Μια σειρά από γεγονότα ήρθαν να αποδείξουν ξανά μια παλιά ρήση για τα Βαλκάνια: ότι είναι η «πυριτιδαποθήκη της Ευρώπης». Στις 7 Σεπτεμβρίου, η πρόεδρος του Κοσόβου, Βιόσα Οσμάνι, αφού συναντήθηκε στις Βρυξέλλες με τον Γενς Στόλτενμπεργκ, δήλωσε ότι στρατηγικός στόχος της χώρας είναι η ένταξη στο ΝΑΤΟ. Περίπου 20 μέρες μετά, στο χωριό Μπάνισκο, κοντά στα σύνορα με τη Σερβία, η αστυνομία του Κοσόβου έπεσε σε ενέδρα ένοπλων Σέρβων.

Μετά την ανταλλαγή των σφοδρών πυρών οι Σέρβοι ταμπουρώθηκαν σε ένα φημισμένο ορθόδοξο μοναστήρι της περιοχής, στο οποίο εκείνη την ώρα βρίσκονταν εκατοντάδες ομοεθνείς προσκυνητές. Ο απολογισμός ήταν πέντε νεκροί, μεταξύ των οποίων και ένας Κοσοβάρος αστυνομικός. Ο πρόεδρος Βούτσιτς διέταξε τη μεταφορά ισχυρών σερβικών δυνάμεων στα σύνορα με το Κόσοβο, ενώ το ΝΑΤΟ με προεξάρχουσα τη Βρετανία ενίσχυσε τη στρατιωτική παρουσία του στη χώρα. Σχεδόν παραλλήλως, ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών κάλεσε τον Βούτσιτς να αποσύρει το στρατό από την οριογραμμή, απαιτώντας την τήρηση των συμφωνιών αποκλιμάκωσης που έχουν υπογραφεί από τις δύο πλευρές στις Βρυξέλλες τον περασμένο χειμώνα.

Ο Μπλίνκεν εισακούστηκε, ενώ μόλις χθες η σερβική αστυνομία συνέλαβε στο Βελιγράδι τον Μίλαν Ραντόιτσιτς, ο οποίος ηγήθηκε των σέρβων ενόπλων στη σύγκρουση της προπερασμένης Κυριακής. Προηγουμένως, ο Ραντόιτσιτς είχε σπεύσει να επωμιστεί εξ ολοκλήρου την ευθύνη για το αιματηρό περιστατικό, επιδιώκοντας να βγάλει από το κάδρο τον Βούτσιτς, τον οποίο και η Πρίστινα είχε κατηγορήσει ως ενορχηστρωτή του σκηνικού στο Μπάνισκο.

Ενδιαμέσως παρενέβη και το Κρεμλίνο. Η Μόσχα κατήγγειλε την Πρίστινα και ειδικά τον πρωθυπουργό Αλμπιν Κούρτι ως πολιτικό υποκινητή όσων συνέβησαν στο βόρειο Κόσοβο. Προειδοποίησε, μάλιστα, ότι υπάρχει άμεσος κίνδυνος να συρθεί ολόκληρη η περιοχή των Βαλκανίων σε μια «επικίνδυνη άβυσσο».

Ποιος είναι, όμως, αυτός που θα ήθελε να αγγίξουν τα Βαλκάνια την περιγραφόμενη άβυσσο; Οι στενές σχέσεις του Βελιγραδίου με τη Μόσχα είναι γνωστές, παρότι ο Βούτσιτς με κάθε ευκαιρία κάνει ό,τι μπορεί για να αποδείξει το αντίθετο. Εξίσου γνωστή είναι και η επιρροή που ασκεί, σε βάθος αιώνων, η Ρωσία στα Βαλκάνια, κυρίως στις χώρες με κυριαρχία ορθόδοξων πληθυσμών. Ιστορικά, άλλωστε, τα Βαλκάνια ήταν για τη Μόσχα το πλέον πρόσφορο πέρασμα για τη θερμή θάλασσα της Μεσογείου.

Ετσι, η πλέον σοβαρή ρήξη που έχει καταγραφεί στην περιοχή, τουλάχιστον από το 2008, λειτούργησε ως εξαιρετική ευκαιρία για τη ρωσική προπαγάνδα: Αφενός να εμφανιστεί ως προστάτιδα δύναμη των «σέρβων αδελφών» –άρα και των απανταχού ομοδόξων–, αφετέρου να υπενθυμίσει ότι οποιαδήποτε διευθέτηση στα Βαλκάνια περνάει και από τη Μόσχα. Κυρίως, όμως, να κατηγορήσει το ΝΑΤΟ ως δύναμη επεκτατική, η οποία απεργάζεται την περικύκλωση και εξόντωση της Ρωσίας.

Μπορεί ο Πούτιν να βάλει φωτιά στα Βαλκάνια ωθώντας σε σύγκρουση Σέρβους και Κοσοβάρους, άρα Σέρβους και ΝΑΤΟ; Θα το ήθελε, αλλά φαντάζει πραγματικά απίθανο. Μπορεί, όμως, να συμβάλει συστηματικά στην περαιτέρω αποσταθεροποίηση των Βαλκανίων. Μιας περιοχής στην οποία παραδοσιακά οι κρίσεις περνούν πολύ εύκολα τα σύνορα. Και που, κυρίως, αποτελεί μαύρη τρύπα για τη Συμμαχία.

Τόσο οι Βρυξέλλες όσο και η Ουάσινγκτον προσπαθούν εδώ και χρόνια να προωθήσουν την ένταξη συγκεκριμένων κρατών –ειδικά των δυτικών Βαλκανίων– σε Ευρωπαϊκή Ενωση και ΝΑΤΟ αντιστοίχως. Συναντούν, όμως, ανυπέρβλητα εμπόδια. Και μόνο η αδυναμία διεύρυνσης της Βορειοατλαντικής Συμμαχίας στα Βαλκάνια είναι μια μικρή νίκη για τη Μόσχα.

Ο εθνικισμός αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της βαλκανικής Ιστορίας. Οπως κάνει ο Πούτιν, έτσι και ο Βούτσιτς. Δεν υπάρχει καμία περίπτωση να αφήσει ανυπεράσπιστους τους 50.000 Σέρβους του Κοσόβου, οι οποίοι, μαζί με το Βελιγράδι, δεν αποδέχθηκαν ποτέ την ανεξαρτητοποίηση του 2008. «Πουλάει» άλλωστε εθνικισμό στο εσωτερικό προκειμένου να καλύψει και μια σειρά από ζητήματα στο εσωτερικό. Αντιστοίχως και ο Πούτιν. Οσο μακροημερεύει ο πόλεμος στην Ουκρανία, τόσο ο ρώσος πρόεδρος θα αναζητεί άλλες εστίες αντιπαράθεσης με τη Δύση προκειμένου να χαλυβδώσει το αντι-δυτικό αφήγημά του.

Κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει ποιο θα είναι το επόμενο επεισόδιο στο Κόσοβο. Οσο, όμως, κι αν ακούγεται περίεργο, αυτός που μπορεί να εξελιχθεί σε άγνωστος Χ της εξίσωσης, άρα και πυροκροτητής μιας παντελώς ανεξέλεγκτης κατάστασης, δεν είναι ούτε ο Πούτιν ούτε ο Βούτσιτς. Είναι ο ίδιος ο κοσοβάρος πρωθυπουργός. Αν ο Κούρτι αισθανθεί ισχυρός από τη χαλύβδινη στήριξη της Δύσης και με δεδομένο ότι η πολύ μεγάλη πλειοψηφία των περίπου 1,8 εκατομμυρίων αλβανών κατοίκων του Κοσόβου πολύ θα ήθελαν να ξεμπερδεύουν με τους Σέρβους, μια όξυνση από την πλευρά της Πρίστινας δεν θα πρέπει να θεωρείται απίθανη. Και τότε είναι που θα ανοίξει ο ασκός του Αιόλου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News