Για περισσότερους από πέντε αιώνες η «Μόνα Λίζα» συγκλονίζει εκατομμύρια ανθρώπων με το αινιγματικό της χαμόγελο, ενώ έχει εμπνεύσει αμέτρητες θεωρίες για την πραγματική της ταυτότητα. Τώρα, το αριστούργημα του Λεονάρντο ντα Βίντσι αποκαλύπτει μερικά από τα μυστικά του.

Οι επιστήμονες έχουν αποκτήσει μια εικόνα των επαναστατικών τεχνικών που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης στο πορτρέτο της ευγενούς από τη Φλωρεντία. Νέα έρευνα αποκάλυψε ότι ο πολυμαθής της Αναγέννησης –ο οποίος ήταν επίσης καταξιωμένος επιστήμονας και εφευρέτης– πειραματιζόταν με μια ασυνήθιστη ποικιλία λαδομπογιών μολύβδου όταν άρχισε να ζωγραφίζει τη «Μόνα Λίζα», γύρω στο 1503.

Πιστεύεται ότι συνέθεσε ένα παχύ, αδιαφανές χρώμα ως βασικό στρώμα, ή αστάρι, για το ξύλινο πάνελ του, διαλύοντας σκόνη οξειδίου του μολύβδου –που είναι χρώματος πορτοκαλί– σε λινέλαιο ή καρυδέλαιο, για να φτιάξει μια παχύτερη πάστα, που στεγνώνει πιο γρήγορα.

Αυτή η σύνθεση ήταν πολύ διαφορετική από άλλα χρώματα που χρησιμοποιούνταν συνήθως εκείνη την εποχή και η υψηλή περιεκτικότητά της σε μόλυβδο πιθανότατα οδήγησε με τα χρόνια στον σχηματισμό μιας σπάνιας ένωσης μολύβδου που ονομάζεται μολυβδοακρίτης.

«Φαίνεται ότι είχε αποκτήσει ένα λάδι με ωραίο χρυσό χρώμα, που ρέει σαν μέλι» αναφέρει στο ρεπορτάζ των Times του Λονδίνου ο Βίκτορ Γκονζάλες του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας. «Αυτό ευνόησε τον σχηματισμό του μολυβδοακρίτη για πολλά χρόνια».

«Η ανακάλυψη είναι σημαντική γιατί μπορεί να καταστεί απαραίτητο στο μέλλον να αποκατασταθούν οι πίνακες του Λεονάρντο. Οσο περισσότερα πράγματα μπορούμε να μάθουμε για τις μεθόδους του και τη σύνθεση των χρωμάτων του, τόσο πιο επιτυχημένη θα είναι οποιαδήποτε μελλοντική αποκατάσταση» προσθέτει ο Γκονζάλες.

Μια ομάδα επιστημόνων και ιστορικών τέχνης στη Γαλλία και στη Βρετανία ανακάλυψε την παρουσία μολυβδοακρίτη από αναλύσεις με ακτίνες Χ και υπέρυθρες ακτινοβολίες. Η Κάρμεν Μπάμπαχ, ειδική στην ιταλική τέχνη και επιμελήτρια στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, η οποία δεν συμμετείχε στη μελέτη, είπε στο Associated Press ότι οποιαδήποτε νέα γνώση για τις τεχνικές ζωγραφικής του Λεονάρντο αποτελεί «εξαιρετικά καλά νέα για τον κόσμο της τέχνης».

Πρόσθεσε ότι η ανακάλυψη του μολυβδοακρίτη αντανακλούσε «το πνεύμα του παθιασμένου και συνεχούς πειραματισμού του Ντα Βίντσι». Ο Γκονζάλες λέει ότι δεν είναι γνωστό αν ο Λεονάρντο εφηύρε την τεχνική που παρήγαγε τον μολυβδοακρίτη ή αν την είχε αντιγράψει από άλλον καλλιτέχνη.

«Υπάρχουν ακόμη πολλά να μάθουμε σχετικά με το πώς δούλευε ο Ντα Βίντσι. Του άρεσε να καινοτομεί και κάθε πίνακας του είναι διαφορετικός τεχνικά. Αυτό που βρήκαμε είναι μόνο ένα ακόμη κομμάτι του παζλ» εξηγεί ο γάλλος επιστήμονας.

Το βασικό στρώμα με βάση τον μόλυβδο που χρησιμοποίησε ο καλλιτέχνης για να προετοιμάσει το πάνελ από ξύλο λεύκας της «Μόνα Λίζα» φαίνεται ότι επηρέασε τόσο το χρώμα όσο και τον τόνο των επόμενων στρωμάτων χρώματος που άπλωσε πάνω του με τα δάχτυλά του για να δημιουργήσει τη λαμπερή, απαλά εστιασμένη εικόνα.

Ο μολυβδοακρίτης έχει ανιχνευθεί στο αριστούργημα του Ρέμπραντ «Νυχτερινή Περίπολος» –ζωγραφισμένο δύο αιώνες μετά τη «Μόνα Λίζα»–, που κρέμεται πίσω από προστατευτικό τζάμι στο μουσείο του Λούβρου, στο Παρίσι. «Αυτή η τεχνική μεταλαμπαδεύτηκε με τα χρόνια, γιατί λειτούργησε τόσο καλά» εξηγεί ο Γκονζάλες.

Οι επιστήμονες, η έρευνα των οποίων δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of the American Chemical Society, μελέτησαν την ατομική δομή ενός μικροσκοπικού στελέχους του στρώματος εκκίνησης της «Μόνα Λίζα» χρησιμοποιώντας ακτίνες Χ σε ένα σύγχροτρον –μια μηχανή που επιταχύνει τα σωματίδια σχεδόν στην ταχύτητα του φωτός–, σε συνδυασμό με υπέρυθρη φασματοσκοπία.

Παράλληλα, «χτένισαν» τα χειρόγραφα του Ντα Βίντσι για να βρουν στοιχεία για τη σύνθεση των υλικών του. «Αυτό ήταν απίστευτα δύσκολο επειδή οι λέξεις που χρησιμοποίησε ο Λεονάρντο είναι πολύ διαφορετικές από την τρέχουσα ορολογία, αλλά και λόγω του χάσματος μεταξύ των όρων που χρησιμοποιούνται στους πίνακες και στη χημεία» ισχυρίζεται η Μαρίν Κοτέ, επιστήμονας στην Ευρωπαϊκή Eγκατάσταση Aκτινοβολίας Σύγχροτρον.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News