Ηταν ο κυβερνήτης της διαστημικής πτήσης «Απόλλων 8» της NASA το 1968, όταν τρεις αστροναύτες έγιναν οι πρώτοι άνθρωποι που μπήκαν σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη. Ο Φρανκ Μπόρμαν έφυγε πλήρης ημερών στο Μπίλινγκς της Μοντάνα και ο θάνατός του ανακοινώθηκε επίσημα από τη NASA. Ηταν 95 ετών.

Ο Μπόρμαν ήταν εκείνος που τράβηξε τη διάσημη φωτογραφία της Γης από τη Σελήνη –μοα από τις πιο εμβληματικές εικόνες του 20ού αιώνα, που αποκαλείται «Η Ανατολή της Γης»– και διάβασε στίχους της βιβλικής «Γένεσης» για να προσφέρει μια σύντομη ανάταση στα Χριστούγεννα μιας κοινωνικοπολιτικά ταραγμένης χρονιάς για τις ΗΠΑ.

Το «Απόλλων 8» μετέφερε τρεις αστροναύτες πιο μακριά από τη Γη από όσο είχε ταξιδέψει κανείς μέχρι τότε. Περιστράφηκε γύρω από την επιφάνεια της Σελήνης 10 φορές, πετώντας σχεδόν 96 χλμ. πάνω από την επιφάνειά της, για να φωτογραφίσει ένα σκοτεινό και διάσπαρτο σε βράχους έδαφος, αναζητώντας πιθανά σημεία προσγείωσης για μελλοντικούς περιπάτους στο φεγγάρι.

Ο Μπόρμαν, ο οποίος δεν πάτησε ποτέ το πόδι του στο φεγγάρι –και σύμφωνα με τα λεγόμενά του δεν ήθελε να το κάνει–, πέταξε στο Διάστημα δύο φορές, μας θυμίζουν οι New York Times. Τον Δεκέμβριο του 1965 ήταν κυβερνήτης του διμελούς πληρώματος του διαστημοπλοίου «Gemini 7», σε μια πτήση 14 ημερών που έθεσε το μέχρι τότε ρεκόρ για τον χρόνο παραμονής στο Διάστημα.

Το «Gemini 7» συναντήθηκε με το «Gemini 6A» καθώς περιφερόταν γύρω από τη Γη, ένα σημαντικό βήμα προς την τελειοποίηση ενός παρόμοιου ελιγμού που θα απαιτούνταν όταν οι αστροναύτες θα έφταναν στη Σελήνη. Ακολούθησε η ιστορική πτήση του «Απόλλων 8» τρία χρόνια αργότερα.

«Εκπαιδευμένος ως πιλότος μαχητικού και γνωστός για τα γρήγορα αντανακλαστικά του και τις εξαιρετικές του ικανότητες στις λήψεις αποφάσεων, ο Μπόρμαν ήταν ένας από τους καλύτερους πιλότους που είχε η NASA» έγραψε ο Τζέιμς Λόβελ –ο οποίος πέταξε μαζί του τόσο στο «Gemini 7», όσο και στο «Απόλλων 8»– στο βιβλίο του «Χαμένο Φεγγάρι», το 1994.

«Οταν ο Φρανκ Μπόρμαν έμπαινε σε ένα δωμάτιο, καταλάβαινες ότι ήταν επικεφαλής» έγραψε ο Αντριου Τσάικιν στο βιβλίο του «Ενας Ανθρωπος στη Σελήνη» του 1994. «Στα 40 του εξακολουθούσε να διατηρεί τα σπαστά ξανθά μαλλιά του στο κοντοκουρεμένο στιλ ενός δοκίμου, και πίστευε στο απλό σύνθημα της στρατιωτικής ακαδημίας Γουέστ Πόιντ από την οποία αποφοίτησε: “Καθήκον, Τιμή, Χώρα. Η αποστολή έχει πάντα προτεραιότητα”».

Ο Μπόρμαν αποσύρθηκε από τη NASA και την Πολεμική Αεροπορία το 1970, αλλά παρέμεινε προσωπικότητα εθνικής εμβέλειας, ως πρόεδρος της οικονομικά προβληματικής αεροπορικής εταιρίας Eastern Airlines, εμφανιζόμενος σε τηλεοπτικές διαφημίσεις της.

Ο Φρανκ Φρέντερικ Μπόρμαν γεννήθηκε στις 14 Μαρτίου 1928 στο Γκάρι της Ιντιάνα. Ηταν το μοναχοπαίδι του Εντουιν Μπόρμαν, που είχε αντιπροσωπεία της αυτοκινητοβιομηχανίας Oldsmobile, και της Μάρτζορι (Πιρς) Μπόρμαν. Οταν ήταν πέντε ετών, ο Φρανκ επισκέφτηκε τη στρατιωτική βάση Ράιτ Φιλντ στο Ντέιτον του Οχάιο και αμέσως γεννήθηκε το πάθος της ζωής του για την αεροπορία.

Οταν ήταν ακόμα μικρός, η οικογένειά του μετακόμισε στο Τούσον της Αριζόνα, ελπίζοντας ότι το ξηρό κλίμα θα βοηθούσε στην ανακούφιση των ρινικών και μαστοειδών προβλημάτων του. Αλλά εν μέσω της Μεγάλης Υφεσης, ο πατέρας του δεν μπορούσε να βρει καλή δουλειά στο εμπόριο αυτοκινήτων, οπότε η μητέρα του άνοιξε μια πανσιόν για να καλύψει τα έξοδα της οικογένειας.

Ο Φρανκ παρέμεινε ενθουσιασμένος με την αεροπορία. Κατασκεύαζε μοντέλα αεροπλάνων με τη βοήθεια του πατέρα του και απέκτησε άδεια πιλότου σε ηλικία 15 ετών. Μπήκε στο Γουέστ Πόιντ αμέσως μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, αποφοίτησε το 1950 και έγινε πιλότος μαχητικών της Πολεμικής Αεροπορίας, αλλά δεν του ανατέθηκε συμμετοχή στον πόλεμο της Κορέας.

Αφού έλαβε μεταπτυχιακό στην αεροναυπηγική μηχανική από το Ινστιτούτο Τεχνολογίας της Καλιφόρνιας το 1957, έγινε πιλότος δοκιμαστικών αεροσκαφών, και βοήθησε στην ανάπτυξη προγραμμάτων δοκιμών διαστημικών πτήσεων για μελλοντικούς αστροναύτες στην αεροπορική βάση Εντουαρντς στην Καλιφόρνια.

Προστέθηκε στην ομάδα αστροναυτών του προγράμματος «Gemini» –το οποίο ήταν η συνέχεια του προγράμματος «Mercury 7»– τον Σεπτέμβριο του 1962. Μετά τη μοιραία πυρκαγιά στο Κέιπ Κένεντι τον Ιανουάριο του 1967, στην οποία έχασαν τη ζωή τους τρεις αστροναύτες (Γκας Γκρίσομ, Εντ Γουάιτ και Ρότζερ Τσάφι), ο Μπόρμαν ανέλαβε μέλος της ομάδας που διερεύνησε τα αίτια του ατυχήματος και βοήθησε στον επανασχεδιασμό της κάψουλας του προγράμματος «Απόλλων».

 

Συνέχισε να εκπαιδεύεται για την πρώτη του διαστημική πτήση. Το «Gemini 7» συμμετείχε σε ένα πρωτοποριακό διαστημικό ραντεβού 300 χιλιόμετρα πάνω από τη Γη – όταν το «Gemini 6A», που μετέφερε τον πλοίαρχο Γουόλτερ M. Σκίρα του Πολεμικού Ναυτικού και τον σμηναγό Τόμας Στάφορντ της Πολεμικής Αεροπορίας, το συνάντησε και πέταξε δίπλα του σε τροχιά.

Η αποστολή του «Απόλλων 8», που μετέφερε τον Μπόρμαν, τότε σμήναρχο της Πολεμικής Αεροπορίας, τον Λόβελ, τότε πλοίαρχο του Πολεμικού Ναυτικού, και τον σμηναγό Γουίλιαμ Αντερς της Πολεμικής Αεροπορίας, ήταν μόλις η δεύτερη επανδρωμένη πτήση στο πρόγραμμα «Απόλλων».

Στην τέταρτη περιστροφή τους γύρω από τη Σελήνη, την παραμονή των Χριστουγέννων του 1968, οι αστροναύτες του «Απόλλων 8» είδαν τη Γη να υψώνεται πάνω από τον σεληνιακό ορίζοντα από απόσταση μεγαλύτερη των 370.000 χιλιομέτρων – μια μικρή αλλά αστραφτερή γαλανόλευκη σφαίρα μέσα στο σκοτάδι του Διαστήματος.

Ο Μπόρμαν ήταν ο πρώτος που την εντόπισε. Ο σμηναγός Αντερς, ο οποίος φωτογράφιζε το φεγγάρι με ασπρόμαυρο φιλμ, άλλαξε γρήγορα στο έγχρωμο για να τραβήξει την εικόνα. Η φωτογραφία μεταδόθηκε στην τηλεόραση εκείνο το βράδυ, και αργότερα τυπώθηκε σε γραμματόσημο, το οποίο έγινε σύμβολο για την πρώτη «Ημέρα της Γης» το 1970 – και βοήθησε τη γέννηση του σύγχρονου περιβαλλοντικού κινήματος.

Οταν οι αστροναύτες πλησίασαν στην ολοκλήρωση της τροχιάς τους, ξεκίνησαν τη δεύτερη και τελευταία τηλεοπτική τους μετάδοση. Επέλεξαν να διαβάσουν εναλλάξ από το «Βιβλίο της Γέννεσης», που αναφερόταν στη δημιουργία της Γης. Ο Μπόρμαν ολοκλήρωσε την τηλεοπτική εκπομπή με τα λόγια: «Καληνύχτα, καλή τύχη, καλά Χριστούγεννα και ο Θεός να σας ευλογεί όλους, όλους εσάς εκεί στην καλή Γη».

Η χρονιά του «Απόλλων 8» ήταν ίσως η πιο ταραγμένη της δεκαετίας του 1960 για τις ΗΠΑ, καθώς στη διάρκειά της δολοφονήθηκαν οι Ρόμπερτ Κένεντι και Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, εντάθηκαν οι αντιπολεμικές διαδηλώσεις για το Βιετνάμ και φούντωσαν οι φυλετικές συγκρούσεις. Στα απομνημονεύματά του, ο Μπόρμαν αναφέρεται σε «ένα τηλεγράφημα από κάποιον που δεν γνώριζα, έναν απλό πολίτη, που του έγραψε: Στο πλήρωμα του “Apollo 8”. Σας ευχαριστώ. Σώσατε το 1968».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News