Στην… εναλλακτική χρηματοδότηση των κρατών –καταχρεωμένων, υπό πτώχευση και πτωχευμένων– η Κίνα πρωτοστάτησε, όχι μόνο αγοράζοντας ομόλογα (δηλαδή χρέος), όπως έκανε με τις ΗΠΑ, αλλά και μοιράζοντας χρήμα στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης. Eγινε έτσι η κορυφαία δανείστρια παγκοσμίως.

Από το 2000 έως το 2021 η Κίνα δάνεισε 1,34 τρισ. δολάρια σε αναπτυσσόμενες χώρες και τώρα το 55% αυτών των πιστώσεων έχει κοκκινήσει στα κινεζικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Δεν είναι, όμως, βολικό κόκκινο αυτό, κομματικό σαν να λέμε, όσο και αν δίνει τη δυνατότητα στον Σι Τζινπίνγκ και στους συντρόφους του να παίξουν τον ρόλο των «διαχειριστών διεθνών οικονομικών κρίσεων». Τι πάει να πει αυτό; Οτι οι χθεσινοί επαναστάτες θα γίνουν φορτικοί φοροεισπράκτορες – μπορεί οι ευεργετηθέντες να τους πουν και ιμπεριαλιστές, αιματορουφήχτρες και τοκογλύφους…

Κάποιο φως στο θέμα έριξε η αμερικανική έρευνα AirData του Πανεπιστημίου William and Mary, που εδρεύει στη Βιρτζίνια. Το μεγαλύτερο μέρος της κινεζικής χρηματοδότησης δόθηκε μεταξύ 2013 και 2020, όταν ο Σι προωθούσε το πρότζεκτ Belt & Road. Η Κίνα επαίρεται ότι με αυτό έχει επενδύσει σε περίπου 150 χώρες παντού στον κόσμο, κυρίως για την κατασκευή 20.985 έργων υποδομής κάθε είδους.

Η πανδημία εκ της Γουχάν (οι… νυχτερίδες του βιολογικού εργαστηρίου της, αν προτιμάτε) φρενάρισε την οικονομική ανάπτυξη της Κίνας και ανάγκασε την ηγεσία της να μειώσει τις επενδύσεις στο εξωτερικό. Από τότε η Κίνα άρχισε να χορηγεί έκτακτα δάνεια στους οφειλέτες της, ώστε να αποφευχθεί η κατάρρευσή τους. Οι αμερικανοί ερευνητές υπολόγισαν ότι το 2015 το 60% των κινεζικών δανείων πήγε σε έργα υποδομής. Το 2021 το μερίδιο είχε πέσει στο 30%, ενώ τα κεφάλαια που προορίζονταν για τη διάσωση χρεωμένων κρατών, στα όρια της αφερεγγυότητας κιόλας, αυξήθηκαν στο 58% του συνόλου (από 5% το 2013).

Ομως αντί να χρηματοδοτήσουν νέα εργοτάξια στην Αφρική και στην Ασία, οι τραπεζίτες του Πεκίνου χρησιμοποίησαν τα κεφάλαια για να μπορέσουν οι οφειλέτες τους να πληρώσουν τόκους. Εκαναν αναχρηματοδότησή τους, δηλαδή, ώστε να κρατήσουν τις χώρες τους στη ζωή, σε συνθήκες δημοσιονομικής ΜΕΘ. Το σχόλιο της AirData είναι σαφές: «Η Κίνα ταξιδεύει σε άγνωστα νερά: έχει γίνει ο μεγαλύτερος επίσημος εισπράκτορας χρεών στον κόσμο».

Για να ακριβολογούμε, πάντως, μπορεί η αμερικανική μελέτη να επικεντρώνεται στην Κίνα, όμως η πίτα σωρευμένων χρεών δεν αφορά μόνο αυτήν: οι αναπτυσσόμενες χώρες (και όχι μόνο αυτές) χρωστούν τεράστια ποσά και σε άλλες χώρες, όπως βέβαια και στο Διεθνές Νομισματικό Ταμείο και σε ιδιώτες χρηματοδότες. Καλό το Belt & Road, λοιπόν, καλή και η γεωπολιτική επιρροή, όμως τα χρέη έγιναν βουνό και τώρα οι κόκκινοι τραπεζίτες πρέπει να ανακτήσουν κεφάλαια και τόκους.

Για προφανείς λόγους η Κίνα προσπαθεί να μην απολέσει τη συμπάθεια και την ευγνωμοσύνη των χωρών στις οποίες επένδυσε, όμως η αναχρηματοδότηση του χρέους τους έχει πολύ υψηλό κόστος. Οι όροι των δανείων έκτακτης ανάγκης διατηρούνται εμπιστευτικοί αλλά, πάντα σύμφωνα με την έρευνα AirData, οι ποινές για καθυστερημένη αποπληρωμή έχουν αυξηθεί από 3% το 2013 σε 8% το 2021. Και ο νέος ρόλος του πιεστικού πιστωτή που γυρεύει τα λεφτά του δεν ταιριάζει καθόλου με το προφίλ που θέλει να καλλιεργήσει ο Σι για την Κίνα του 21ου αιώνα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News