Με αφορμή τη διεξαγωγή της 28ης Διάσκεψης των Ηνωμένων Εθνών για το Κλίμα (COP28), αυτές τις ημέρες (30 Νοεμβρίου-12 Δεκεμβρίου) στο Ντουμπάι, ο Σάιμον Κούπερ των Financial Times εξηγεί σε άρθρο του πώς μπορούμε και πρέπει να καταπολεμήσουμε τον αρνητή της κλιματικής αλλαγής, που σχεδόν όλοι μας, λίγο ή πολύ, κρύβουμε μέσα μας.

Ο γνωστός βρετανός (και πολιτογραφημένος γάλλος) αρθρογράφος και συγγραφέας δεν αναφέρεται στους τυπικούς αρνητές της κλιματικής αλλαγής οι οποίοι αμφισβητούν τα όποια επιστημονικά δεδομένα, όπως έκανε ο σεΐχης Αλ Τζάμπερ, υποστηρίζοντας –όχι ως διευθύνων σύμβουλος της Εθνικής Εταιρείας Πετρελαίου του Aμπου Ντάμπι αλλά ως πρόεδρος της COP28– ότι «δεν υπάρχει επιστήμη» ή «σενάριο» που να αποδεικνύει ότι η κατάργηση των ορυκτών καυσίμων είναι απαραίτητη, ούτως ώστε να περιοριστεί η υπερθέρμανση του πλανήτη στους 1,5°C βαθμούς Κελσίου. Ο Σάιμον Κούπερ εστιάζει την προσοχή του σε μια νέα μορφή άρνησης της κλιματικής αλλαγής.

«Συζητούσα με την έφηβη κόρη μου τις προάλλες, όταν αναφέρθηκε στην κλιματική αλλαγή», έγραψε. «Αναπόφευκτα της προκαλεί άγχος. Πιθανότατα θα ζήσει αρκετά, ώστε να δει πολλές παράκτιες πόλεις να καταστρέφονται, χώρες να καθίστανται υπερβολικά ζεστές για κατοίκηση και πλούσια καταφύγια να μην επιτρέπουν την είσοδο σε κλιματικούς πρόσφυγες. Η ενστικτώδης αντίδρασή μου ήταν να αλλάξω θέμα. Επέδειξα τη νέα, κυρίαρχη μορφή άρνησης της κλιματικής αλλαγής», παραδέχεται στο κείμενό του ο Σάιμον Κούπερ, αναφερόμενος στους πάμπολλους, ολοένα περισσότερους ανθρώπους ανά τον κόσμο, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγεται και ο ίδιος, που αρνούνται να λάβουν σοβαρά υπόψη την κλιματική αλλαγή, όχι επειδή αρνούνται την επιστήμη αλλά γιατί το όλο ζήτημα έχει πλέον καταστεί «ιδιαίτερα επώδυνο».

Οσο επιδεινώνεται η κατάσταση τόσο αυξάνεται και ο αριθμός αυτών των νέων αρνητών της κλιματικής αλλαγής, ωστόσο για να σωθεί ο πλανήτης και, μαζί του, και η ανθρωπότητα, επιβάλλεται να καταπολεμηθεί και αυτή η νέα μορφή άρνησης. Σχετικά με το πώς θα μπορούσε να επιτευχθεί αυτό, ο αρθρογράφος των Financial Times επικαλείται όλα όσα είπε σε μια πρόσφατη ομιλία του ο Βόλφγκανγκ Μπλάου, επικεφαλής του παγκόσμιου κόμβου για το κλίμα της συμβουλευτικής εταιρείας Brunswick.

Οι παλαιάς κοπής –α λα Ντόναλντ Τραμπ– αρνητές της κλιματικής αλλαγής αρχικά υποστήριζαν ότι απλώς δεν συνέβαινε, ενώ στη συνέχεια διατείνονταν ότι δεν ήταν ανθρωπογενής. Σήμερα ο τέως (και πιθανώς επόμενος) πρόεδρος των ΗΠΑ είναι ένας από τους τελευταίους επιφανείς και ισχυρούς πολιτικούς ηγέτες που εξακολουθούν να υποστηρίζουν παρόμοιες απόψεις. Η εν λόγω μορφή άρνησης της κλιματικής αλλαγής τείνει να εκλείψει κάτω από το βάρος αδιάσειστων στοιχείων.

Την ίδια ώρα, στο άλλο άκρο του φάσματος εντοπίζεται μια επίσης μικρή ομάδα ατόμων που έχουν, όμως, πλήρη συνείδηση της πιθανής καταστροφής, η οποία συνείδηση μπορεί να καταστεί «τραυματική», γράφει ο Κούπερ, αναφέροντας ενδεικτικά πως, μελετώντας σε βάθος την κλιματική αλλαγή επί έναν ολόκληρο χρόνο, ο Βόλφγκανγκ Μπλάου «αρρώσταινε» κυριολεκτικά, καθώς οι παλμοί της καρδιάς του άρχισαν ξαφνικά να αυξάνονται ανησυχητικά.

«Οι περισσότεροι από εμάς παραμένουμε υγιείς, κοιτάζοντας κατάματα την κλιματική αλλαγή μόνο για λίγες ημέρες κάθε καλοκαίρι, όταν η παρατήρησή της καθίσταται αναπόφευκτη. Κατά τα άλλα, το καθημερινό μας ψυχικό φορτίο υποχρεώσεων και προβλημάτων αφήνει ένα ελάχιστο μέρος φαιάς ουσίας για να αφιερώσουμε στον κόσμο έξω από εμάς. Σχεδόν το σύνολο του μυαλού μας συνεχίζει να συλλογίζεται τα τελευταία τοπικά νέα. Και έτσι, όπως εξηγεί ο Μπλάου, οι άνθρωποι προσπαθούν να “κανονικοποιήσουν” την κλιματική αλλαγή ως “σταθερό υπόβαθρο”. Ωστόσο κανένας ζωντανός σήμερα δεν θα βιώσει ξανά ένα σταθερό κλίμα. Η “κανονικότητα” των τελευταίων 11.000 ετών έχει εκλείψει οριστικά», προσθέτει.

Αυτή η νέα άρνηση εκφράζεται ποικιλοτρόπως. Μια μορφή της είναι η αναβλητικότητα (delayism), με τους θιασώτες της να υποστηρίζουν πως ναι μεν πρέπει να μειώσουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου αλλά αυτό μπορεί να συμβεί μόνον αργότερα, όταν οι οικονομίες θα είναι πιο ισχυρές. Σύμφωνα με τον Φιλίπ Λαμπέρ, συμπρόεδρο των Πρασίνων στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σύγχρονοι αρνητές όχι της ίδιας της κλιματικής αλλαγής, αλλά του μεγέθους της και, κυρίως, της ανάγκης να αντιμετωπιστεί το ταχύτερο δυνατό και με τον πλέον αποφασιστικό τρόπο, είναι και όλοι όσοι υποστηρίζουν ότι «η τεχνολογία θα μας σώσει, επομένως δεν χρειάζεται να αλλάξουμε κάτι σημαντικό».

Σε αυτό το πλαίσιο κάποιοι εξακολουθούν να διατείνονται ότι η στροφή προς τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας θα είναι ανώδυνη ενώ θα μπορούσε να συμβάλει και στην αύξηση του πλούτου. Ομως ο βέλγος πολιτικός προειδοποιεί πως παρόμοιοι ισχυρισμοί δεν αποτελούν πια τίποτα παραπάνω από φαντασιώσεις, δεδομένου ότι πλέον είναι πολύ αργά για μια ομαλή μετάβαση από τα ορυκτά καύσιμα στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας.

Κάνοντας λόγο για μια «συλλογική γκάφα» της ανθρωπότητας, η διόρθωση της οποίας απαιτεί σήμερα μια «τεράστια συλλογική προσπάθεια», ο Βόλφγκανγκ Μπλάου μας προτρέπει να μάθουμε να βλέπουμε τους ανθρώπους, δηλαδή τον εαυτό μας, «ως ένα σχετικά νεαρό είδος, ως κατά βάση καλοπροαίρετα χαρισματικά παιδιά, που μόλις εμφανίστηκαν σε σύγκριση με τα περισσότερα είδη και εξακολουθούν να μαθαίνουν πώς να ζουν εδώ χωρίς να σπάνε πράγματα».

Επειτα οι άνθρωποι πρέπει να γνωρίζουν ότι μπορούμε να καταπολεμήσουμε την κλιματική αλλαγή. «Με άλλα λόγια χρειαζόμαστε μια αίσθηση δυνατότητας δράσης», συνοψίζει ο Σάιμον Κούπερ. «Η επείγουσα ανάγκη χωρίς δυνατότητα δράσης απλώς μας οδηγεί στην απόγνωση και την ηττοπάθεια», ανέφερε σχετικά ο Μάικλ Μαν, ειδικός στις ατμοσφαιρικές επιστήμες, εξηγώντας πως αυτό δημιουργεί μια επικίνδυνη στάση», απαντούν οι ειδικοί.

Οπως εξηγεί ο Σάιμον Κούπερ, «ακόμη και ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι να μείωναν τις εκπομπές τους, δεν θα πετύχαιναν τίποτα σημαντικό, με 7 δισεκατομμύρια άλλους ανθρώπους να καθίστανται πλουσιότεροι, εκπέμποντας περισσότερο. Η εμμονή στα προσωπικά αποτυπώματα ευνοεί επίσης τη στρατηγική των παραγωγών ορυκτών καυσίμων, που αρέσκονται να θεωρούν την κλιματική αλλαγή ως ατομική ηθική ευθύνη. Στην πραγματικότητα, μπορούμε να φτάσουμε σε καθαρές μηδενικές εκπομπές μόνο μέσω ενός συλλογικού μετασχηματισμού της ενέργειας και των βιομηχανικών και γεωργικών συστημάτων».

Ωστόσο, όπως υποστηρίζει ο Βόλφγκανγκ Μπλάου, έχοντας αντιληφθεί (μέσω του περιορισμού του ατομικού τους ανθρακικού αποτυπώματος) τη δυνατότητα δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής, οι άνθρωποι θα μπορούσαν να αρχίσουν να εκλέγουν κόμματα που δεσμεύονται να προβούν άμεσα στην εφαρμογή της πράσινης μετάβασης. Σε αυτό το πλαίσιο θα μπορούσε να δημιουργηθεί ακόμη και ένας ενάρετος κύκλος με τους πολίτες να ασκούν πιέσεις για περαιτέρω δράση και τις όποιες πράσινες αλλαγές να αυξάνουν περισσότερο την αίσθηση της δυνατότητας δράσης κατά της κλιματικής αλλαγής. Οσο για το πώς θα μπορούσε να ενθαρρυνθεί η συλλογική δράση, ο Σάιμον Κούπερ επικαλείται τον Ουίνστον Τσόρτσιλ και τους λόγους που εκφώνησε την άνοιξη του 1940.

Ο βρετανός ηγέτης υπήρξε καταρχάς ρεαλιστής, υποσχόμενος στους Βρετανούς μόνο «αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα». Συγχρόνως, όμως, τους προσέφερε τη δυνατότητα δράσης – «Θα πολεμήσουμε στις παραλίες, θα πολεμήσουμε στα πεδία απόβασης, θα πολεμήσουμε στα χωράφια και στους δρόμους, θα πολεμήσουμε στους λόφους» – αναγνωρίζοντας, φυσικά, την πιθανότητα αποτυχίας – «Εάν πρόκειται να τελειώσει αυτή η μακρά νησιωτική ιστορία μας, ας τελειώσει μόνο όταν ο καθένας από εμάς θα κείτεται πνιγμένος στο αίμα του στο έδαφος».

Αναφερόμενος σε όλους όσοι ενδεχομένως κρίνουν ως υπερβολική τη σύγκριση του Χίτλερ και της ναζιστικής απειλής με την κλιματική κρίση, ο Σάιμον Κούπερ υποστηρίζει πως η αντίδρασή τους αποτελεί επίσης μια νέα μορφή άρνησης της κλιματικής κρίσης.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News