Δύο πόλεμοι, πληθωρισμός, ενεργειακή κρίση, ακρίβεια. Κι όμως, για τους ανθρώπους οι διακοπές παραμένουν προτεραιότητα.

Στο ηλιόλουστο Λονδίνο, οι συρμοί της Elizabeth Line έφθαναν ασφυκτικά γεμάτοι στο Custom House, τον σταθμό του εκθεσιακού κέντρου Excel.

Κάθε χρόνο η Διεθνής Έκθεση Τουρισμού World Travel Market (WTM) δίνει το ψυχογράφημα της αγοράς για τη σεζόν που θα ακολουθήσει αρκετούς μήνες αργότερα.

Και φέτος η ζυγαριά γέρνει θετικά, με ένταση. Αυτό προκύπτει από τις έρευνες, τις συναντήσεις, τα πηγαδάκια, τις συμφωνίες. Σαν γενική τάση.

«Κοιτάμε ένα success story, μια επαναφορά», είπε ο επικεφαλής της Tourism Economics για την Ευρώπη και τη Μέση Ανατολή David Goodger, παρουσιάζοντας το πρωί της Δευτέρας το WTM Global Travel Report 2023.

Φέτος καλύφθηκε παγκοσμίως το 86% των επιπέδων του 2019, χρονιά ρεκόρ στα ταξίδια.

Η αναψυχή διευρύνει το μερίδιό της, φθάνοντας στο 60% των ταξιδιών παγκοσμίως. Και η αναψυχή είναι ζητούμενο.

Την ίδια ώρα και τα κόστη της αναψυχής αυξήθηκαν. Αεροπορικά εισιτήρια (36%), διαμονή (23%), πακέτα διακοπών (22%). Είναι εμφανής η αύξηση στις ταξιδιωτικές δαπάνες.

Η Ελλάδα και η Τουρκία φαίνεται να έχουν επανέλθει στα επίπεδα του 2019. Ενώ ισχυρά ποσοστά ανόδου έχουν οι νεοεισερχόμενοι προορισμοί της Αλβανίας (43%), Σαουδικής Αραβίας (64%) και Πολωνίας (35%).

Στις ηπείρους, πρωταγωνιστής σε ποσοστό αύξησης η Μέση Ανατολή (13%). Στην Ευρώπη οι τουριστικές αφίξεις υπολείπονται μόλις 3,2% από τα επίπεδα του 2019 και οι διανυκτερεύσεις μειώθηκαν κατά 1,3% στο εννιάμηνο. Η ανάκαμψη οφείλεται στην ανθεκτικότητα των ταξιδιών εντός Ευρώπης και στους επισκέπτες από τις ΗΠΑ που επωφελούνται από την ευνοϊκή συναλλαγματική ισοτιμία, όπως επισημαίνεται στην τελευταία έκδοση της έκθεσης «European Tourism Trends & Prospects» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή Ταξιδίων (ETC).

Σε αυτή τη θετική τάση για ανάκαμψη και το 2024 υπάρχουν προκλήσεις: τα κόστη, η βιωσιμότητα και η έλλειψη εργατικού δυναμικού.

Η είσοδος νέων προορισμών και προϊόντων αναμένεται να ισορροπήσει το μερίδιο των κορυφαίων παικτών στην παγκόσμια αγορά. Τουρκία, Ισπανία και Γαλλία προβλέπονται ως οι κερδισμένοι της ερχόμενης σεζόν στις ταξιδιωτικές δαπάνες, με την Ελλάδα να κατατάσσεται στην όγδοη θέση. Ενώ είναι ξεκάθαρη η στροφή σε ό,τι έχει να κάνει με τις εμπειρίες. Οπως και η τάση για διεύρυνση ενός επαγγελματικού ταξιδιού με διαμονή αναψυχής (bleasure).

Σε αυτό το πλαίσιο, οι άνθρωποι επιλέγουν πλέον συνειδητά να επισκεφθούν έναν προορισμό ο οποίος εστιάζει στη βιωσιμότητα. Αν αυτό μπορεί να συνδυαστεί και με εμπειρία, «τότε μιλάμε για μια περίπτωση ανάπτυξης», είπε ο επικεφαλής της Tourism Economics.

Γιατί το μάρκετινγκ έχει παραχωρήσει πλέον την αποτελεσματικότητα στη διαχείριση των προορισμών. «Δεν έχει να κάνει με το πόσους επισκέπτες θα φέρεις σε έναν τόπο, αλλά πόσο βιώσιμος είναι αυτός για τους κατοίκους του», σημείωσε.

Η μη προσήλωση στη βιωσιμότητα θα «ροκανίσει» τον ρυθμό ανάπτυξης, είπε η Julia Simpson, πρόεδρος και διευθύνουσα σύμβουλος του Παγκόσμιου Συμβουλίου Ταξιδιών και Τουρισμού (WTTC), μιλώντας στη 17η Σύνοδο των Υπουργών που διοργανώνει από κοινού με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Τουρισμού (ΠΟΤ) στο πλαίσιο της διεθνούς έκθεσης. Θέμα της εφέτος ο μετασχηματισμός του τουρισμού μέσα από τους νέους και την εκπαίδευση (Transforming Tourism Through Youth and Education). Σαράντα εκπρόσωποι του χαρτοφυλακίου συμμετείχαν, με συντονίστρια τη δημοσιογράφο του BBC Zeinab Badawi.

Ανάγκη για στελέχωση, με προοπτική εξέλιξης και προϋπόθεση την εκπαίδευση

Μαρόκο, Αίγυπτος, Ινδονησία, Σαουδική Αραβία, Κολομβία, Μάλτα, Φιλιππίνες, Ιορδανία. Ανάμεσά τους επιβεβαιώθηκε η αγωνία και η προσπάθεια να εκπαιδεύσουν και να προσελκύσουν νέους στην τουριστική δραστηριότητα. Όχι ως ένα σκαλοπάτι που θα προσπεράσουν, αλλά ως ένα μονοπάτι καριέρας και εξέλιξης, είπε ο βρετανός υπουργός Τουρισμού Sir John Whittingdale. Αυτό φυσικά δεν μπορεί να γίνει χωρίς εκπαίδευση, ανάπτυξη δεξιοτήτων και δημιουργία ενός περιβάλλοντος που θα αξιοποιήσει και θα επενδύσει σε αυτές τις δεξιότητες.

Για τη Σαουδική Αραβία, ο τουρισμός είναι η λύση στην ανεργία που απειλεί τον πληθυσμό της, το 60% του οποίου είναι κάτω από την ηλικία των 30, είπε ο διευθύνων σύμβουλος του Saudi Tourism Authority, Fahd Hamidaddin. Η χώρα αναθεωρεί μάλιστα τον στόχο του στρατηγικού σχεδίου Vision 2030 – το οποίο χαρακτήρισε ως «ευκαιρία σε στεροειδή» – για 150 εκατομμύρια επισκέπτες έως το 2030. «Θα είναι η μεγαλύτερη γέφυρά μας με τον κόσμο», είπε. Και γι’ αυτό τον σκοπό θα δαπανηθούν 800 δισεκατομμύρια δολάρια. Εξάλλου το πρώτο θέρετρο της Ερυθράς Θάλασσας άνοιξε την 1η Νοεμβρίου, με δύο ακόμα να αναμένονται το 2024, σε μια ακτογραμμή μήκους 1.700 χιλιομέτρων. Ενώ ανακοινώθηκαν και τα σχέδια για τον πολυτελή ορεινό προορισμό Soudah Peaks.

Οι δεξιότητες αλλάζουν. «Πρέπει να πιέσουμε την τουριστική βιομηχανία να επενδύσει στην εκπαίδευση», είπε ο υπουργός Τουρισμού της Αιγύπτου Ahmed Issa.

Στις Φιλιππίνες «ξεκινάμε μαθήματα στο γυμνάσιο τα οποία μπορούν να προσφέρουν εργασία» στον τουρισμό, πρόσθεσε η Γραμματέας Τουρισμού Cristina Frasco.

«Η εκπαίδευση δεν περιορίζεται στα ξενοδοχεία. Τη χρειάζονται οι οδηγοί, οι ξεναγοί, οι σερβιτόροι», είπε ο υπουργός Τουρισμού και Αρχαιοτήτων της Ιορδανίας Makram Mustafa A. Queisi.

Oπως και την προσωπική περιποίηση, που πλέον εντάσσει στη λίστα των προϋποθέσεων για εργασία στον τουρισμό, ο υπουργός Τουρισμού της Μάλτας Clayton Bartolo. Για να προσθέσει ότι «αν ο σερβιτόρος μπορεί να προβάλλει την τοπική γαστρονομία, ή τα τοπικά κρασιά, αυτό είναι ένα συν για τη βιομηχανία μας».

Στη σύνοδο κορυφής των υπουργών Τουρισμού επισημάνθηκε ακόμα πώς θα μπορούσε να αξιοποιηθεί καλύτερα η «διογκωμένη νεολαία» της αφρικανικής ηπείρου, συμπεριλαμβανομένης ίσως της εξαγωγής τουριστικών εργαζομένων στο εξωτερικό.

Κινητικότητα με θετικό πρόσημο

Ο κόσμος στην έκθεση ήταν πολύς. Στο από πέρυσι αισθητικά ανανεωμένο, φωτεινό και πλαισιωμένο από ψηφιακά τοπία, ελληνικό περίπτερο επίσης.

Φέτος, φάνηκε έντονα μια διαφορά και στη σύνθεση των εκθετών της ελληνικής αποστολής. Από τον Ελληνικό Οργανισμό Τουρισμού (ΕΟΤ) δόθηκαν χώροι (booth) σε περισσότερες επιχειρήσεις, λόγω της υψηλής ζήτησης. Οι Δήμοι ενσωματώθηκαν χωροταξικά στα stand των Περιφερειών τους. Αντίστοιχα, ήταν αισθητή η απουσία αυτοδιοικητικών αρχόντων, Δημάρχων και Περιφερειαρχών κορυφαίων προορισμών.

Πυκνά ραντεβού, συζητήσεις, παρουσιάσεις. Λιγότερες selfie, περισσότερη δουλειά.

Οι συναντήσεις με αεροπορικές εταιρίες χαμηλού κόστους και Tour operators είχαν διψήφιο ποσοστό αύξησης στις προβλέψεις. Επιβεβαιώνοντας τη θετική τάση. Και σηματοδοτώντας ένα καλό ξεκίνημα με αισιοδοξία και κρατήσεις.

Υπάρχει όμως ένας χειμώνας μπροστά. Τα νοικοκυριά της Ευρώπης θα έρθουν αντιμέτωπα με όλα τα θέματα της καθημερινότητας (στεγαστικό δάνειο, ενοίκιο, κόστος ζωής και θέρμανσης). Τον Ιανουάριο η τάση θα φανεί πώς μετουσιώνεται. Γιατί η διαδικασία είναι δυναμική. Και πια η διαφοροποίηση στις επιδόσεις, ξεπερνά το επίπεδο ενός προορισμού και φθάνει σε αυτό κάθε ξενοδοχείου.

Να σημειωθεί ότι ο όμιλος Sani/Ikos δεν είχε παρουσία φέτος στη WTM, ξεπερνώντας το στάδιο των συμφωνιών με Tour Operators, έχοντας δημιουργήσει ευρεία πελατειακή βάση και διαχείριση κρατήσεων.

Η βιωσιμότητα στο επίκεντρο και της Ελλάδας

Οι προορισμοί αξιοποίησαν τη WTM London για να αναλύσουν τα σχέδιά τους για τα επόμενα χρόνια.

Η Ελλάδα βρίσκεται στο κατώφλι μιας «νέας εποχής στη βιωσιμότητα», τόνισε η υπουργός Τουρισμού Ολγα Κεφαλογιάννη, παρουσιάζοντας τη νέα στρατηγική σε συνέντευξη Τύπου. Παρά την πανδημία, τις γεωπολιτικές καταστάσεις και την κλιματική αλλαγή, ο ελληνικός τουρισμός έχει επιδείξει αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα και ανάκαμψη, με τις αφίξεις έως τον Αύγουστο να αυξάνονται κατά 18% σε ετήσια βάση και τις τουριστικές εισπράξεις κατά 15%. «Υπάρχουν στέρεες ενδείξεις ότι οι αριθμοί θα ξεπεράσουν το έτος ρεκόρ 2019», είπε. Ομως «η επιτυχία φέρνει τις δικές της προκλήσεις και τώρα ξεκινάμε ένα νέο κεφάλαιο με πυρήνα τη βιωσιμότητα».

Σε αυτή την κατεύθυνση, οι άξονες εστιάζουν στη βιωσιμότητα, τον εμπλουτισμό του τουριστικού χαρτοφυλακίου, την αναβάθμιση της τουριστικής εκπαίδευσης και τη συμπερίληψη.

Οι επενδύσεις σε έργα βιωσιμότητας θα διασκορπίσουν τους επισκέπτες σε όλη τη χώρα και θα επεκτείνουν την εποχή πέρα από τους θερμούς μήνες αιχμής. Η στρατηγική περιλαμβάνει τον εκσυγχρονισμό των χιονοδρομικών κέντρων και των ορεινών καταφυγίων. Όπως επίσης τον καταδυτικό προορισμό, αλλά και χρηματοδότηση για να γίνουν οι μαρίνες πιο αποδοτικές ενεργειακά και προσβάσιμες.

Αντίστοιχα, το Ισπανικό Γραφείο Τουρισμού Turespaña, σημείωσε ότι έχει επικεντρωθεί στα αργά ταξίδια, ενθαρρύνοντας τις διακοπές με το τρένο. Ενώ, οι Βαλεαρίδες Νήσοι περιέγραψαν πώς ο αθλητισμός και ο πολιτισμός θα ήταν μια βασική στρατηγική, εν μέρει για να βοηθήσουν στην επέκταση της τουριστικής περιόδου τους. Σαράντα αγώνες χαμηλής σεζόν προγραμματίζονται την επόμενη χρονιά, ένας από τους οποίους είναι ένα νέο τρίαθλο στην Iμπιζα τον Σεπτέμβριο.

Ενας χειμώνας δύσκολος όχι μόνο σε θερμοκρασίες

Oμως τι ακολουθεί για τις οικονομίες του κόσμου;

Πληθωρισμός, αυξανόμενο κόστος δανεισμού, σύγκρουση στη Μέση Ανατολή. Θα επηρεάσουν τα αγοραστικά πρότυπα στις χώρες;

«Εξετάζουμε μια πιθανή ύφεση σε πολλές χώρες. Βλέπουμε ότι οι υψηλές τιμές υπονομεύουν τις δυνατότητες κερδών πολλών ανθρώπων και τα υψηλότερα επιτόκια αποτελούν πραγματικό σοκ. Υπάρχουν πολλά προειδοποιητικά σημάδια», είπε ο David Goodger της Tourism Economics.

Ωστόσο, υπάρχουν και τα θετικά: «οι άνθρωποι εκτρέπουν τις δαπάνες στα βασικά και μειώνουν τις διακριτικές δαπάνες, αλλά μέσα σε αυτά εξακολουθούν να θέλουν να ταξιδέψουν».

Δύο πόλεμοι, πληθωρισμός, ενεργειακή κρίση, ακρίβεια. Και όμως, για τους ανθρώπους οι διακοπές παραμένουν προτεραιότητα.

Αυτό έκαναν το 2023 και αυτό φαίνεται ότι θέλουν να κάνουν και το 2024.

Μπορεί να μειώσουν τις ημέρες, να επιλέξουν κοντινότερο προορισμό ή φθηνότερο κατάλυμα, αλλά θα αναζητήσουν διέξοδο αναψυχής.

Γιατί;

Γιατί το συναίσθημα κυριαρχεί της (σκληρής) καθημερινότητας.

Ως πότε;

Δεν υπάρχει – ακόμα -ένδειξη για το αντίθετο.

Αλλά και πάλι, ο χειμώνας θα δείξει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News