Η παραίτηση του πορτογάλου πρωθυπουργού Αντόνιο Κόστα την Τρίτη 7 Νοεμβρίου, μετά την έφοδο της αστυνομίας στην επίσημη κατοικία του στο πλαίσιο έρευνας για διαφθορά, έγινε η αφορμή να έρθουν στο φως σειρά στοιχείων για ένα σκάνδαλο διαφθοράς που όπως φαίνεται έχει τα πάντα. Μέχρι και μια κρύπτη με μετρητά.

Οπως αναφέρουν σε εκτενές τους ρεπορτάζ οι Financial Times, στο επίκεντρο της έρευνας που προκάλεσε την παραίτηση του Κόστα βρίσκεται ένα έργο κατασκευής κέντρου δεδομένων ύψους 3,5 δισ. ευρώ με την ονομασία Sines 4.0, το οποίο ο πρωθυπουργός και το υπουργικό του συμβούλιο ήθελαν να προωθήσουν.

Το έργο αυτό, το οποίο θα λειτουργούσε αποκλειστικά με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, υποτίθεται ότι θα αποτελούσε τη μεγαλύτερη ξένη επένδυση στην Πορτογαλία τα τελευταία 30 χρόνια και θα αναδείκνυε τη φιλοδοξία της ΕΕ να «πρασινίσουν» οι ευρωπαϊκές οικονομίες και να αντιμετωπίσουν την κλιματική αλλαγή.

«Πράσινη» διαφθορά 

Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι FT, η γενική εισαγγελία της Πορτογαλίας πιστεύει ότι η Start Campus, η εταιρεία που διαχειρίζεται το έργο, προσπάθησε να εξασφαλίσει ευνοϊκές αποφάσεις από δημόσιους λειτουργούς μέσω της αθέμιτης άσκησης επιρροής, που αποτελεί ποινικό αδίκημα.

Η «επιχείρηση influencer», όπως την έχουν ονομάσει οι εισαγγελείς, δηλαδή η έρευνα και μέσω πολλαπλών υποκλοπών για την άσκηση αθέμιτης επιρροής, περιστρέφεται γύρω από τις προσπάθειες της εταιρείας να αντιμετωπίσει γραφειοκρατικά εμπόδια.

Εστιάζει κυρίως στον ρόλο που έπαιξε ένας δικηγόρος που μετατράπηκε σε μεσάζοντα και σύμβουλο επιχειρήσεων τον οποίο ο Κόστα έχει αποκαλέσει «καλό φίλο» του. Το όνομα αυτού Ντιόγκο Λασέρντα Ματσάντο.

Ο Κόστα αρνήθηκε κάθε ανάμειξη στην υπόθεση και δήλωσε ότι είναι «πλήρως διαθέσιμος να συνεργαστεί» με τις αρχές. Η παραίτησή του τον Νοέμβριο άνοιξε τον δρόμο για εθνικές εκλογές τον Μάρτιο.

Λάδωμα για να τρέξει η γραφειοκρατία 

Τα κόμματα της αντιπολίτευσης λένε ότι οι εισαγγελείς ρίχνουν φως σε έναν σκοτεινό κόσμο χρηματικών ροών και επιρροής καθώς οι επιχειρήσεις προσπαθούν να παρακάμψουν τη γραφειοκρατία. Οι επικριτές των εισαγγελέων από την κυβερνητική πλευρά τους κατηγορούν για υπερβάλλοντα ζήλο και αφέλεια. Ακόμη περισσότερο ότι καταστρέφουν χωρίς λόγο το κύρος της χώρας που αποκαταστάθηκε με σκληρή προσπάθεια μετά το μνημόνιο της περασμένης δεκαετίας, θυμίζοντας ότι η Πορτογαλία έγινε πόλος έλξης ξένων κεφαλαίων.

Ενας από τους οκτώ επίσημους υπόπτους στην υπόθεση είναι ο Βίτορ Εσκάρια, ο οποίος ήταν προσωπάρχης του Κόστα όταν συνελήφθη. Αμέσως μετά, η αστυνομία βρήκε στο γραφείο του 75.800 ευρώ σε μια κρυψώνα που περιείχε πακτωμένα χαρτονομίσματα σε φακέλους. Ο απερχόμενος πρωθυπουργός χαρακτήρισε το περιστατικό «προδοσία της εμπιστοσύνης» του.

Συνεχίζοντας οι Financial Times σημειώνουν ότι ο δικηγόρος του Εσκάρια δήλωσε ότι τα χρήματα αυτά ήταν «εντελώς άσχετα» με την επιχείρηση influencer και ότι «σχετίζονται με την προηγούμενη επαγγελματική δραστηριότητα του (του Εσκάρια)».

«Το 2017 ο συνεργάτης του Κόστα είχε παραιτηθεί από τη θέση του οικονομικού συμβούλου του πρωθυπουργού εξαιτίας ενός σκανδάλου που αφορούσε μια εταιρεία η οποία πλήρωνε πολιτικούς για να παρακολουθήσουν τους ποδοσφαιρικούς αγώνες του Euro 2016» σημειώνει η εφημερίδα.

Η υπόθεση έχει επίσης εμπλέξει τις δύο εταιρείες ιδιοκτήτες της Start Campus που έτρεχε το «πράσινο» πρότζεκτ στην Πορτογαλία και βρίσκεται στο επίκεντρο του σκανδάλου. Πρόκειται για την Pioneer Point Partners, έναν μικρό επενδυτικό υποδομών με έδρα το Λονδίνο και την Davidson Kempner Capital Management, μια επενδυτική εταιρεία με έδρα τη Νέα Υόρκη, η οποία διαχειρίζεται περιουσιακά στοιχεία ύψους 37 δισ. δολαρίων.

Ο δημοσιογράφος των FT, Μπάρνεϊ Τζόπσον, που υπογράφει το ρεπορτάζ, σημειώνει ότι όλοι οι ύποπτοι αρνούνται ότι διέπραξαν αδικήματα, ότι η έρευνα συνεχίζεται και ότι σε κανέναν δεν έχουν απαγγελθεί μέχρι στιγμής κατηγορίες.

Φίλος, κουμπάρος, μεσάζοντας, λομπίστας 

Ο Ματσάντο, ο οποίος αναγκάστηκε να παραδώσει το διαβατήριό του και να καταβάλει εγγύηση ύψους 150.000 ευρώ, είναι παλιός φίλος του Κόστα από τη Νομική Σχολή και ήταν κουμπάρος στο γάμο του. Στο παρελθόν, ο Κόστα τον είχε επιστρατεύσει για να χειριστεί ακανθώδη ζητήματα, όπως η εθνικοποίηση της αεροπορικής εταιρείας TAP και μια τραπεζική διαμάχη με την Ιζαμπέλ ντος Σάντος, την δισεκατομμυριούχο κόρη ενός πρώην προέδρου της Ανγκόλα.

Οι Financial Times αναφέρουν ότι είχαν πρόσβαση στο δικαστικό έγγραφο που κατέθεσαν οι εισαγγελείς. Υποστηρίζουν λοιπόν σε αυτό οι δικαστικοί λειτουργοί ότι ένα άγνωστο πρόσωπο που «ενεργούσε υπό την καθοδήγηση και προς το συμφέρον» της Pioneer Point συμφώνησε με τον Ματσάντο ότι θα εκμεταλλευόταν, έναντι οικονομικής ανταμοιβής προς εκείνον, τις στενές σχέσεις του με τον πρωθυπουργό Αντόνιο Κόστα και τον προσωπάρχη του Βίτορ Εσκάρια.

Η Start Campus προσέλαβε τον Ματσάντο ως σύμβουλο και του έδινε καθαρό μισθό 6.533 ευρώ τον μήνα, σύμφωνα με μια κατάθεση, η οποία και επιβεβαιώθηκε από τον δικηγόρο του Ματσάντο.

Ο ρόλος του Ματσάντο, λένε οι εισαγγελείς, ήταν να «κάνει τις επαφές και να ασκεί επιρροή και πίεση σε μέλη της κυβέρνησης, αξιωματούχους φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλων δημόσιων φορέων». Ο στόχος ήταν «να καθορίσει την κατεύθυνση των ενεργειών των εν λόγω μελών και αξιωματούχων ή τουλάχιστον να διασφαλίσει ότι οι ενέργειές τους θα εκτελούνταν ταχύτερα, όλα προς όφελος του έργου».

Ο δήμαρχος με τις πολιτιστικές εκδηλώσεις 

Οι εισαγγελείς, βασιζόμενοι σε πολλαπλές υποκλοπές, είπαν ότι ο Ματσάντο και η Start Campus παρείχαν «πλεονεκτήματα» στον δήμαρχο της παραλιακής πόλης Σίνες, Νούνο Μασκαρένιας, που περιλάμβαναν μιας χορηγία ύψους 5.000 ευρώ για ένα μουσικό φεστιβάλ.

Σε δήλωσή του μέσω του νομικού του εκπροσώπου, ο Ματσάντο είπε στους Financial Times: «Σε όλες τις πολιτισμένες χώρες και τις καπιταλιστικές οικονομίες, το να ενεργείς σαν δικηγόρος που εκπροσωπεί πελάτες δεν είναι άσκηση αθέμιτης επιρροής». Κοινώς, είπε, ότι φταίει το σύστημα…

Οι εισαγγελείς αναφέρθηκαν επίσης σε διάφορα ακριβά γεύματα, συμπεριλαμβανομένου ενός δείπνου αξίας 1.302 ευρώ που πληρώθηκε από την Start Campus προς τιμήν του υπουργού Υποδομών Ζοάο Γκαλάμπα, ο οποίος έχει παραιτηθεί, και του Νούνο Λακάστα, του επικεφαλής της Υπηρεσίας Περιβάλλοντος της Πορτογαλίας.

Το έργο της Start Campus αντιμετώπιζε δύο μεγάλα ζητήματα. Το ένα ήταν να πάρει άδεια για να χτίσει σε μια ζώνη που φιλοξενεί προστατευόμενα είδη, όπως βατράχια και κουκουβάγιες, την οποία τελικά έλαβε. Το άλλο ήταν η εξασφάλιση επαρκών συνδέσεων μεταξύ του έργου Sines 4.0 και του εθνικού δικτύου ηλεκτρικής ενέργειας. Αυτό εκκρεμεί.

Η Start Campus, η οποία είναι η ίδια ύποπτη στην υπόθεση, δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι «επιβεβαιώνει την απερίφραστη δέσμευσή της για διαφάνεια, νομιμότητα και ακεραιότητα όλων των δραστηριοτήτων της».

Ο Αντόνιο Κόστα δεν έχει κατονομαστεί ως ύποπτος ούτε έχει κατηγορηθεί επίσημα για παράβαση καθήκοντος, αλλά βρίσκεται υπό τον έλεγχο του ανώτατου δικαστηρίου, του οποίου οι εισαγγελείς συγκεντρώνουν ξεχωριστά υλικό που θα μπορούσε να προηγηθεί της επίσημης έρευνας.

Η υπόθεση προκάλεσε ενδοσκόπηση στη Λισαβόνα σχετικά με τα δικαιώματα και τα λάθη του lobbying, το οποίο είναι σε μεγάλο βαθμό ανεξέλεγκτο στην Πορτογαλία. Οπως σημειώνουν, κλείνοντας οι Financial Times, ένας ξένος διπλωμάτης αναρωτήθηκε αν έχει γίνει επικίνδυνο να διοργανώνεται ένα κοκτέιλ πάρτι στην πρεσβεία για να συστήνονται επιχειρηματίες σε δημόσιους αξιωματούχους: «Πού τελειώνουν οι φιλικές διαδικασίες και πού αρχίζουν οι ατασθαλίες;» αναρωτήθηκε…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News