Είμαστε σε θέση να μελετήσουμε τα αστέρια αν πνίγονται από φωτεινά αντικείμενα πολύ πιο κοντά στη Γη; Αυτή είναι η ερώτηση που διερευνούν επί του παρόντος οι οπτικοί αστρονόμοι – και μια νέα μελέτη εξετάζει τον αντίκτυπο που έχει στην αστρονομία ένας μεγα–δορυφόρος που ονομάζεται BlueWalker-3.

Ο δορυφόρος βρίσκεται περισσότερα από 530 χλμ. μακριά από το έδαφος της Γης, προκαλώντας προβλήματα στη μελέτη του ουρανού τη νύχτα. Η βραδινή φωτορύπανση αναμένεται να επιδεινωθεί, καθώς εταιρείες σχεδιάζουν να στείλουν χιλιάδες άλλους δορυφόρους στο Διάστημα, χωρίς κανονισμούς σχετικά με τη φωτεινότητά τους.

Το 2022 η εταιρεία AST SpaceMobile με έδρα το Τέξας των ΗΠΑ εκτόξευσε τον δορυφόρο BlueWalker 3 στο Διάστημα για να προσφέρει υπηρεσίες κινητής τηλεφωνίας σε όλες τις ηπείρους. Αλλά το φιλόδοξο έργο έλαμψε τόσο λαμπρά, που ήταν μεταξύ των 10 πιο φωτεινών αντικειμένων στον ουρανό, σύμφωνα με μια μελέτη που δημοσιεύθηκε αυτή την εβδομάδα.

«Ο δορυφόρος ήταν ανάμεσα στα 10 πιο φωτεινά αντικείμενα, αν συμπεριλάβετε τα αστέρια και τον Ηλιο. Είναι απλά απίστευτο» είπε στην Washington Post ο συν-συγγραφέας της μελέτης Ζίγκφριντ Εγκλ. «Είναι ένα υποπροϊόν, νομίζω, του γεγονότος ότι τέτοιου είδους περιβαλλοντικές εκτιμήσεις γενικά δεν πραγματοποιούνται».

Η νέα μελέτη ποσοτικοποιεί τη φωτεινότητα του δορυφόρου σε διάστημα 130 ημερών. Ερασιτέχνες και επαγγελματίες αστρονόμοι κατέγραψαν υπερβάσεις της λάμψης του από τη Χιλή, τις ΗΠΑ, το Μεξικό, τη Νέα Ζηλανδία, την Ολλανδία και το Μαρόκο.

Οι ερευνητές αξιολόγησαν τη λάμψη σε κλίμακα μεγέθους, όπου οι μικρότεροι αριθμοί υποδεικνύουν φωτεινότερα αντικείμενα. Ο Πολικός Αστέρας, για παράδειγμα, έχει μέγεθος φωτεινότητας +2. Η ομάδα διαπίστωσε ότι το BlueWalker 3 καταχωρήθηκε με φωτεινότητα +0,4.

Το θέμα του δορυφόρου BlueWalker 3 έγκειται στο μέγεθός του. Η διάταξη των κεραιών του έχει άνοιγμα 64 τ.μ. –το μέγεθος ενός γηπέδου σκουός– και είναι το μεγαλύτερο εμπορικό σύστημα κεραιών που αναπτύσσεται σε χαμηλή τροχιά της Γης.

Η μεγάλη κεραία βοηθά στην αναπήδηση σημάτων κινητής τηλεφωνίας εμπρός και πίσω σε όλη την υδρόγειο, και όσο μεγαλύτερη είναι η κεραία τόσο καλύτερη είναι η ποιότητα της κλήσης. Αλλά η κεραία αντανακλά επίσης πολύ φως πίσω στη Γη, κάνοντας τον δορυφόρο να φαίνεται τόσο φωτεινός στον ουρανό.

Μόλις ξεδιπλώνει τις κεραίες του ο δορυφόρος γίνεται 100 ή περισσότερες φορές πιο φωτεινός. Το επιπλέον φως έχει αρκετές επιπτώσεις για τους αστρονόμους, αλλά και για μη επιστήμονες. Ο Εγκλ εξηγεί ότι το φως παρεμβαίνει στη συλλογή δεδομένων. Για παράδειγμα, σειρές δορυφόρων θα μπορούσαν να καλύψουν αντικείμενα κοντά στη Γη, όπως έναν αστεροειδή.

Μια προηγούμενη μελέτη του Εγκλ έδειξε ότι το 50% των αντικειμένων κοντά στη Γη θα μπορούσαν να επηρεαστούν από αυτές τις ογκώδεις σειρές δορυφόρων. Μπορεί επίσης να επηρεάσουν τη ραδιοαστρονομία. Η φωτορύπανση επηρεάζει επίσης τους κιρκάδιους ρυθμούς (φυσικές ταλαντώσεις που επαναλαμβάνονται ανά 24ωρο) των ανθρώπων, καθώς και τα μεταναστευτικά πρότυπα των ζώων.

Οι αστρονόμοι βρίσκονται ήδη αντιμέτωποι με μερικά από αυτά τα ζητήματα με σμήνη δορυφόρων, συμπεριλαμβανομένων των τηλεπικοινωνιακών δορυφόρων Starlink της SpaceX. Χιλιάδες δορυφόροι Starlink ταξιδεύουν στον νυχτερινό ουρανό σε έναν σχηματισμό τρένου, που μερικές φορές εμφανίζονται ως απόκοσμα UFO. Κάθε μεμονωμένος Starlink είναι ήδη 10 φορές πιο φωτεινός από όσο θα επιθυμούσε η κοινότητα της αστρονομίας. Η SpaceX σχεδιάζει να εκτοξεύσει 40.000 δορυφόρους.

Αλλά ο δορυφόρος BlueWalker θα μπορούσε γρήγορα να κάνει τις συνθήκες πολύ χειρότερες. Ο πλήρως εκτεταμένος δορυφόρος είναι έξι φορές μεγαλύτερος και πολύ φωτεινότερος από έναν Starlink. Με την πρόσφατη εκτόξευση του πρωτοτύπου, η AST SpaceMobile σχεδιάζει να στείλει εκατοντάδες νέους δορυφόρους στο Διάστημα – κάποιοι εκ των οποίων είναι δυνητικά μεγαλύτεροι.

Ακόμη και χωρίς την πρόσθετη φωτεινότητα, το κύμα των δορυφόρων θα μπορούσε να δημιουργήσει πρόβλημα για άλλα εκτοξευόμενα αντικείμενα. Οι συγκρούσεις θα μπορούσαν να δημιουργήσουν ένα σμήνος από συντρίμμια τα οποία ίσως να επηρεάσουν ή ακόμα και να βλάψουν άλλους δορυφόρους στο πέρασμά τους.

Μια λύση θα ήταν να ενωθούν οι εταιρείες κάτω από μια κανονιστική ομπρέλα, όπου οι φορείς εκμετάλλευσης μπορούν να μοιραστούν μεταξύ τους τις προδιαγραφές τους, τη φωτεινότητα των δορυφόρων, τις επικαλύψεις φιλμ που χρησιμοποιούν και άλλες τακτικές, ώστε να σκουρύνουν τους δορυφόρους τους.

Ο αστρονόμος Φάμπιο Φάλτσι, ο οποίος δεν συμμετείχε στην έρευνα, ζητά αυστηρή κανονιστική ρύθμιση – αλλά με στόχο την απαγόρευση και όχι τη μείωση των δορυφόρων. Λέει ότι οι αστρονόμοι είναι υπερβολικά ευέλικτοι στο να επιτρέπουν στις εταιρείες να εκτοξεύουν σμήνη φωτεινών δορυφόρων και προέτρεψε περισσότερους αστρονόμους να πάρουν θέση, με σχόλιο που δημοσίευσε τον περασμένο Μάρτιο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News