Η επιλογή της ελληνικής αντιπροσωπείας να απέχει από την ψηφοφορία για την υιοθέτηση ή μη του ψηφίσματος για τη Λωρίδα της Γάζας, που κατατέθηκε –κυρίως από αραβικά κράτη– στη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών, προκάλεσε θυελλώδεις αντιδράσεις. Οχι μόνο σε πολιτικό επίπεδο – αυτό άλλωστε είναι συνηθισμένο. Χιλιάδες οι αναρτήσεις στα κοινωνικά δίκτυα. Αλλες τόσες και οι συζητήσεις στις παρέες.
Οι προσεγγίσεις, κατά μεγάλη πλειοψηφία, κατακεραύνωναν τη θέση της Αθήνας. Λογικό, θα μπορούσε κανείς να πει με μια πρώτη ματιά, καθώς τα βασικά σημεία του ψηφίσματος ήταν τα εξής τρία: Ανθρωπιστική εκεχειρία. Παροχή ανθρωπιστικής βοήθειας. Προστασία αμάχων στη Γάζα. Είναι δυνατόν να διαφωνεί κανείς με αυτά τα τρία; Προφανώς όχι.
Τα πράγματα, όμως, δεν είναι τόσο απλά. Πρώτα απ’ όλα πρέπει να ξεκαθαριστεί ότι τα ψηφίσματα της Γενικής Συνέλευσης των Ηνωμένων Εθνών μπορεί να μην είναι δεσμευτικά, έχουν όμως πολιτική και διπλωματική βαρύτητα, άρα συμβάλλουν στη δημιουργία πολιτικών και διπλωματικών τετελεσμένων. Η στάση κάθε χώρας καθορίζεται από τη γενικότερη θέση της στο παγκόσμιο στερέωμα και δεν εξαρτάται από τη συναισθηματική φόρτιση της εκάστοτε συγκυρίας.
Πέραν αυτών, και χωρίς να παραγνωρίζει κανείς την ύψιστη σημασία της ανθρωπιστικής κρίσης, τέτοιου είδους ψηφίσματα πρέπει συνήθως να είναι όσο το δυνατόν πιο συμπεριληπτικά, ώστε να συγκεντρώνουν το κατά δυνατόν ισχυρότερες πλειοψηφίες. Στη συγκεκριμένη περίπτωση δεν υπήρξαν ρητές αναφορές σε δύο κεφαλαιώδη ζητήματα, τα οποία δεν θα έπρεπε να απασχολούν μόνο τους Ισραηλινούς, αλλά συνολικά τη διεθνή κοινότητα. Ή τουλάχιστον όσους τηρούν απαρέγκλιτα τους βασικούς αξιακούς κώδικες του Δυτικού –και όχι μόνο– πολιτισμού.
Πρώτον, δεν καταδικάζεται ρητά η Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση. Βέβαια, πώς θα την καταδικάσει, για παράδειγμα, η Τουρκία, όταν είναι ο ίδιος ο Ερντογάν αυτός που τη χαρακτηρίζει «απελευθερωτική οργάνωση»; Ή το Κατάρ, που είναι ο βασικός χρηματοδότης της; Ή ο Λίβανος, όπου στεγάζεται η Χεσμπολάχ, έτερη –τρομοκρατική κι αυτή– οργάνωση, που θέλει τον αφανισμό του Ισραήλ; Τουρκία, Κατάρ, Λίβανος είναι μόνον ορισμένοι που υπογράφουν το ψήφισμα. Μαζί και η Ρωσία, η Βόρεια Κορέα, το Σουδάν, η Υεμένη, το Πακιστάν. Θα μπορούσε εύκολα να συνταχθεί η Ελλάδα με όλους αυτούς;
Από το ψήφισμα, βεβαίως, λείπει και ρητή αναφορά στην επιστροφή των απαχθέντων από τη Χαμάς. Υπάρχει μια γενικόλογη πρόταση περί απελευθέρωσης όλων των πολιτών που κρατούνται, χωρίς όμως να διευκρινίζεται η εθνικότητα ή το πού, και κυρίως από ποιους, κρατούνται. Αν μαζί με τους ισραηλινούς ομήρους εννοούνται και οι κρατούμενοι Παλαιστίνιοι στις ισραηλινές φυλακές, τότε υπάρχει πρόβλημα.
Το πράγμα γίνεται ακόμα πιο ενδιαφέρον. Κατά τη διάρκεια της συζήτησης, ο Καναδάς κατέθεσε τροπολογία στην οποία συμπεριλαμβανόταν η ρητή καταδίκη της Χαμάς ως τρομοκρατική οργάνωση. Η Ελλάδα την υπερψήφισε, αλλά δεν έλαβε την απαιτούμενη πλειοψηφία των 2/3. 88 υπέρ και 55 κατά ήταν το ακριβές αποτέλεσμα. Είναι φανερό ότι δεν προσεγγίζουν όλοι τη Χαμάς με τον ίδιο τρόπο – και αυτό είναι βαθιά προβληματικό. Μαζί με την αποχή της Ελλάδας, και η Κύπρος, όπως συνολικά 15 κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης, μεταξύ των οποίων η Γερμανία και η Ολλανδία.
Στη διπλωματία, όμως, δεν παίζει ρόλο μόνο η συγκυρία. Αυτό που ξεχνούν πολλοί στην Ελλάδα είναι ότι οι τέσσερις αλληλοδιάδοχες κυβερνήσεις (ΠΑΣΟΚ-ΝΔ-ΣΥΡΙΖΑ-ΝΔ) έχουν επιλέξει το Ισραήλ ως στρατηγικό εταίρο στην Ανατολική Μεσόγειο. Σε όλα τα επίπεδα. Διπλωματικά, ενεργειακά, στρατιωτικά. Είναι χαρακτηριστικό ότι το μόνο ενεργειακό έργο που δεν απλώνεται μόνο στα χαρτιά είναι η ηλεκτρική διασύνδεση Ελλάδας-Κύπρου- Ισραήλ (EuroAsia Interconnector), με το πρώτο μέρος του καλωδίου να έχει αρχίσει ήδη να κατασκευάζεται.
Οι Πολεμικές Αεροπορίες των δύο χωρών ασκούνται εδώ και χρόνια μαζί, με την Αθήνα να παραχωρεί το FIR της για να πετούν τα ισραηλινά μαχητικά, ενώ οι δύο πλευρές βρίσκονται σε διαρκή επαφή, τόσο για αγοραπωλησίες οπλικών συστημάτων όσο και για την παροχή εξειδικευμένης τεχνογνωσίας. Τώρα, δε, που η διπλωματική σύγκρουση της Τουρκίας με το Ισραήλ φτάνει ξανά στα άκρα, αναδεικνύεται σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό η γεωπολιτική σημασία των ελληνο-ισραηλινών σχέσεων.
Ακολουθήστε το Protagon στο Google News