Επαναπροσδιορισμός. Αυτός ο όρος συνόδευε τη λέξη «τουρισμός» στο φετινό συνέδριο του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων (ΣΕΤΕ).

Το Ωδείο Αθηνών ήταν γεμάτο από τη διευρυμένη συνάντηση. Το κλείσιμο κάθε χρονιάς έχει στοιχεία απολογισμού και ιεράρχησης στόχων.

Τα χρόνια προ Covid οι στόχοι ήταν ποσοτικοί. Η πανδημία διατάραξε τις ισορροπίες. Στη συνέχεια, η ένταση της επαναφοράς και η κλιματική κρίση, φέρνουν με τη διαδικασία του κατεπείγοντος το ζήτημα της βιωσιμότητας στο τραπέζι. Της βιωσιμότητας όχι μόνο σε ό,τι έχει να κάνει με το περιβάλλον. Αν και αυτό είναι το πιο κρίσιμο, μετά τις mega πυρκαγιές που κατέστρεψαν το δάσος της Δαδιάς και ένα μεγάλο μέρος του φυσικού πλούτου της Ρόδου.

Όλα όσα έχουν συμβεί φέρνουν το ζήτημα της βιωσιμότητας στην ολιστική της διάσταση. Αυτή που έχει να κάνει με την ισορροπία στις ζωές και στους τόπους.

Τα δεδομένα είναι γνωστά. Μια χρονιά επιτυχημένη σε απόδοση εσόδων (εκτιμήσεις για πάνω από 20 δισ. ευρώ) και αφίξεων (πάνω από 30 εκατ. τουρίστες), αλλά με αγκάθια την επιβάρυνση προορισμών, φυσικών πόρων, τη φέρουσα ικανότητα και την αλλοίωση τοπικών οικοσυστημάτων.

Και μια δαμόκλειο σπάθη: αυτή του φαινομένου του θερμοκηπίου.

Αυτή για την οποία, ακόμα και μετά από 12 ημέρες, η COP 28 στο Ντουμπάι δυσκολευόταν να βγάλει πόρισμα.

Και την ώρα που αυτό συμβαίνει, είναι γνωστό το κόστος για την Ελλάδα αν δεν τηρηθούν οι αρχές της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Σύμφωνα με την Επιτροπή Μελέτης Επιπτώσεων Κλιματικής Αλλαγής της Τράπεζας της Ελλάδος, το κόστος της κλιματικής αλλαγής για τη χώρα υπολογίζεται στο δυσθεώρητο ύψος των 700 δισ. ευρώ μέχρι το τέλος του 21ου αιώνα, στο σενάριο της μηδενικής δράσης.

Αρα η απανθρακοποίηση και η πράσινη μετάβαση είναι οι άξονες. Και η ανάπτυξη, η ανάγκη, μια και η χώρα χρειάζεται τα έσοδα από τον τουρισμό – την ατμομηχανή της ελληνικής οικονομίας.

Πώς θα διασφαλίσουμε ότι ο τουρισμός θα δίνει στην Ελλάδα διπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης από τον μέσο όρο της Ευρώπης; Γιατί αυτό χρειάζεται ώστε η ανάπτυξη να παγιωθεί, είπε ο υπουργός Ανάπτυξης Κώστας Σκρέκας σε ένα από τα πάνελ.

Πώς θα συνδυαστούν αυτά; Πώς θα συνυπάρξουν; Διότι μέχρι σήμερα δεν διάγουν βίους παράλληλους.

Χρειάζεται στρατηγική, πλαίσιο, δράσεις. Μα πάνω απ’ όλα βούληση. Και αφοσίωση στον στόχο.

Και στο συνέδριο του ΣΕΤΕ, η λέξη επαναπροσδιορισμός δείχνει αυτή την πρόθεση.

Επαναπροσδιορισμός μετά από μια χρονιά «ορόσημο», όπως χαρακτήρισε το 2023 ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ Γιάννης Παράσχης, μιλώντας για «ένα σημείο καμπής για το αναπτυξιακό πλαίσιο και το μέλλον του τουρισμού μας». Μια χρονιά κατά τη διάρκεια της οποίας αναδείχθηκε μια αλλαγή στον δημόσιο διάλογο, αλλά και στις πολιτικές θέσεις για τη βιωσιμότητα στον τουρισμό και την οικονομική, την κοινωνική και την περιβαλλοντική της διάσταση.

Καθώς οι προκλήσεις ξεπέρασαν τα όρια του τομέα, επηρεάζοντας ευρύτερα την κοινωνία.

Hταν πολλά αυτά που επισημάνθηκαν από τους ομιλητές.

Η υπουργός Τουρισμού Ολγα Κεφαλογιάννη προανήγγειλε τη δημόσια διαβούλευση για το Ειδικό Χωροταξικό πλαίσιο για τον τουρισμό. Ανέφερε επίσης την πρόσφατη παρουσίαση του προγράμματος αναβάθμισης των τουριστικών λιμένων, ύψους 159 εκατ. ευρώ, από το Ταμείο Ανάκαμψης. Όπως και  τη δημιουργία Οργανισμών Διαχείρισης και Προώθησης Προορισμών με τη συμμετοχή των τοπικών κοινωνιών στην διαδικασία λήψης των αποφάσεων.

Για τη μείωση των εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα και τις κυβερνητικές ρυθμίσεις σε αυτή την κατεύθυνση έδωσε λεπτομέρειες η υφυπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας Αλεξάνδρα Σδούκου. Μέσα σε έναν μήνα θα παρουσιαστούν δύο ειδικά χρηματοδοτικά εργαλεία για τις τουριστικές επιχειρήσεις και χαμηλότερων κατηγοριών (1,2,3 αστέρια). Το ένα, προϋπολογισμού 100 εκατ. ευρώ, αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση στα τουριστικά καταλύματα. Και το δεύτερο, ύψους 160 εκατ. ευρώ, είναι πρόγραμμα επιδότησης επιχειρήσεων για να εγκαταστήσουν φωτοβολταϊκά και μπαταρία. Ώστε οι επιχειρήσεις να εξελιχθούν από «παθητικούς καταναλωτές» (consumers) σε «παραγωγούς καταναλωτές» (prosumers), είπε. Ταυτόχρονα, δρομολογούνται και ρυθμιστικές παρεμβάσεις, οι οποίες για την ίδια είναι εξίσου σημαντικές για τον στόχο της βιωσιμότητας.

Η συζήτηση επεκτάθηκε και σε θέματα όπως η έλλειψη εργατικού δυναμικού, παρ’ όλο που ο τουρισμός έχει κλαδικές συμβάσεις με υψηλότερο μισθολογικό επίπεδο (950 ευρώ κατώτατο μισθό). Για να καλύψει τα κενά, η κυβέρνηση θα προχωρήσει σε απαραίτητες διακρατικές συμφωνίες με τρίτες χώρες, είπε ο υπουργός Επικρατείας Ακης Σκέρτσος. Ο οποίος επισήμανε την ανάγκη ρύθμισης του χώρου και των χρήσεων γης με 400 πολεοδομικά σχέδια που δρομολογούνται, μέσα από το πρόγραμμα Πολεοδομικών Ρυθμίσεων Κωνσταντίνος Δοξιάδης. «Θέλουμε να αναπτύξουμε ένα προϊόν που δεν θα κακοποιεί τη φύση», δήλωσε.

Αυτό απαιτεί επαναπροσδιορισμό.

Ο ίδιος σχολίασε ότι η τετραετία αυτή θα έχει αλλαγές και τομές σε παθογένειες του παρελθόντος. Μία από αυτές είναι η διαχείριση απορριμμάτων. Μέσα στο επόμενο έτος θα δημοπρατηθούν άλλοι δέκα χώροι υγειονομικής ταφής.

Επαναπροσδιορισμός, λοιπόν. Προϋποθέτει την ύπαρξη προσδιορισμού. Την αντίληψη της υφιστάμενης κατάστασης. Ως βάση.

«Το 73% των ερωτηθέντων δεν έχει θέσει στόχο μείωσης των εκπομπών άνθρακα για το 2030, ενώ μόλις το 20% θεωρεί ότι παρέχει εκπαίδευση στο προσωπικό του σε ζητήματα βιωσιμότητας», είπε ο πρόεδρος του ΣΕΤΕ, αναφερόμενος σε πρόσφατη μελέτη των Deloitte – INSETE για τη βιωσιμότητα στην ελληνική αγορά τουρισμού. «Οι ελλείψεις αυτές είναι ιδιαίτερα έντονες στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις με έσοδα κάτω των 10 εκατ. ευρώ που αποτελούν και την πλειοψηφία στον κλάδο».

Εδώ δεν υπάρχουν πια περιθώρια μόνο για διαπιστώσεις. Ο ΣΕΤΕ είναι ο εκπρόσωπος και εκφραστής του επιχειρείν στον τουρισμό. Και αυτό σημαίνει καθημερινή δραστηριότητα. Απαιτείται εφαρμοσμένη πρακτική.

Σύμφωνα με τον κ. Παράσχη, το ΔΣ του Συνδέσμου ενέκρινε και ενεργοποιεί τη δημιουργία ενός προγράμματος μετάβασης των τουριστικών επιχειρήσεων σε βιώσιμη λειτουργία. Αυτό θα περιλαμβάνει μετά την ανάπτυξη της μεθοδολογίας και την πιλοτική εφαρμογή σε συγκεκριμένο δείγμα επιχειρήσεων, «να προχωρήσουμε στο roll out εντός του 2024». Αυτή «η πρωτοβουλία αυτορρύθμισης του κλάδου δεν είναι μόνο αναγκαιότητα αλλά και σωστή επιχειρηματική επιλογή, ένα θετικό business case», τόνισε.

Επαναπροσδιορισμός του τουρισμού. Μήπως επαναπροσδιορισμός και των στόχων; Γιατί επιζητούμε την ανάπτυξη του τουρισμού; Για να δώσει τους διπλάσιους ρυθμούς ανάπτυξης που απαιτούνται στα επόμενα χρόνια; Για να βελτιώσει την ποιότητα της ζωής μας; Για να δώσει παραγωγική πνοή σε τόπους;

Μπορεί να τα πετύχει όλα αυτά με τον ίδιο τρόπο;

«Η χώρα μας έχει μοναδικές μυρωδιές», είπε ο καθηγητής Χρήστος Ζερεφός, στο τέλος της ομιλίας του. Λίγο πριν, είχε παρουσιάσει μια διαφάνεια που έδειχνε τι θα συμβεί αν δεν τηρηθεί η στρατηγική της Συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα. Ενας πύρινος χάρτης γύρω από την Ευρώπη, την Αφρική, τη Μέση Ανατολή. Ερημοποίηση…

«Τα πεύκα δεν μυρίζουν το ίδιο στην Ιταλία ή στην Καλιφόρνια», όπως στην Ελλάδα, διευκρίνισε. «Αυτό συμβαίνει χάρη στο ημίξηρο κλίμα που μας περιβάλλει. Ας δείξουμε στους ξένους επισκέπτες την Ελλάδα της γνώσης, της γεύσης, της οσμής, της όρασης», κατέληξε. Για να επιστρέψει στη θέση του καταχειροκροτούμενος.

Επαναπροσδιορισμός, λοιπόν.

Και ο καθένας από τη μεριά του να πει πώς δρα γι’ αυτό και όχι τι διαπιστώνει.

Γιατί, πλέον, είναι πολυτέλεια να μένεις παρατηρητής.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News