Ο υπουργός Aμυνας των ΗΠΑ ανακοίνωσε τη Δευτέρα τον σχηματισμό μιας συμμαχίας 10 χωρών για την αντιμετώπιση στην Ερυθρά Θάλασσα των επανειλημμένων επιθέσεων των σιιτών ανταρτών Χούτι της Υεμένης εναντίον πλοίων που κατ’ αυτούς «συνδέονται» με το Ισραήλ. Πέραν των ΗΠΑ, ο Λόιντ Οστιν ανέφερε σε γραπτή ανακοίνωση πως στη συμμαχία αυτή συμμετέχουν η Γαλλία, το Ηνωμένο Βασίλειο, το Μπαχρέιν, ο Καναδάς, η Ιταλία, η Ολλανδία, η Νορβηγία, η Ισπανία και οι Σεϊχέλες.

«Η πρόσφατη κλιμάκωση των ανεύθυνων επιθέσεων των Χούτι από την επικράτεια της Υεμένης απειλεί την ελεύθερη ροή του εμπορίου, θέτει σε κίνδυνο τη ζωή αθώων ναυτικών και παραβιάζει το διεθνές δίκαιο» υπογράμμισε ο Οστιν. «Γι’ αυτό σήμερα ανακοινώνω την έναρξη της επιχείρησης “Prosperity Guardian” (Προστάτης της ευημερίας)» προσέθεσε ο αμερικανός υπουργός Αμυνας.

«Περισσότερα από χίλια χιλιόμετρα μακριά από τη Γάζα εκτυλίσσεται μια ναυτιλιακή κρίση που θα μπορούσε να μετατρέψει τον πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς σε ένα παγκόσμιο ζήτημα με επιπτώσεις στην παγκόσμια οικονομία» προειδοποιεί ο Economist, σχολιάζοντας το γεγονός πως από τις 15 Δεκεμβρίου τέσσερις από τις πέντε μεγαλύτερες εταιρείες μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων στον κόσμο, η CMA CGM, η Hapag-Lloyd, η Maersk και η MSC, είτε διέκοψαν είτε ανέστειλαν τις δραστηριότητές τους στην Ερυθρά Θάλασσα –μέσω της οποίας αναπόφευκτα διέρχεται η κυκλοφορία από τη Διώρυγα του Σουέζ–, καθώς οι υποστηριζόμενοι από το Ιράν μαχητές Χούτι της Υεμένης, οπλισμένοι με προηγμένα οπλικά συστήματα, κλιμακώνουν τις επιθέσεις τους κατά πλοίων που διέρχονται από εκεί.

Οι ΗΠΑ αποδίδουν ευθύνες στον Ιραν

Κατά τη διάρκεια επίσκεψής του στο Ισραήλ τη Δευτέρα, ο Λόιντ Οστιν απαίτησε να τερματίσει το Ιράν την «υποστήριξη» που παρέχει κατά τον ίδιο στις επιχειρήσεις των Χούτι εναντίον εμπορικών πλοίων. Οι αναφορές αυτές ακολούθησαν τις συνομιλίες που είχε με τον ισραηλινό πρωθυπουργό Μπενιαμίν Νετανιάχου. Πάντως το Ισραήλ δεν συγκαταλέγεται στα κράτη που αναφέρθηκαν από τον επικεφαλής του Πενταγώνου όταν ανακοίνωσε τη συμμαχία αυτή στην Ερυθρά Θάλασσα. Το 2019 η Ουάσιγκτον είχε ανακοινώσει τη σύμπηξη ναυτικού συνασπισμού για την προστασία της ναυσιπλοΐας στα ύδατα του Κόλπου, έπειτα από σειρά επιθέσεων που οι ΗΠΑ απέδωσαν στο Ιράν, το οποίο όμως αποποιήθηκε κάθε ευθύνη.

«Καθώς μία από τις μεγαλύτερες εμπορικές αρτηρίες του κόσμου κλείνει ξαφνικά, η Αμερική και οι σύμμαχοί της εντείνουν τη ναυτική δράση στη Μέση Ανατολή και ενδέχεται ακόμη και να επιτεθούν στους Χούτι, προκειμένου να αποκαταστήσουν την ελεύθερη διέλευση» γράφει το έγκριτο βρετανικό περιοδικό.

Υπό κανονικές συνθήκες, από το Στενό Μπαμπ αλ-Μαντάμπ, μεταξύ της Αφρικής και της αραβικής χερσονήσου, εκτιμάται ότι διέρχεται το 12% του παγκόσμιου εμπορίου κατ’ όγκο και ίσως το 30% της παγκόσμιας κυκλοφορίας εμπορευματοκιβωτίων. Πλέον, όμως, έχει καταστεί απαγορευμένη ζώνη, καθώς οι Χούτι επιτίθενται σε πλοία, υποστηρίζοντας έτσι –τουλάχιστον φαινομενικά και όπως δηλώνουν επίσημα– τους χειμαζόμενους Παλαιστίνιους στη Λωρίδα της Γάζας.

Οι επιθέσεις συνεχίζονται εδώ και εβδομάδες, αλλά τις προηγούμενες ημέρες κλιμακώθηκαν. Τη Δευτέρα (18/12) οι Χούτι ανέλαβαν την ευθύνη για νέες επιθέσεις στην Ερυθρά Θάλασσα με στόχο δύο εμπορικά σκάφη που κατ’ αυτούς «συνδέονταν» με το Ισραήλ. Aνακοίνωσαν πως «διεξήγαγαν στρατιωτική επιχείρηση εναντίον δύο πλοίων συνδεομένων με τη σιωνιστική οντότητα» χρησιμοποιώντας ναυτικά drones, και κατονόμασαν τα πλοία που έβαλαν στο στόχαστρο: επρόκειτο για τα M/T Swan Atlantic και MSC Clara.

Η πλοιοκτήτρια του νορβηγικού δεξαμενόπλοιου M/T Swan Atlantic αναγνώρισε πως το σκάφος χτυπήθηκε από «άγνωστο αντικείμενο». «Ευτυχώς, τα μέλη του πληρώματος, που είναι όλοι υπήκοοι Ινδίας, δεν τραυματίστηκαν και, σύμφωνα με όσα ανέφεραν, το πλοίο υπέστη περιορισμένες ζημιές» διευκρίνισε σε ανακοίνωσή της η νορβηγική ναυτιλιακή εταιρεία Inventor Chemical Tankers.

♦ Διαβάστε: Επείγον σήμα για τα ελληνικά πλοία

Την περασμένη Παρασκευή οι Χούτι απείλησαν να επιτεθούν σε ένα πλοίο, τελικά έπληξαν ένα άλλο με μη επανδρωμένο αεροσκάφος και εκτόξευσαν δύο βαλλιστικούς πυραύλους εναντίον ενός τρίτου σκάφους ονόματι Palatium III, το οποίο επίσης επλήγη (από έναν εκ των πυραύλων). Και τα τρία σκάφη έπλεαν υπό σημαία Λιβερίας, ενώ η επίθεση στο Palatium III ήταν η πρώτη εναντίον ενός πλοίου με βαλλιστικό πύραυλο. Την επομένη, 16 Δεκεμβρίου, το αντιτορπιλικό USS Carney του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ κατέρριψε 14 drones πάνω από την Ερυθρά Θάλασσα, ενώ ακόμη ένα μη επανδρωμένο αεροσκάφος κατέστρεψε το HMS Diamond του βρετανικού Πολεμικού Ναυτικού.

«Ενόψει του αυξανόμενου κινδύνου να ακινητοποιηθούν πλοία και να σκοτωθούν τα πληρώματά τους, η παγκόσμια ναυτιλιακή βιομηχανία εισέρχεται σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης» γράφει ο Economist. Πρώτες ανέστειλαν τη διέλευση των πλοίων τους από την Ερυθρά Θάλασσαν, την περασμένη Παρασκευή, η Maersk και η Hapag-Lloyd, ενώ το ίδιο έκαναν το Σάββατο η CMA CGM και η MSC, ιδιοκτήτρια του Palatium III, με την τελευταία εταιρεία να δηλώνει πως έως ότου καταστεί εκ νέου ασφαλής η διέλευση από την Ερυθρά Θάλασσα, τα πλοία της δεν θα διέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ, ενώ κάποια θα αλλάξουν ρότα, αρχίζοντας να περνούν από το Ακρωτήριο της Καλής Ελπίδας.

Από κοινού αυτές οι τέσσερις εταιρείες είναι υπεύθυνες για το 53% του παγκόσμιου εμπορίου εμπορευματοκιβωτίων, ενώ μικρότεροι φορείς εκμετάλλευσης εμπορευματοκιβωτίων, καθώς και οι εταιρείες μεταφοράς χύδην ξηρών φορτίων, όπως και οι εταιρείες πετρελαιοφόρων, ενδέχεται να ακολουθήσουν το παράδειγμά τους.

Σύμφωνα με τους αναλυτές του Economist, η εν λόγω κρίση έχει δύο μεγάλες επιπτώσεις. Η πρώτη να αφορά την παγκόσμια οικονομία και η άλλη να σχετίζεται με τον κίνδυνο στρατιωτικής κλιμάκωσης στη Μέση Ανατολή, καθώς Δυτικές δυνάμεις αποπειρώνται να αποκαταστήσουν την τάξη.

«Τα έσοδα από τη Διώρυγα του Σουέζ αποτελούν σημαντικό οικονομικό πόρο για την Αίγυπτο, η οποία βρίσκεται ήδη εν μέσω οικονομικής κρίσης. (Το Ισραήλ θα επηρεαστεί λιγότερο, καθώς μόλις περίπου το 5% του εμπορίου του διέρχεται από το Εϊλάτ, το λιμάνι του στην Ερυθρά Θάλασσα.) Για την παγκόσμια οικονομία, ένα παρατεταμένο κλείσιμο της διαδρομής μέσω του Σουέζ θα αυξήσει το κόστος του εμπορίου, καθώς η Ναυτιλία ανακατευθύνεται γύρω από την Αφρική και τα ασφάλιστρα εκτινάσσονται στα ύψη. Βραχυπρόθεσμα κωλύματα στην εφοδιαστική αλυσίδα θα μπορούσαν επίσης να προκύψουν από μια ευρεία ανακατεύθυνση του εμπορίου: το 2021, το “Ever Given” προσάραξε και έκλεισε τη Διώρυγα για έξι ημέρες, εντείνοντας μια παγκόσμια κρίση στην εφοδιαστική αλυσίδα. Εάν κριθεί ότι η κρίση ασφάλειας στην Ερυθρά Θάλασσα απειλεί τη ναυτιλία στην κοντινή Αραβική Θάλασσα, μέσω της οποίας πραγματοποιείται πιθανώς το ένα τρίτο της παγκόσμιας θαλάσσιας προμήθειας πετρελαίου, το οικονομικό κόστος θα είναι δραματικά υψηλότερο» επισημαίνεται στο βρετανικό δημοσίευμα.

Αλλά η απειλή των Χούτι, οι οποίοι επίσης δεν αναγνωρίζουν, όπως η Χαμάς, το δικαίωμα του Ισραήλ να υπάρχει, είναι ιδιαίτερα περίπλοκη. Ισχυρίζονται ότι στοχεύουν «όλα τα πλοία που κατευθύνονται προς τα λιμάνια του Ισραήλ», ενώ απαιτούν να παραδοθούν άμεσα τρόφιμα και φάρμακα στη Γάζα. Αλλά τα περισσότερα από τα πλοία που δέχονται επίθεση ούτε προς το Ισραήλ κατευθύνονται ούτε ανήκουν σε αυτό.

«Χώρες από όλον τον κόσμο επηρεάζονται: ένα από τα πλοία που δέχτηκαν επίθεση από τους Χούτι έπλεε υπό σημαία Χονγκ Κονγκ» αναφέρει ενδεικτικά ο Economist, όμως «η φαινομενική ασυνέπεια των δηλωμένων στόχων των Χούτι δεν πρέπει να εκλαμβάνεται ως αναποτελεσματικότητα. Εδώ και χρόνια το Ιράν εκπαιδεύει και εξοπλίζει την οργάνωση στην επιτυχημένη εξέγερσή της στην Υεμένη και σε έναν πόλεμο εναντίον της Σαουδικής Αραβίας και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, των περιφερειακών αντιπάλων της Ισλαμικής Δημοκρατίας».

Μιλώντας στο βρετανικό περιοδικό, ο Φέιμπιαν Χινζ, συνεργάτης του Διεθνούς Ινστιτούτου Στρατηγικών Μελετών (IISS), μιας λονδρέζικης δεξαμενής σκέψης, σημείωσε πως οι Χούτι διαθέτουν πλέον έναν τεράστιο απόθεμα βαλλιστικών αντιπλοϊκών πυραύλων, μεταξύ των οποίων και πυραύλους με βεληνεκές έως και 800 χλμ.

Δυτικοί αξιωματούχοι δεν γνωρίζουν αν το Ιράν μετείχε ενεργά σε κάποια από τα πλήγματα, ενώ ούτε οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών δηλώνουν μετά βεβαιότητας πως οι πιο πρόσφατες από τις επιθέσεις είχαν εγκριθεί από την Corps 6000, μια μονάδα της ιρανικής Δύναμης Αλ Κουντς, που συνεργάζεται με τους Χούτι. Ωστόσο, εκτιμάται πως οι Χούτι λαμβάνουν πληροφορίες από τα πλοία επιτήρησης του Ιράν που πλέουν στην Ερυθρά Θάλασσα.

Επιπλέον, μια εκστρατεία κατά της Ναυτιλίας ταιριάζει με τη στρατηγική του Ιράν όσον αφορά τον πόλεμο που μαίνεται στη Γάζα, με την Τεχεράνη να αποφεύγει μεν να συγκρουστεί κατά μέτωπο με το Ισραήλ, αλλά να χρησιμοποιεί όλους τους περιφερειακούς συμμάχους-αντιπροσώπους της για να το παρενοχλεί βίαια από όλες τις πλευρές (αυτό, όμως, δεν σημαίνει πως το Ιράν έχει τον απόλυτο έλεγχο των επιθέσεων των Χούτι).

Τις τελευταίες εβδομάδες, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πυραύλους των Χούτι έχουν αναχαιτίσει αμερικανικά, βρετανικά και γαλλικά πολεμικά πλοία, ενώ οι ΗΠΑ ζήτησαν και από την Αυστραλία να στείλει ένα πολεμικό πλοίο στην περιοχή.

«Αλλά αυτή η αμυντική αρμάδα δυσκολεύτηκε να διατηρήσει υπό έλεγχο την κρίση. Ο Χούτι απέδειξαν ότι ορισμένοι πύραυλοι, όπως και μη επανδρωμένα αεροσκάφη, μπορούν πάντα να περάσουν. Ενα πιθανό επόμενο βήμα είναι η συνοδεία των εμπορικών σκαφών, την οποία εφάρμοσαν οι ΗΠΑ τη δεκαετία του 1980 κατά τη διάρκεια του λεγόμενου Πολέμου των Δεξαμενόπλοιων μεταξύ του Ιράν και του Ιράκ. Αλλά γι’ αυτό απαιτείται ένας πολύ μεγάλος αριθμός πολεμικών πλοίων» γράφει ο Economist.

Η μεγάλή παράκαμψη

Οταν δεν διέρχονται από τη Διώρυγα του Σουέζ και την Ερυθρά Θάλασσα, τα πλοία αναγκάζονται να κάνουν τον περίπλου της Αφρικής, περνώντας από το Ακρωτήρι της Καλής Ελπίδας, κάτι που κάνει πολύ πιο δαπανηρά τα ταξίδια.

Για τη σύνδεση Ρότερνταμ και Σιγκαπούρης η παράκαμψη αυτή επιμηκύνει το ταξίδι κατά 40%, από τα περίπου 8.400 ναυτικά μίλια (15.550 χλμ.) στα 11.720 μίλια (21.700 χλμ.), σύμφωνα με την S&P Global. Αρκετά πλοία, ιδίως των ναυτιλιακών εταιρειών Maersk και MSC, ακολουθούν ήδη αυτή τη ρότα τις τελευταίες ημέρες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News