Μια ροζ σημαία στο ελληνικό Γενικό Προξενείο στη Νέα Υόρκη, έργο της καλλιτέχνιδος Γεωργίας Λάλε, έγινε το Μήλον της Εριδος των ημερών. Το έργο ήταν μέρος της έκθεσης με τίτλο «Ενοχή της γειτονιάς» και είχε σκοπό να ευαισθητοποιήσει σχετικά με την ενδοοικογενειακή βία. Μια σημαία με συγκεκριμένους συμβολισμούς, φτιαγμένη από κομμάτια σεντονιών από σπίτια όπου η έμφυλη βία έχει ματώσει.

Παλιότερα, η ίδια καλλιτέχνις είχε φτιάξει μια σημαία με κομμάτια από νοσοκομειακές ρόμπες, θέλοντας να ευαισθητοποιήσει για τον καρκίνο, μιας και η ίδια είχε δώσει σκληρή μάχη μαζί του. Για εκείνη τη σημαία δεν ξέσπασαν διαμάχες. Μήπως επειδή ήταν γαλάζια; Και πλησίαζε στα χρώματα περισσότερο την ελληνική σημαία;

Οσο και αν φαίνεται ρηχή σαν εξήγηση, δεν μπορεί κανείς να μην τη σκεφτεί. Στον κόσμο της αφόρητης σοβαροφάνειας, τέτοιες ερμηνείες είναι πιθανές. Το ροζ  χτυπάει άσχημα, όπως το κόκκινο στο μάτι του ταύρου. Αν βρίσκεται και μέσα στο ελληνικό Προξενείο, ο ταύρος εξαγριώνεται περισσότερο.

Η σημαία κατέβηκε από τον τοίχο με εντολή του υπουργού Εξωτερικών, Γεώργιου Γεραπετρίτη, αφού προκάλεσε την οργή. Το θέμα είχε παρουσιαστεί στον «Εθνικό Κήρυκα», αλλά υπήρξε και παρέμβαση του κόμματος Νίκη, στη Βουλή: «Είναι δυνατόν να παρουσιάζεται η σημαία μας με ροζ χρώμα, να διακωμωδείται το εθνικό μας σύμβολο; Η σημαία αλλάζει χρώμα μόνον όταν βαφτεί κόκκινη από το αίμα των αγώνων του λαού μας», είπε ο αρχηγός του εν λόγω κόμματος, Δημήτρης Νατσιός.

Θα μπορούσε κανείς να αντιτείνει ως επιχείρημα ότι και το ύφασμα από το οποίο φτιάχτηκε η ροζ σημαία, έχει βαφτεί με αίμα, από τον καθημερινό αγώνα που δίνουν τα θύματα της ενδοοικογενειακής βίας να ξεφύγουν από αυτήν, αλλά και από τον αγώνα που δίνει η κοινωνία, ένα μέρος της τουλάχιστον, για να τα βοηθήσει. Ενας αγώνας είναι και αυτός, μια μάχη για απελευθέρωση της κοινωνίας από το τέρας της βίας που εκδηλώνεται με παρενοχλήσεις, κακοποιήσεις και γυναικοκτονίες.

Πώς μπορείς, όμως, να εξηγήσεις τα δεύτερα επίπεδα ερμηνειών σε μυαλά που σκέφτονται κυρίως επιφανειακά, με καθοδηγητή τους τα στερεότυπα; Μάλλον δεν έχει νόημα να προσπαθείς να τα μεταπείσεις. Και είναι κάπως θλιβερό, σε κάθε τέτοια περίπτωση, οι καλλιτέχνες να πρέπει να εξηγούν τι ήθελαν να πουν με ένα έργο τους, όταν αυτό πιάνεται στη φάκα της λογοκρισίας που τα τοποθετεί στο επίκεντρο μιας διαμάχης η οποία παίρνει κίτρινες και γκρίζες αποχρώσεις. Γίνεται στόχος κακεντρέχειας, μπαίνει στην τροχιά του κουτσομπολιού και μετατρέπεται σε αφορμή για πολιτική αντιπαράθεση.

Ωστόσο, ο διάλογος που άνοιξε, έχει και μια χρησιμότητα. Από τη μία δείχνει σαφώς ότι η τέχνη καταδιώκεται και ότι η κοινωνία στέκεται ώρες ώρες αμήχανη απέναντί της, μη μπορώντας να φιλτράρει αποτελεσματικά την καλλιτεχνική δημιουργία. Από την άλλη, μέσα από αυτήν την καταδίωξη, φανερώνονται και οι κοινωνικές δυναμικές της προόδου. Μπαίνουν μπροστά σαν ασπίδα και δέχονται τα πυρά, προσπαθώντας να προστατεύσουν τους δημιουργούς, πασχίζοντας να περιχαρακώσουν το δικαίωμά τους να εκφράζονται.

Η Γεωργία Λάλε ήθελε να μας ταρακουνήσει. Η ροζ σημαία της τα κατάφερε, ακόμα και αν κατέβηκε από τον τοίχο του Προξενείου. Μπήκε στον νοητό τοίχο της προσοχής μας και μετέδωσε πολύ περισσότερα μηνύματα από εκείνα που φαντάστηκε η δημιουργός του όταν την έφτιαχνε. Και αυτό είναι το πιο σπουδαίο.

ΥΓ. Η Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση, με ανάρτησή της στο Facebook όπου παραθέτει δέκα σημαίες που έγιναν σύμβολα και τα ονόματα των καλλιτεχνών που τις έχουν δημιουργήσει, έδωσε μάλλον την πιο εύστοχη απάντηση για το συγκεκριμένο θέμα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News