Ενα από τα ευχάριστα επακόλουθα του γήρατος λέγεται πως είναι η σοφία, ωστόσο δεν υπάρχει αμφιβολία πως ένα από τα πιο δυσάρεστα, αν όχι το κατεξοχήν, είναι η εξασθένηση των βιολογικών λειτουργιών και η υποχώρηση της ζωτικότητας. Και όταν η εξασθένηση αρχίζει να υπερισχύσει της σοφίας «ενδεχομένως να είναι ώρα, ακόμη και για τους πιο φιλόδοξους, να σκεφτούν να αποσυρθούν και να φορέσουν παντόφλες» γράφει ο Economist, εστιάζοντας την προσοχή του στις ΗΠΑ ενόψει των προεδρικών εκλογών του ερχόμενου Νοεμβρίου.

Ωστόσο, τόσο ο Τζο Μπάιντεν όσο και ο Ντόναλντ Τραμπ, όχι μόνο δεν σκοπεύουν να αποσυρθούν αλλά, αντιθέτως, προτείνουν τους εαυτούς τους ως υποψήφιους, για δεύτερη φορά, για μια από τις πιο απαιτητικές θέσεις εργασίας στον κόσμο, παρότι ο τέως αμερικανός πρόεδρος είναι σήμερα άνω των 77 ετών, ενώ ο νυν πρόεδρος, στις 20 Νοεμβρίου 2024, δηλαδή δύο εβδομάδες μετά τις προεδρικές εκλογές, θα γιορτάσει τα 82α γενέθλιά του.

«Η πιο δημοφιλής επιστημονική εξήγηση της γήρανσης, η θεωρία του αναλώσιμου σώματος (soma-disposal theory), υποστηρίζει ότι η φυσική επιλογή ενισχύει τα νιάτα σε βάρος του γήρατος, καθώς αυτό εξυπηρετεί καλύτερα το έργο της μετάδοσης γονιδίων στην επόμενη γενιά» εξηγεί ο Economist, και από αυτήν την άποψη αμφότεροι οι υποψήφιοι για την αμερικανική προεδρία έκαναν το καθήκον τους: ο Τζο Μπάιντεν απέκτησε τέσσερα παιδιά και έχει επτά εγγόνια, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ έγινε πατέρας πέντε φορές και έχει δέκα εγγόνια.

«Ωστόσο, η άλλη πλευρά της εξέλιξης, κατά την άποψη πολλών σχολιαστών, καθίσταται εμφανής σε ολισθήματα, λεκτικά και σωματικά, στα οποία υποπίπτουν αμφότεροι, αλλά κυρίως ο Μπάιντεν. Iσως, προτείνουν κάποιοι, οι παντόφλες να πρέπει τελικά να φορεθούν» συνοψίζει το βρετανικό έντυπο.

Από την άποψη της ηλικίας, τόσο ο Μπάιντεν όσο και ο Τραμπ αποτελούν εξαίρεση σε σχέση με άλλους προέδρους των ΗΠΑ, αλλά και με τους νυν επικεφαλής κυβερνήσεων σε άλλες χώρες. Οταν ο Τραμπ ανέλαβε τα καθήκοντά του, το 2017, ήταν ο γηραιότερος που το έκανε, έως ότου τον ξεπέρασε ο Μπάιντεν το 2021.

Πέρυσι, σύμφωνα με έρευνα της αμερικανικής δεξαμενής σκέψης Pew Research Centre, μόλις οκτώ μεταξύ 187 κρατών είχαν ηγέτες μεγαλύτερης ηλικίας από τον Τζο Μπάιντεν. Μεταξύ των πλούσιων δημοκρατιών του ΟΟΣΑ η τάση από το 1950 ήταν οι αρχηγοί κυβερνήσεων να καθίστανται νεότεροι, με τη μέση ηλικία κατά την ανάληψη καθηκόντων να πέφτει από τα 60,2 στα 55,5 έτη την τελευταία πεντηκονταετία.

Αρα, είναι απόλυτα λογικό να διερωτώνται (και να ανησυχούν) ολοένα περισσότεροι στις ΗΠΑ και αλλού στον κόσμο πόσο πιθανό είναι, είτε ο Τζο Μπάιντεν είτε ο Ντόναλντ Τραμπ, να καταφέρουν να ολοκληρώσουν μια δεύτερη θητεία, δεδομένης της προχωρημένης ηλικίας τους και όσων αυτή συνεπάγεται.

Ζήτημα με πολλές μεταβλητές

«Πρόκειται για ένα ζήτημα με πολλές μεταβλητές. Δεν κοινοποιούνται όλα τα σχετικά προσωπικά δεδομένα και η επιστήμη της γήρανσης είναι αβέβαιη. Κάποιες μελέτες, για παράδειγμα, υποδηλώνουν ότι η διακυβέρνηση μιας χώρας έχει το τίμημά της» αναφέρει ο Economist.

Το 2015, ερευνητές της Ιατρικής Σχολής του Χάρβαρντ και της Ιατρικής Σχολής του Case Western Reserve University, εξετάζοντας εκλογικές αναμετρήσεις για την ανάδειξη επικεφαλής κυβερνήσεων σε 17 εύπορες χώρες από το 1722, διαπίστωσαν ότι οι νικητές, μετά από την τελευταία εκλογή τους, έζησαν 4,4 χρόνια λιγότερο σε σχέση με υποψηφίους που δεν κατέκτησαν ποτέ την κορυφαία θέση. Από την άλλη πλευρά, βέβαια, οι ηγέτες βρίσκονται στην κορυφή της κοινωνικής ιεραρχίας, κάτι που μπορεί να συμβάλει στη μακροζωία, όπως δείχνουν πολυάριθμες σχετικές μελέτες.

Ωστόσο, ο θάνατος δεν είναι το μοναδικό που θα μπορούσε να υποστεί ο επόμενος πρόεδρος των ΗΠΑ, είτε αυτός είναι ο Μπάιντεν είτε είναι ο Τραμπ. «Μια παραλυτική καρδιακή προσβολή ή ένα εγκεφαλικό μπορεί να καταστήσουν αναγκαστική την παραίτηση ή την επίκληση της 25ης Τροπολογίας του αμερικανικού Συντάγματος περί ανικανότητας του προέδρου. Σε γενικές γραμμές, ο κίνδυνος εγκεφαλικού ή καρδιακού επεισοδίου διπλασιάζεται με κάθε δεκαετία. Αυτό φέρνει μια ανησυχία» σημειώνει το βρετανικό περιοδικό.

Αλλά ανησυχίες δεν εκφράζονται μόνο για τη σωματική υγεία των δύο υποψηφίων: εξίσου σημαντικές είναι η πνευματική διαύγεια και η ψυχική υγεία. Εκτός από τα εγκεφαλικά, το πέρασμα των χρόνων εγκυμονεί ακόμη δύο σοβαρές απειλές για τον εγκέφαλο: «συγκεκριμένες άνοιες, όπως η νόσος Αλτσχάιμερ, και μια γενικότερη επιβράδυνση των λειτουργιών – αν και πρόσφατες έρευνες υποδηλώνουν ότι οι δύο καταστάσεις ενδέχεται να επικαλύπτονται», μας πληροφορεί ο Economist.

Ανεξάρτητα από τα αίτιά της, η γνωστική εξασθένηση είναι το σύμπτωμα του γήρατος που απασχολεί περισσότερο την κοινή (αμερικανική και διεθνή) γνώμη όσον αφορά τους δυο υποψήφιους προέδρους των ΗΠΑ, ειδικά λαμβάνοντας υπόψη διάφορα περιστατικά, που προκάλεσαν τουλάχιστον αμηχανία – αν όχι ανησυχία. Το 2021, για παράδειγμα, ο Τζο Μπάιντεν έδειξε να μη θυμάται το όνομα του Λόιντ Οστιν, του υπουργού Αμυνας των ΗΠΑ, ενώ ο Ντόναλντ Τραμπ μπέρδεψε τον κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ με τον δικτάτορα της Βόρειας Κορέας Κιμ Γιονγκ Ουν.

Ερευνες δείχνουν ότι οι νοητικές ικανότητες του ατόμου αλλάζουν με διαφορετικούς τρόπους όσο περνούν τα χρόνια – μερικές επιδεινώνονται ενώ άλλες βελτιώνονται, τουλάχιστον για κάποιο χρονικό διάστημα. Οι Τζόσουα Χάρτσορν και Λόρα Τζερμέιν, του Χάρβαρντ και του Γενικού Νοσοκομείου της Μασαχουσέτης αντίστοιχα, υποστηρίζουν την ιδέα ότι η σοφία πράγματι αυξάνεται με την ηλικία, αλλά μέχρι ένα σημείο.

Οι αριθμητικές δεξιότητες και οι δεξιότητες κατανόησης των ανθρώπων, καθώς και το λεξιλόγιό τους, βελτιώνονται μέχρι τα 50 έτη περίπου, αν και στη συνέχεια αρχίσουν να εξασθενίζουν. Ωστόσο, λειτουργίες που σχετίζονται με τη βραχυπρόθεσμη μνήμη (να θυμάσαι πράγματα αμέσως μετά την παρουσίασή τους) και τη λειτουργική μνήμη (να τα θυμάται μισή ώρα αργότερα) αρχίζουν να φθίνουν από την ηλικία των 20 ετών περίπου.

Φτιαγμένοι από ανθεκτικό γενετικόπ υλικό

Αναμφίβολα, τα παραπάνω στοιχεία μπορούν να προκαλέσουν ανησυχία στο πλαίσιο της διεκδίκησης της αμερικανικής προεδρίας από δύο ηλικιωμένους ανθρώπους. Ομως ο Τζέι Ολσάνσκι, ένας γεροντολόγος από το Πανεπιστήμιο του Ιλινόις, δεν ανησυχεί, για δύο λόγους. Ο πρώτος είναι γενικός και σχετίζεται με το γεγονός ότι οι περισσότεροι υποψήφιοι πρόεδροι των ΗΠΑ προέρχονται από προνομιούχες κοινωνικές τάξεις, άρα μεγαλώνουν σε περιβάλλοντα που προάγουν την υγεία: έτσι μεγάλωσαν ο Τραμπ και ο Μπάιντεν.

Οσον αφορά τον δεύτερο λόγο, σχετίζεται ειδικά με τους νυν διεκδικητές της προεδρίας. Ο αμερικανός επιστήμονας πιστεύει ότι αμφότεροι ενδέχεται να είναι φτιαγμένοι από ανθεκτικότερο γενετικό υλικό σε σχέση με τους περισσότερους συνανθρώπους τους, να είναι δηλαδή «υπερηλικιωμένοι», όπως συνοψίζει ο Economist.

Πριν από τέσσερα χρόνια, στο πλαίσιο της προηγούμενης εκλογικής αναμέτρησης για την αμερικανική προεδρία, ο δρ Ολσάνσκι και πέντε συνάδελφοί του ανέλυσαν τα σχετικά δεδομένα που κατάφεραν να συλλέξουν.

Και οι δύο προέρχονται από μακρόβιες οικογένειες, με έναν άνω των 80 και έναν άνω των 90 ετών γονιό αμφότεροι, το οποίο είναι ένας καλός προγνωστικός δείκτης μακροζωίας. Αλλά τα αδέρφια του Ντόναλντ Τραμπ πέθαναν σε ηλικία 42 και 71 ετών και ο πατέρας του εμφάνισε Αλτσχάιμερ – παράγοντες που λειτουργούν επιβαρυντικά, όπως και το γεγονός ότι δεν γυμνάζεται σχεδόν καθόλου σε σχέση με τον Τζο Μπάιντεν.

Ωστόσο, ο δρ Ολσάνσκι και οι συνεργάτες του, λαμβάνοντας υπόψη παρόμοιας φύσεως δεδομένα σε συνδυασμό με στοιχεία δημοσίως γνωστά από τους ιατρικούς φακέλους των δύο ανδρών, κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι και δύο είχαν υψηλότερες από τον μέσο όρο πιθανότητες επιβίωσης τα επόμενα τέσσερα χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, ο Τζο Μπάιντεν είχε 95% πιθανότητες σε σύγκριση με το 82% που έχει ένας τυπικός άνδρας της ηλικίας του, ενώ για τον Ντόναλντ Τραμπ το αντίστοιχο ποσοστό ήταν 90%, έναντι 86% των συνομηλίκων του.

Ενόψει της νέας εκλογικής αναμέτρησης, δεν έχει ακόμη αποφανθεί οριστικά. Αλλά την προηγούμενη Κυριακή, σε άρθρο του στην εφημερίδα The Hill της Ουάσινγκτον, ο δρ Ολσάνσκι έγραψε ότι «σήμερα, οι πιθανότητες (του Τζο Μπάιντεν) να επιβιώσει κατά τη διάρκεια μιας δεύτερης θητείας στην εξουσία είναι κοντά στο 75% (περίπου 10% παραπάνω από έναν μέσο άνδρα της ηλικίας του). Παρόμοιες, αν και ελαφρώς λιγότερο ευνοϊκές, είναι οι πιθανότητες επιβίωσης του Τραμπ».

Οσον αφορά τα ολισθήματα και οι πτώσεις των δύο ανδρών, ειδικά του Τζο Μπάιντεν, ο δρ Ολσάνσκι τείνει να διαγράφει τουλάχιστον μερικά από αυτά ως δειγματολογικά λάθη που οφείλονται στην υπερβολική και συχνά προκατειλημμένη ενασχόληση των ΜΜΕ με τους δύο άνδρες, ιδιαίτερα με τον Μπάιντεν, τουλάχιστον όσον αφορά το ζήτημα της ηλικίας.

Τον Ιούνιο του 2022, για παράδειγμα, ο αμερικανός πρόεδρος έπεσε από το ποδήλατό του, όχι επειδή έχασε την ισορροπία του, αλλά επειδή πιάστηκε το πόδι του στον ιμάντα του πεταλιού, κάτι που μπορεί να συμβεί στον οποιοδήποτε, ανεξαρτήτως ηλικίας. Το πιο σημαντικό στην προκειμένη περίπτωση ήταν ότι ένας 79χρονος –τόσο ήταν τότε ο Τζο Μπάιντεν– έκανε ποδήλατο, και όχι ότι έπεσε.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News