Αν δεν μιλούσαν οι… ανθρακωρύχοι, τίποτα από όσα ξέρουμε για το Viagra δεν θα είχε συμβεί. Σε λίγες ημέρες κάνει πρεμιέρα στο BBC το Men Up, μια παραγωγή βασισμένη στην ιστορία του πιο διάσημου μπλε δισκίου και με αυτή την αφορμή ο εφευρέτης του, δρ Ντέιβιντ Μπράουν, μιλά για την τυχαία ανακάλυψη της δράσης του.

Η θεραπευτική ιδιότητα του Viagra ήταν αρχικά μια… παρενέργειά του! «Δεν νομίζω ότι θα υπήρχε σήμερα αυτό το φάρμακο, αν δεν είχε μιλήσει ένας ανθρακωρύχος», λέει στον Guardian ο Μπράουν, ο οποίος ήταν τότε κλινικός φαρμακοποιός στην Pfizer και επικεφαλής της μελέτης για τη σιλδεναφίλη (η δραστική ουσία του Viagra) η οποία δοκιμαζόταν επί σειρά ετών ως φάρμακο για τη στηθάγχη, με πενιχρά αποτελέσματα.

Το 1993 η Pfizer αποφάσισε να εγκαταλείψει τη δοκιμή αυτού του φαρμάκου… «Μας είπαν: Εχετε σπαταλήσει χρήματα για οκτώ χρόνια. Τέρμα», θυμάται ο Μπράουν, που σήμερα διευθύνει την εταιρεία Healx, η οποία χρησιμοποιεί Τεχνητή Νοημοσύνη για την ανακάλυψη νέων φαρμάκων.

Στα… τελευταία της, η κλινική μελέτη της σιλδεναφίλης διεξαγόταν σε ένα νοσοκομείο στο Merthyr Tydfil, μια μικρή πόλη στη νότια Ουαλία βυθισμένη στη φτώχεια και την ανεργία μετά το κλείσιμο των ανθρακωρυχείων. Εκεί, πολλοί άνεργοι ανθρακωρύχοι ήταν πρόθυμοι να συμμετάσχουν στη δοκιμή, αμειβόμενοι με περίπου 300 λίρες.

Σε μια ύστατη προσπάθεια να διασώσει τη μελέτη του, ο Μπράουν αποφάσισε να αυξήσει τη δόση του φαρμάκου μήπως και πετύχαινε κάποια αποτελέσματα για τη στηθάγχη. Μέρος της μελέτης ήταν οι συμμετέχοντες να πάρουν το χάπι και να παραμείνουν για ένα βράδυ στην κλινική.

Την άλλη μέρα το πρωί, μια νοσηλεύτρια πέρασε από τους θαλάμους των ανθρακωρύχων για να δει πώς πήγαν. Οι συμμετέχοντες στη μελέτη έπρεπε να συμπληρώσουν με τη βοήθεια της νοσηλεύτριας ένα ερωτηματολόγιο το οποίο είχε στο τέλος μια ανοιχτή ερώτηση: «Εχετε να παρατηρήσετε κάτι άλλο σχετικά με τη λήψη του φαρμάκου;»…

Σε αυτή την ερώτηση, κανείς δεν φαινόταν να έχει κάτι να πει, εκτός από έναν εθελοντή ανθρακωρύχο, ο οποίος είπε ότι είχε στύσεις όλη τη νύχτα. Τότε πήραν κι άλλοι το θάρρος να πουν το ίδιο. Και η έρευνα έδειξε ότι υπήρχαν και άλλες τέτοιες αναφορές από άλλους εθελοντές στη διάρκεια της πολυετούς κλινικής μελέτης.

Οπως διαπιστώθηκε, το φάρμακο, που ήταν σχεδιασμένο να χαλαρώνει τα αγγεία της καρδιάς, μπορούσε να βελτιώσει τη ροή του αίματος και στα αγγεία του πέους, βελτιώνοντας έτσι τη στύση.

Ο Μπράουν διέβλεψε αμέσως τις εμπορικές δυνατότητες, αλλά τα αφεντικά δεν φάνηκαν διατεθειμένα να επενδύσουν σε ένα φάρμακο για την ανικανότητα. «Μπήκα στο γραφείο του προϊσταμένου, έκλεισα την πόρτα και του είπα ότι δεν επρόκειτο να φύγω από εκεί χωρίς έγκριση (δηλαδή χωρίς χρηματοδότηση) για να προχωρήσω με τη μελέτη του φαρμάκου. Θα μπορούσε να με έχει απολύσει, αλλά μέσα σε μια ώρα τον είχα πείσει ότι η επένδυση άξιζε», αναφέρει στον Guardian ο δρ Μπράουν.

Το νέο φιλμ του BBC, με τον λογο-παιχνιδιάρικο τίτλο «Men Up», αφορά μια παρέα μεσηλίκων ανδρών οι οποίοι αποφασίζουν να λάβουν μέρος σε κλινική δοκιμή φαρμάκου για τη στυτική δυσλειτουργία και το πώς η απόφαση αυτή επηρεάζει τη ζωή τους.

Από… νεκρό στην κορυφή

Το Viagra ανακαλύφθηκε το 1989 και αφότου απέτυχε ως φάρμακο για την καρδιά, εγκρίθηκε από την Αμερικανική Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA) και από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων (EMA) το 1998 ως η πρώτη από του στόματος θεραπεία για τη στυτική δυσλειτουργία η οποία αφορά έως και 50% των ανδρών στις ηλικίες μεταξύ 40 και 70 ετών.

Μέσα σε δύο εβδομάδες από την κυκλοφορία του, έγινε νούμερο 1 στο παγκόσμιο χαρτοφυλάκιο της Pfizer.

Η έγκρισή του είχε γίνει, φυσικά, παγκόσμια είδηση. Χαρακτηριστικά, το αμερικανικό ΤΙΜΕ είχε κυκλοφορήσει με πρωτοσέλιδο τίτλο «The Potency Pill».

Κατά τη στιγμή της έγκρισής του το 1998, το Viagra είχε την ταχύτερη αύξηση πωλήσεων από οποιοδήποτε άλλο συνταγογραφούμενο σκεύασμα μετά την κυκλοφορία του. Μέχρι το 2012 οι ετήσιες πωλήσεις του ξεπερνούσαν τα 2 δισ. δολάρια μόνο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ακόμη και μετά το 2019, όταν εγκρίθηκε το γενόσημό του, το Viagra ξεπερνούσε σε πωλήσεις τα 500 εκατ. δολάρια ετησίως.

Είναι ένα από τα πιο συχνά συνταγογραφούμενα φάρμακα όλων των εποχών, με τουλάχιστον 2 εκατομμύρια συνταγές τον χρόνο, μόνο στις ΗΠΑ.

Οχι και άσχημα για ένα χάπι που παραλίγο να μην υπάρξει ποτέ…

Τι είναι και πώς λειτουργεί

Η δραστική ουσία του Viagra, η σιλδεναφίλη, ανήκει σε μια ομάδα φαρμάκων που ονομάζονται αναστολείς του ενζύμου φωσφοδιεστεράση τύπου 5 (PDE5) το οποίο έχει ως «δουλειά» να διασπά το νουκλεοτίδιο cGMP (κυκλική µονοφωσφορική γουανοσίνη). Κατά τη διάρκεια της φυσιολογικής σεξουαλικής διέγερσης παράγεται cGMP, προκαλώντας χαλάρωση των μυών και επιτρέποντας την εισροή του αίματος στο πέος, με αποτέλεσμα την επίτευξη στύσης. Αναστέλλοντας τη διάσπαση του cGMP, το Viagra αποκαθιστά τη στυτική λειτουργία. Η σεξουαλική διέγερση, όμως, είναι απαραίτητη για να λειτουργήσει το φάρμακο.

Οι συχνότερες ανεπιθύμητες ενέργειες της σιλδεναφίλης είναι πονοκέφαλος, εξάψεις, δυσπεψία, διαταραχές της όρασης, συμπεριλαμβανομένης οπτικής χρωματικής παραμόρφωσης και θολής όρασης, ρινική συμφόρηση, ζάλη, ναυτία και έξαψη.

Η σιλδεναφίλη δεν πρέπει να χορηγείται σε άτομα για τα οποία απαγορεύεται η σεξουαλική δραστηριότητα (για παράδειγμα σε άνδρες με σοβαρή καρδιοπάθεια). Επίσης δεν πρέπει να λαμβάνεται με νιτρώδη άλατα (φάρμακα που χορηγούνται για τη θεραπεία της στηθάγχης). 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News