Τον περασμένο Σεπτέμβριο, η Σάρα Φριτζ έχασε το αγαπημένο της γκόλντεν ριτρίβερ, την Εμα, σε ηλικία μόλις έξι ετών. Αιτία ήταν ένας ιδιαιτέρως επιθετικός καρκίνος που ονομάζεται αιμαγγειοσάρκωμα, ο οποίος αναπτύσσεται στα εσωτερικά τοιχώματα των αιμοφόρων αγγείων. Ως «γονιός» ενός κατοικίδιου, ήταν απαρηγόρητη για την απώλεια. Ως ειδικός στην κτηνιατρική ογκολογία, ήταν απογοητευμένη αλλά όχι έκπληκτη.

Και αυτό διότι είναι γνωστό ότι ποσοστό άνω του 60% των γκόλντεν ριτρίβερ θα αναπτύξουν καρκίνο στη διάρκεια της ζωής τους, όταν το αντίστοιχο ποσοστό για τις υπόλοιπες ράτσες σκύλων είναι 25%, όπως αναφέρεται σε δημοσίευμα της Washington Post. «Ολα τα σκυλιά μπορεί να αναπτύξουν καρκίνο, αλλά τα γκόλντεν ριτρίβερ έχουν τις περισσότερες πιθανότητες» ανέφερε η Σάρα Φριτζ στην αμερικανική εφημερίδα. «Πιστεύουμε ότι φέρουν πολλές γονιδιακές παραλλαγές που σχετίζονται με τον καρκίνο. Δεν είχαμε καταφέρει μέχρι σήμερα να τις εντοπίσουμε και έτσι δεν μπορούσαμε να τις στοχεύσουμε» εξήγησε.

Αυτό όμως μπορεί πλέον να αλλάξει. Επιστήμονες μελετούν ενδελεχώς τη δημοφιλή ράτσα, τόσο για να βοηθήσουν τους σκύλους που κινδυνεύουν από καρκίνο, όσο και για να μάθουν περισσότερα σχετικά με τους ανθρώπινους καρκίνους, αφού σκύλοι και άνθρωποι μοιράζονται πολλά κοινά γονίδια.

«Χρυσές» πληροφορίες για τον καρκίνο

Το Ιδρυμα Morris για τα Ζώα διεξάγει εδώ και περισσότερα από δέκα χρόνια μελέτη σε γκόλντεν ριτρίβερ προσπαθώντας να εντοπίσει γενετικούς, περιβαλλοντικούς, διατροφικούς και άλλους παράγοντες που σχετίζονται με τον καρκίνο. Παράλληλα, ερευνητές του Πανεπιστημίου της Καλιφόρνιας στο Ντέιβις (UC Davis), οι οποίοι αναζητούν γιατί κάποια γκόλντεν ριτρίβερ ζουν περισσότερο από άλλα, έχουν ανακαλύψει μια γενετική παραλλαγή που σχετίζεται με μεγαλύτερο προσδόκιμο ζωής.

Συγκεκριμένα, οι ερευνητές του UC Davis διαπίστωσαν, όπως ανέφεραν σε μελέτη τους, ότι τα γκόλντεν ριτρίβερ που έφεραν την παραλλαγή ζούσαν σχεδόν δύο χρόνια περισσότερο σε σύγκριση με όσα δεν την έφεραν – αυτή η χρονική διαφορά είναι μεγάλη όταν μιλάμε για σκύλους. Ηταν, μάλιστα, ενδιαφέρον ότι η παραλλαγή που εντόπισαν οι επιστήμονες ανήκει σε μια οικογένεια γονιδίων που έχουν συνδεθεί με καρκίνους, συμπεριλαμβανομένων καρκίνων που πλήττουν ανθρώπους.

Κυνηγώντας τη γονιδιακή παραλλαγή, οι ερευνητές ακολούθησαν μια ασυνήθιστη προσέγγιση. «Δεν αναζητήσαμε γονίδια που συνδέονται με τον καρκίνο. Βασιστήκαμε στο πόσο έζησαν τα σκυλιά που μελετήσαμε» εξήγησε στην Washington Post ο Ρόμπερτ Ρέμπαν, καθηγητής Χειρουργικής και Ακτινολογίας στην Κτηνιατρική Σχολή του UC Davis και εκ των κύριων συγγραφέων της μελέτης. «Το εκπληκτικό ήταν ότι, κοιτώντας πόσο έζησε ο κάθε σκύλος, η γονιδιακή παραλλαγή που συνεχώς εμφανιζόταν μπροστά μας αφορούσε ένα γονίδιο που είναι γνωστό ότι συνδέεται με τον καρκίνο» προσέθεσε.

Καλοί σκύλοι, κακές γονιδιακές παραλλαγές

Περισσότερα από 300 γκόλντεν ριτρίβερ συμμετείχαν στην έρευνα, συμπεριλαμβανομένης της Τζέσικα, του γκόλντεν ριτρίβερ του Ρέμπαν. Οι ερευνητές συνέκριναν DNA που ελήφθη από δείγματα αίματος γκόλντερ ριτρίβερ που είχαν συμπληρώσει τα 14 έτη τους με εκείνο σκύλων της ίδιας ράτσας που πέθαναν προτού συμπληρώσουν τα 12 χρόνια τους. Ανακάλυψαν ότι οι σκύλοι που έφεραν τη γονιδιακή παραλλαγή έζησαν περισσότερο – 13,5 έτη κατά μέσο όρο σε σύγκριση με τα 11,6 έτη που ήταν το προσδόκιμο ζωής των σκύλων χωρίς την παραλλαγή.

Σύμφωνα με τον Ρέμπαν, το γονίδιο που εντοπίστηκε φαίνεται να έχει δύο «πρόσωπα», ένα καλό και ένα κακό – κοινώς, μια παραλλαγή που προάγει την επιβίωση και μια δεύτερη που σχετίζεται με μικρότερο προσδόκιμο ζωής. Η Τζέσικα, το σκυλί του ερευνητή, ανέπτυξε ένα σάρκωμα των μαλακών ιστών σε ηλικία 14 ετών, αλλά καθώς ο καρκίνος της αναπτυσσόταν αργά, έζησε έως τα 16,5. «Είχε μια από τις καλές παραλλαγές και μια από τις κακές» είπε ο καθηγητής και συμπλήρωσε: «Εκτιμούμε ότι η κακή παραλλαγή συνέβαλε στην ανάπτυξη του καρκίνου, ενώ η καλή δεν άφησε τον καρκίνο να εμφανιστεί πριν από τα 14 έτη της».

Από τη μελέτη προέκυψαν επίσης ενδιαφέρουσες διαφορές μεταξύ αρσενικών και θηλυκών σκύλων, οι οποίες μαρτυρούν ότι οι θηλυκές ορμόνες, όπως τα οιστρογόνα, πιθανώς εμπλέκονται στην καρκινογένεση στα σκυλιά. Τα θηλυκά που έφεραν ένα αντίγραφο της «κακής» παραλλαγής έζησαν σημαντικά λιγότερο από τα θηλυκά που δεν έφεραν κανένα αντίγραφο αυτής της παραλλαγής. Δεν εμφανίστηκαν όμως διαφορές μεταξύ αρσενικών σκύλων που έφεραν το αντίγραφο της παραλλαγής και αρσενικών που δεν έφεραν κανένα αντίγραφο.

Ωστόσο, τόσο στα θηλυκά όσο και στα αρσενικά, η ύπαρξη δύο αντιγράφων της «κακής» παραλλαγής οδηγούσε σε πολύ μικρότερο προσδόκιμο ζωής.

Οικογένεια «κακών» γονιδίων σε σκύλους και ανθρώπους

Οι παραλλαγές που εντοπίστηκαν στη μελέτη αφορούν ένα γονίδιο που ονομάζεται ErbB4 και είναι επίσης γνωστό ως HER4. Πρόκειται για τη… σκυλίσια εκδοχή ενός γονιδίου που ανήκει σε μια οικογένεια ανθρώπινων γονιδίων των οποίων οι παραλλαγές συνδέονται με τον καρκίνο, σημειώνεται στο άρθρο της Washington Post.

Στη μελέτη στα γκόλντεν ριτρίβερ η παραλλαγή του ErbB4 φάνηκε να σχετίζεται με αύξηση του προσδόκιμου ζωής που αντιστοιχούσε σε επιπλέον 12 έως 14 έτη στους ανθρώπους, σημείωσε στην εφημερίδα η γενετίστρια Ντανίκα Μπάνας, καθηγήτρια Πληθυσμιακής Υγείας και Αναπαραγωγής στο UC Davis, εκ των κύριων συγγραφέων της σχετικής μελέτης.

«Αυτή η μελέτη στοχεύει να λύσει ένα από τα μεγαλύτερα μυστήρια της ζωής, όχι μόνο σε ό,τι αφορά τους σκύλους, αλλά και τους ανθρώπους» ανέφερε στην αμερικανική εφημερίδα η Ελινορ Κάρλσον, διευθύντρια του Τμήματος Γενωμικής των Σπονδυλωτών στο Ινστιτούτο Broad του ΜΙΤ και του Χάρβαρντ, που δεν συμμετείχε στη νέα μελέτη. «Γιατί μερικοί άνθρωποι ζουν περισσότερο από άλλους; Γιατί κάποια σκυλιά ζουν περισσότερο από άλλα; Δεν ξέρουμε την απάντηση, ωστόσο αυτή η μελέτη κάνει ένα πρώτο βήμα για να λάβουμε μια μέρα απαντήσεις» συμπλήρωσε.

Διττή δράση

Οι παραλλαγές του ErbB4 φαίνεται να έχουν διττή δράση. Μπορεί να δρουν ως ογκογονίδια –γονίδια που προάγουν τον καρκίνο– ή, στον αντίποδα, ως γονίδια που καταστέλλουν τους όγκους. Ο Ρέμπαν σημείωσε ότι είναι ασαφές τι είναι αυτό που πυροδοτεί την κάθε «συμπεριφορά» του γονιδίου. «Δεν γνωρίζουμε τον ακριβή μηχανισμό ώστε να πούμε αν αυτή η παραλλαγή πυροδοτεί την ανάπτυξη του καρκίνου στα γκόλντεν ριτρίβερ ή την καταστέλλει».

Σε κάθε περίπτωση, η δυναμική των νέων ευρημάτων είναι σημαντική. Προηγούμενες έρευνες σε μια παραλλαγή του γονιδίου HER2, το οποίο ανήκει στην ίδια οικογένεια με το ErbB4, οδήγησαν σε ένα μεγάλο επίτευγμα σε ό,τι αφορά τον ανθρώπινο καρκίνο του μαστού και συγκεκριμένα στην ανάπτυξη της στοχευμένης θεραπείας Herceptin για ασθενείς με θετικό στο γονίδιο ΗER2 καρκίνο.

Ελπίδα για τα γκόλντεν ριτρίβερ και τους ιδιοκτήτες τους

Παρότι οι ειδικοί αναφέρουν ότι οι πρακτικές εφαρμογές της μελέτης αυτής βρίσκονται ακόμη χρόνια μακριά, ελπίζουν ότι τα νέα ευρήματα θα οδηγήσουν στην ανάπτυξη ενός τεστ ή κάποιου άλλου διαγνωστικού εργαλείου που θα εντοπίζει τους ευάλωτους σκύλους και θα οδηγεί σε ταχύτερη θεραπεία τους, προσφέροντας πιθανώς το ίδιο και για τους ανθρώπους. «Οι σκύλοι και οι άνθρωποι εκτίθενται σε πολλούς κοινούς περιβαλλοντικούς παράγοντες, ενώ μοιράζονται και πολλά κοινά γονίδια – αυτοί οι παράγοντες επιδρούν παρόμοια και στα δύο είδη» είπε ο Ρέμπαν.

Ο ίδιος και οι συνεργάτες του ελπίζουν να διεξαγάγουν μια μεγαλύτερου εύρους μελέτη σε γκόλντεν ριτρίβερ και παράλληλα να εξετάσουν και άλλες ράτσες σκύλων. «Πιθανώς θα βρούμε κάτι διαφορετικό, το οποίο αυξάνει το προσδόκιμο ζωής, σε άλλες ράτσες. Θέλουμε επίσης να εξετάσουμε τη γονιδιακή παραλλαγή που εντοπίσαμε στα γκόλντεν ριτρίβερ και σε σκυλιά από άλλες ράτσες, τα οποία δεν εμφανίζουν καρκίνο τόσο συχνά όσο η συγκεκριμένη ράτσα».

 Αξιαγάπητα και δημοφιλή, παρά τους κινδύνους

Πάντως ο υψηλός κίνδυνος καρκίνου των γκόλντεν ριτρίβερ δεν είναι ικανός να μειώσει τη δημοφιλία τους. «Είναι υπέροχα σκυλιά, γεγονός που καθιστά τα υψηλά ποσοστά καρκίνου που εμφανίζουν τραγικά» υπογράμμισε στην Washington Post η Κέλι Ντιλ, διευθύντρια επιστημονικής επικοινωνίας στο Ιδρυμα Morris για τα Ζώα. «Σχεδόν όλοι οι ιδιοκτήτες γκόλντεν ριτρίβερ γνωρίζουν αυτή τη στατιστική και επιθυμούν διακαώς να βρεθεί ένας τρόπος να μειωθούν τα ποσοστά καρκίνου στη ράτσα που αγαπούν».

Η Φριτζ, που εργάζεται σε κτηνιατρική κλινική στο Γκέτερσμπουργκ του Μέριλαντ, μεγάλωσε με γκόλντεν ριτρίβερ – όλα τους πέθαναν από καρκίνο. Οπως ανέφερε, η εμπειρία της με τα σκυλιά της παιδικής της ηλικίας την ενέπνευσε να εξειδικευθεί στην κτηνιατρική ογκολογία. «Είναι αξιαγάπητα σκυλιά. Πιστά, τίμια, είναι πάντα εκεί για εσένα. Η Εμα ήταν αξιολάτρευτη. Κοιμόταν με τον γιο μου κάθε νύχτα και πρόσεχε τόσο εκείνον όσο και την αδελφή του».

Προτού η Εμα πεθάνει, η οικογένεια πήρε άλλο ένα γκόλντεν ριτρίβερ, τον Τζαξ, που σήμερα είναι 11 μηνών. «Παρότι γνωρίζω όσα γνωρίζω, τόσο επαγγελματικά όσο και προσωπικά, δεν θα έπαιρνα καμία άλλη ράτσα σκύλου» κατέληξε η Φριτζ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News