Ποτέ δεν ξέρεις τι μπορεί να βρεις στη γραφομηχανή ενός διάσημου προσώπου. Το παλιό μηχάνημα του Τζο Ντιμάτζιο περιείχε τα κομμένα θραύσματα της ληγμένης τραπεζικής του κάρτας. Ο Στιβ Σόμποροφ, ο οποίος αγόρασε τη γραφομηχανή του παίκτη-θρύλου του μπέιζμπολ το 2011, βρήκε τα μικρά κομμάτια της κάρτας κάτω από τα κλειδιά της ενώ την καθάριζε.

Ο 75χρονος επιχειρηματίας και φιλάνθρωπος από το Λος Αντζελες ανακάλυψε επίσης φωτογραφίες από την παιδική ηλικία του Ερνεστ Χέμινγουεϊ στην Underwood Standard Portable γραφομηχανή του συγγραφέα, από το 1926. Αλλά μεγαλύτερη «ανακάλυψή» του από αυτές και άλλες –συμπεριλαμβανομένων των γραφομηχανών που ανήκαν στους Μάγια Αγγέλου, Τενεσί Ουίλιαμς, Τζον Λένον και Σίρλεϊ Τεμπλ– ήταν μια ιστορική σύνδεση με σημαντικές προσωπικότητες.

Μετά από 20 χρόνια δημιουργίας της μεγαλύτερης συλλογής γραφομηχανών στον κόσμο, ο Σόμποροφ βγάζει τις 33 αγαπημένες του σε δημοπρασία. Η κατοχή τους ήταν ένα προνόμιο, αποκαλύπτει στους New York Times, και η καθεμία συνοδεύεται από μια μοναδική ιστορία που τροφοδοτούσε το πάθος του.

Oπως όταν υπαναχώρησε από μια συμφωνία με την ηθοποιό Αντζελίνα Τζολί, αρνούμενος να αποχωριστεί τη γραφομηχανή του Χέμινγουεϊ, παρότι εκείνη είχε δεχτεί να πληρώσει γι’ αυτήν 250.000 δολάρια (232.000 ευρώ). Αν και σύμφωνα με τις αναφορές εκείνης της εποχής η Τζολί ήταν αυτή που αποχώρησε από τη συμφωνία, ο Σόμποροφ ισχυρίζεται ότι εκείνος ακύρωσε τη συναλλαγή, όταν έμαθε ότι η σταρ σκόπευε να δώσει τη γραφομηχανή στον τότε σύζυγό της, Μπραντ Πιτ, για να τη χρησιμοποιήσει.

Ο Σόμποροφ ίσως να επέτρεπε στον Πιτ να πληκτρολογεί στις μηχανές του συγγραφέα Χάρολντ Ρόμπινς ή της σταρ του Χόλιγουντ Μέι Γουέστ, όμως η γραφομηχανή του Χέμινγουεϊ ήταν ιερή. «Εκείνη την εποχή χρειαζόμουν τα χρήματα» λέει, «αλλά κανείς δεν την άγγιζε αυτήν. Τη γραφομηχανή του Ερνεστ Χέμινγουεϊ; Με τίποτα».

Ομως τώρα κάποιος άλλος θα έχει την ευκαιρία να την αποκτήσει, καθώς, μετά από δύο δεκαετίες προστασίας, ασφάλισης, έκθεσης και  αποστολής των γραφομηχανών σε όλη τη χώρα για την προώθηση της κληρονομιάς τους, ο Σόμποροφ δεν διαθέτει πλέον την ενέργεια για να συνεχίσει. Αλλωστε, έχει ακόμα ανάγκη τα χρήματα.

Μέρος των εσόδων της δημοπρασίας θα διατεθούν στο Jim Murray Memorial Foundation, το ίδρυμα που φέρει το όνομα του πρώην αθλητικού αρθρογράφου των Los Angeles Times, Τζιμ Μάρεϊ, και προσφέρει υποτροφίες σε φοιτητές δημοσιογραφίας. Ο Σόμποροφ είναι φανατικός οπαδός της ομάδας μπέιζμπολ των Los Angeles Dodgers και λάτρευε τα κείμενα του Μάρεϊ. Η γραφομηχανή του αθλητικογράφου ήταν η πρώτη που απέκτησε σε δημοπρασία, το 2005.

Επιχειρηματίας και πρώην επίτροπος του Αστυνομικού Τμήματος του Λος Αντζελες, ο Σόμποροφ αγόρασε τις περισσότερες από τις διάσημες γραφομηχανές του σε δημοπρασίες, αν και μερικές αποκτήθηκαν απευθείας από μέλη οικογενειών των ιδιοκτητών τους ή από προηγούμενους ιδιοκτήτες.

Ο Τομ Χανκς, διάσημος συλλέκτης και ο ίδιος, έδωσε στον Σόμποροφ τη δική του Hermes 3000 αφού συναντήθηκαν και συζήτησαν την κοινή τους αγάπη για τις γραφομηχανές. Το 2012, λίγο μετά τον θάνατο του δημοσιογράφου Αντι Ρούνι, ο επιχειρηματίας προσέλαβε έναν κτηματομεσίτη στο Κονέκτικατ για να πάει στο παζάρι αντικειμένων του Ρούνι, που γινόταν στο γκαράζ του σπιτιού του, και να προσφέρει 5.000 δολάρια για την αγαπημένη του γραφομηχανή Underwood Model 5, του 1929.

Ο μεσίτης που προσέλαβε αποδείχθηκε ότι ήταν συνταξιούχος πράκτορας της CIA και παρά την τρίωρη ουρά έξω από το παζάρι κατάφερε να μπει στο γκαράζ και να αγοράσει τη μηχανή. Ο Σόμποροφ είπε ότι λίγες ώρες αργότερα έλαβε μια προσφορά αξίας 125.000 δολαρίων από το τηλεοπτικό δίκτυο CBS, πρώην εργοδότη του Ρούνι, την οποία και απέρριψε.

Οι γραφομηχανές είναι ατελή μικρομηχανήματα χάραξης, ισχυρίζεται ο επιχειρηματίας, που απαιτούν περισσότερη φυσική αλληλεπίδραση από ό,τι οι σημερινοί φορητοί υπολογιστές. «Κάποιες αποπνέουν προσωπικότητα, μηχανική ψυχή, όπως ένα vintage αυτοκίνητο ή το βιολί ενός μαέστρου» λέει. Η σύνδεσή τους με τους αρχικούς ιδιοκτήτες τους αυξάνει τη μυστηριώδη έλξη που ασκούν σε αυτόν.

Δεν υπάρχει ακόμα σαφής ένδειξη για την πλήρη αξία της συλλογής. Η εταιρεία δημοπρασιών Heritage Auctions έχει αναλάβει τη διεκπεραίωση της πώλησης, η οποία θα πραγματοποιηθεί στις 15 Δεκεμβρίου στο Ντάλας του Τέξας – και τα αντικείμενα θα πωληθούν χωριστά.

Πέρυσι, ο Σόμποροφ δώρισε έξι από τις γραφομηχανές του στο μουσείο του Ιδρύματος Σμιθσόνιαν. Ανήκαν στους Τζον Λένον, Ελία Καζάν, Τζέρι Σίγκελ (συν-δημιουργό του «Superman»), Ορσον Γουέλς, Τζο Ντιμάτζιο και Μάγια Αγγέλου και εκτιμήθηκαν κατά μέσο όρο σε περίπου 250.000 δολάρια (232.000 ευρώ) η καθεμία.

Προσφέροντας τη συλλογή του, ο Σόμποροφ επέτρεψε στο μουσείο του Ιδρύματος Σμιθσόνιαν να επιλέξει τα μοντέλα που επιθυμούσε. Το μουσείο διάλεξε τις γραφομηχανές που ανήκαν στην Γκρέτα Γκάρμπο και στους συγγραφείς Τζον Απντάικ («Οι Μάγισσες του Ιστγουικ»), Τζακ Λόντον, Φίλιπ Ροθ και Γκορ Βιντάλ – καθώς και το μηχάνημα με σύστημα Μπράιγ που ανήκε στον τυφλό τενόρο Αντρέα Μποτσέλι. Απέρριψε το μοντέλο του Χέμινγουεϊ γιατί είχε ήδη ένα άλλο δικό του.

Οποιος αγοράσει αυτή τη γραφομηχανή του Χέμινγουεϊ θα λάβει μαζί και τα αρνητικά των φωτογραφιών, τις εκτυπώσεις και τους αρχικούς φακέλους που ήταν κρυμμένοι μέσα στη θήκη της. Το πρώτο αρνητικό που άγγιξε ο επιχειρηματίας έγινε σκόνη, οπότε μάζεψε τα υπόλοιπα με μια σπάτουλα και τα πήγε σε μια εταιρεία αποκατάστασης φωτογραφιών, όπου οι εικόνες αποκαλύφθηκαν.

Ο Σόμποροφ έχει διαθέσει το μεγαλύτερο μέρος της συλλογής του για εκθέσεις σε μουσεία, πανεπιστήμια και ειδικές αφιερωματικές εκδηλώσεις. Ζητάει, λοιπόν, από τους υποψήφιους αγοραστές να παρέχουν και αυτοί με τη σειρά τους τις γραφομηχανές που θα αποκτήσουν σε δημόσιες εκθέσεις.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News