανάμεσα στην Κολομβία και το Περού, τους δυο μεγαλύτερους παραγωγούς κοκαΐνης στον κόσμο, και αυτό τον έχει καταστήσει εδώ και καιρό σημείο διέλευσης για διακινητές ναρκωτικών προς την Κεντρική Αμερική.

Οι Αρχές άρχισαν να εντείνουν τις στρατιωτικές περιπολίες. Κατέσχεσαν ποσότητα ρεκόρ 176 τόνων κοκαΐνης το 2021 – από 92 έναν χρόνο νωρίτερα. Οπότε, για να αποφύγουν τις Αρχές, πολλοί διακινητές επιλέγουν ένα πιο κυκλικό, θαλάσσιο μονοπάτι, αυτό που διέρχεται ακριβώς νότια και δυτικά των Γκαλάπαγκος.

Αποκαλούν αυτό το μονοπάτι μέσα από τον ανοιχτό ωκεανό «διαδρομή της ερήμου». Με γρήγορα σκάφη ή και υποβρύχια, οι διακινητές μπορούν να ταξιδέψουν έως και 14 ημέρες χωρίς ελλιμενισμό, λένε αξιωματούχοι του Ναυτικού του Ισημερινού.

Το 2023 το Ναυτικό κατέσχεσε σχεδόν 25 τόνους κοκαΐνης γύρω από τα Γκαλάπαγκος –εννέα τόνους μόνο τον Νοέμβριο–, αύξηση κατά 150% από το 2022.

Για χρόνια, οι ψαράδες της περιοχής λαμβάνουν κρατικές επιδοτήσεις καυσίμων. Πολλοί εκμεταλλεύονται τώρα τα επιδοτούμενα από την κυβέρνηση καύσιμα για να ασχοληθούν με την επικερδή επιχείρηση του λαθρεμπορίου. Αντί να χρησιμοποιούν τα καύσιμα για να ψαρεύουν, λένε οι αξιωματούχοι του ναυτικού, δουλεύουν για τους διακινητές.

«Μου έχουν προσφέρει 6.000 έως 7.000 δολάρια για ένα ταξίδι» εξομολογήθηκε ένας ψαράς στη Washington Post, υπό τον όρο της ανωνυμίας. Χρησιμοποιώντας ένα δορυφορικό τηλέφωνο και ακολουθώντας τις συντεταγμένες του GPS, συνέχισε ο ίδιος, συνάντησε τέσσερις μασκοφόρους σε ένα σκάφος. Δύο οδηγούσαν, είπε· οι άλλοι δύο φρουρούσαν την κοκαΐνη.

«Πολλοί άνθρωποι έχουν γίνει εκατομμυριούχοι» είπε ο άνδρας. Αξιωματούχοι του Πολεμικού Ναυτικού λένε ότι οι λαθρέμποροι μπορούν να κερδίσουν έως και 30.000 δολάρια για κάθε «δουλειά».

Οι κατασχέσεις κοκαΐνης στα Γκαλάπαγκος έχουν αυξηθεί τους τελευταίους μήνες. Αλλά δεν γίνεται πλέον μόνο λαθρεμπόριο βενζίνης και ναρκωτικών μέσω των νησιών: στα τέλη Νοεμβρίου, το Ναυτικό βρήκε 112 τουφέκια και 48 πιστόλια σε ένα σκάφος, περίπου 220 χλμ. νότια του νησιού Σαν Κριστομπάλ. Οι Αρχές υποπτεύονται ότι τα όπλα ήταν καθ’ οδόν προς τις συμμορίες του Εκουαδόρ που πολεμούν για τον έλεγχο των οδών ναρκωτικών.

Ο Πάμπλο Ραμίρες, ο οποίος μέχρι τον Νοέμβριο ηγείτο των προσπαθειών της εθνικής αστυνομίας κατά των ναρκωτικών, είπε στην Post ότι η οδός του λαθρεμπορίου στον Ειρηνικό είναι η πιο δύσκολη να ελεγχθεί από τις Αρχές. Ο Ραμίρες, που προηγουμένως ηγήθηκε του σωφρονιστικού συστήματος της χώρας, ήταν ένας από τους περίπου 20 ανώτατους αξιωματούχους ασφαλείας και δικαστές που συνελήφθησαν τον Δεκέμβριο για φερόμενη εγκληματική δραστηριότητα προς όφελος ενός φυλακισμένου διακινητή ναρκωτικών. Αρνείται τους ισχυρισμούς και δεν έχει ακόμη κατηγορηθεί επίσημα.

Ο Ισημερινός είναι υπεύθυνος για την παρακολούθηση περισσότερων από 490.000 τετραγωνικών μιλίων ωκεανού, πέντε φορές την έκταση της χώρας. Τα περισσότερα από 24.000 σκάφη που είναι νηολογημένα για ψάρεμα μετακινούνται από περισσότερα από 120 λιμάνια και πολλές παραλίες, που ως επί το πλείστον δεν παρακολουθούνται από τις Αρχές. Η παρουσία των ΗΠΑ σε αυτή την ακτογραμμή είναι μηδαμινή.

Ο πλοίαρχος Πατρίτσιο Ρίβας, διοικητής του Ναυτικού στα Γκαλάπαγκος, είπε ότι τα νησιά έχουν γίνει μια σημαντική πηγή ανεφοδιασμού για τους λαθρεμπόρους. Πρόσθεσε ότι οι Αρχές εργάζονται για να παρακολουθήσουν και να περιορίσουν το λαθρεμπόριο καυσίμων από ψαράδες.

Συνεντεύξεις με δεκάδες τοπικούς ηγέτες, αξιωματούχους πληροφοριών, κατοίκους, ακτιβιστές και ψαράδες αποκαλύπτουν ότι το αρχιπέλαγος καταλαμβάνεται όλο και περισσότερο από τη διακίνηση ναρκωτικών. Περιγράφουν ένα μέρος όπου όλοι γνωρίζουν τους πάντες, όπου οι ψαράδες πλουτίζουν από τη μια μέρα στην άλλη και όπου μια τοπική οικονομία που βασίζεται στα δολάρια και τα μετρητά δημιουργεί ιδανικές συνθήκες για ξέπλυμα χρήματος.

Μια ομάδα αξιωματούχων που ταξίδεψε στα Γκαλάπαγκος τον Οκτώβριο του 2022 για να διερευνήσει ισχυρισμούς διαφθοράς στο ναυτικό, ανέφερε ότι πολλοί κρατικοί υπάλληλοι δέχονταν δωροδοκίες για να επιτρέψουν σε μη εξουσιοδοτημένα σκάφη να έρχονται και να φεύγουν από τα λιμάνια.

Οι κάτοικοι του νησιού βρίσκουν, εδώ και χρόνια, συσκευασίες κοκαΐνης που ξεβράζονται στις παραλίες. Αλλά στην Ισαμπέλα, ένα νησί με περίπου 3.000 κατοίκους, πολλοί φοβούνται να αναφέρουν τις ανακαλύψεις τους. Κάποιοι λένε ότι έχουν ακούσει αεροπλάνα να πετούν από πάνω τους. Η υπηρεσία πληροφοριών του πολεμικού ναυτικού ερευνά φήμες για κρυφούς διαδρόμους που κρύβονται σε ακατοίκητες γωνιές του νησιού.

«Ενα κοινό μυστικό»

Ο διαχειριστής του αεροδρομίου ήταν τρομοκρατημένος μετά το επεισόδιο με το Cesna. Είχε ζητήσει από την αστυνομία να παρακολουθήσει το αεροπλάνο κατά τη διάρκεια της νύχτας, είπε, ή τουλάχιστον να εγκαταστήσει μια κάμερα ασφαλείας και να την στρέψει στο διάδρομο προσγείωσης. Αλλά το 20μελές αστυνομικό τμήμα της Ισαμπέλα του είπε ότι δεν είχαν την δυνατότητα να το κάνουν.

Ο διαχειριστής φοβόταν για την ασφάλειά του. Μίλησε στην Washington Post υπό τον όρο της ανωνυμίας. Οι φόβοι του ήταν δικαιολογημένοι. Οι αξιωματούχοι των στρατιωτικών πληροφοριών συμπέραναν ότι το αεροπλάνο είχε έρθει από το Μεξικό. Εναν χρόνο νωρίτερα, είπαν, ταξίδεψε από τον Ισημερινό στο Μεξικό με διαφορετικό αριθμό κυκλοφορίας, μια πτήση που τώρα ερευνάται για εικαζόμενη διακίνηση ναρκωτικών.

Λίγο μετά την άφιξη του αεροπλάνου τον Ιανουάριο του 2021, ο επικεφαλής της αστυνομικής δύναμης της Ισαμπέλα είπε στους εισαγγελείς ότι είχε λόγους να πιστεύει ότι οι άνθρωποι στο νησί ήθελαν να κλέψουν το αεροπλάνο. Ωστόσο, οι Αρχές δεν μετακίνησαν ποτέ τα κουτιά και η αστυνομία σπανίως έκανε έλεγχο στο αεροπλάνο, είπε ο διαχειριστής του αεροδρομίου.

Οι ερευνητές ανέφεραν τον Οκτώβριο του 2022 ότι η έλλειψη ασφάλειας στο αεροδρόμιο της Ισαμπέλα το έκανε ιδανικό κόμβο για «ναρκοπλάνα». Σε μια αναφορά που έφτασε στα χέρια της Washington Post, οι ερευνητές είπαν ότι υποψιάζονται ότι μια τοπική αεροπορική εταιρεία και ένας ισχυρός επιχειρηματίας στα Γκαλάπαγκος έχουν σχέσεις με διακίνηση ναρκωτικών.

Μήνες μετά την εξαφάνιση του αεροπλάνου, όπως είπε ο διαχειριστής του αεροδρομίου, ένας άνδρας πέρασε από το αεροδρόμιο. Ο άνδρας, τον οποίο ο διαχειριστής αναγνώρισε ως κάτοικο του νησιού, του πρόσφερε 100.000 δολάρια σε αντάλλαγμα για πρόσβαση στον διάδρομο. Δεν έκανε γνωστό πώς θα χρησιμοποιηθεί, αφηγήθηκε ο διαχειριστής, αλλά άφησε να εννοηθεί ότι είχε κάνει και άλλες τέτοιες συμφωνίες. Οταν ο διαχειριστής αρνήθηκε την προσφορά, ο άντρας του απάντησε: «Ο προκάτοχός σας ήταν πρόθυμος να πάρει τέτοιου είδους ρίσκα».

Την επόμενη μέρα, είπε ο διαχειριστής, ένας άλλος άνδρας πέρασε από το αεροδρόμιο. Αυτή τη φορά ήταν ένας ξένος, που μιλούσε με κολομβιανή προφορά. Ο άνδρας ενίσχυσε την προσφορά: 250.000 δολάρια. Περισσότερα από όσα θα μπορούσε να κερδίσει σε 10 χρόνια δουλεύοντας στο αεροδρόμιο.

«Δεν τα θέλω», απάντησε ο διαχειριστής.

«Πόσα θέλεις λοιπόν;», ρώτησε ο άνδρας.

«Η ζωή μου δεν έχει τίμημα», απάντησε ο διαχειριστής.

Ο διαχειριστής είχε δει γείτονές του να βρίσκουν ξαφνικά τα χρήματα για να ανοίξουν ένα νέο ξενοδοχείο, να αγοράσουν ένα νέο σκάφος, να χτίσουν ένα νέο σπίτι. Οι άνδρες και οι προσφορές τους επιβεβαίωσαν στον ίδιο εκείνο που υποπτευόταν εδώ και καιρό: η Ισαμπέλα είναι γεμάτη χρήματα από ναρκωτικά, αποκάλυψε ο διαχειριστής στην Post, και οι Αρχές δεν κάνουν τίποτε για αυτό.

«Ολοι γνωρίζουν ήδη», είπε. «Είναι κοινό μυστικό».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News