Πώς γίνεται ο Λαρς Φίντσεν και ο Κλάους Χορτ Φρέντρικσεν να βρίσκονται ενώπιον της Δικαιοσύνης για τη φερόμενη αποκάλυψη «κρατικών μυστικών», τα οποία όμως ήταν δημόσια εδώ και χρόνια; Το ερώτημα αυτό επιχειρεί να διερευνήσει με εκτενές ρεπορτάζ ο ανταποκριτής του Guardian στη Κοπεγχάγη, Χάρι Ντέιβις, σε ένα στόρι που έχει όλα όσα χρειάζεται ένα καλό μυθιστόρημα του είδους.

Καταρχάς, μια ματιά στα δύο πρόσωπα:

– Ο Λαρς Φίντσεν, 59 ετών, διετέλεσε επικεφαλής της Αμυντικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της Δανίας (FE) από το 2015 έως το 2020. Τον Δεκέμβριο του 2021 συνελήφθη ως ύποπτος για αποκάλυψη κρατικών μυστικών. Αποφυλακίστηκε τον Φεβρουάριο του 2022, μετά από 70 ημέρες κράτησης, και δικάζεται αυτό το φθινόπωρο.

– Ο Κλάους Χορτ Φρέντρικσεν, 76 ετών, διετέλεσε υπουργός Αμυνας της Δανίας από το 2016 έως το 2019 και έχει παραδεχθεί δημοσίως ότι οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του βοήθησαν την αμερικανική Υπηρεσία Εθνικής Ασφαλείας (NSA) να κατασκοπεύει ευρωπαίους ηγέτες. Αναμεσά τους η πρώην καγκελάριος της Γερμανίας Ανγκελα Μέρκελ και οι ηγέτες της Γαλλίας, της Σουηδίας και της Νορβηγίας. Κατηγορείται για την αποκάλυψη μυστικών επικοινωνών με τις ΗΠΑ.

Οταν ο Λαρς Φίντσεν βρισκόταν υπό αστυνομική κράτηση, γράφει ο Guardian, έμαθε ότι κατάσκοποι από την υπηρεσία εσωτερικών πληροφοριών της Δανίας είχαν παρακολουθήσει το τηλέφωνό του και είχαν καλωδιώσει το σπίτι του με κοριούς. Οι κατάσκοποι είχαν περάσει μήνες κρυφακούγοντας την καθημερινή ζωή του και καταγράφοντας εκατοντάδες ώρες των συνομιλιών του, μεταξύ άλλων και με τα τρία παιδιά του. Ηταν το είδος της επεμβατικής παρακολούθησης που συνήθως προορίζεται για ύποπτους τρομοκράτες ή εχθρικούς ξένους πράκτορες. Ο Φίντσεν δεν ήταν τίποτε από τα δύο – ήταν ο ανώτατος αξιωματούχος της υπηρεσίας πληροφοριών της Δανίας.

Είχε περάσει δεκαετίες δουλεύοντας στα υψηλότερα κλιμάκια των μυστικών υπηρεσιών. Διορίστηκε επικεφαλής της Αμυντικής Υπηρεσίας Πληροφοριών της χώρας το 2015. Προηγουμένως είχε διευθύνει την αδελφή υπηρεσία για το εσωτερικό της χώρας, η οποία, όπως καταλάβαινε τώρα, παρακολουθούσε κάθε του κίνηση.

Οταν βρέθηκε υπό κράτηση, στον Φίντσεν παρουσιάστηκαν εκθέσεις από την επιχείρηση. «Ηταν σοκαριστικό», δήλωσε στον Guardian, «να κάθεσαι και να βλέπεις τη ζωή σου να μετατρέπεται σε αστυνομικές εκθέσεις γραμμένες από κασέτες παρακολούθησης». Εφέτος το φθινόπωρο θα δικαστεί με την κατηγορία ότι αποκάλυψε κρατικά μυστικά σε δημοσιογράφους και στενούς συγγενείς, συμπεριλαμβανομένης της 84χρονης μητέρας του, σε μια σειρά συνομιλιών που φαίνεται να έχουν καταγραφεί από τις μικροσκοπικές συσκευές ακρόασης που ήταν κρυμμένες στο σπίτι του.

Η δίωξη ενός τόσο υψηλόβαθμου αξιωματούχου των μυστικών υπηρεσιών μπορεί να μοιάζει ασυνήθιστη, αλλά λίγο μετά την έναρξη της διαδικασίας θα ξεκινήσει μια ακόμη ξεχωριστή και ασυνήθιστη δίκη, στην οποία το πρώην αφεντικό του Φίντσεν στο υπουργείο Αμυνας της Δανίας θα αντιμετωπίσει παρόμοιες κατηγορίες: ο βετεράνος υπουργός της κυβέρνησης Κλάους Χορτ Φρέντρικσεν αποτελεί μια εξέχουσα πολιτική προσωπικότητα της χώρας και έχει καταλάβει πολλές ανώτερες θέσεις στο υπουργικό συμβούλιο. Ως υπουργός Αμυνας μέχρι το 2019, επέβλεπε την υπηρεσία πληροφοριών που διοικούσε ο Φίντσεν.

Οπως τονίζει ο ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στην Κοπεγχάγη, οι δύο αυτές ποινικές υποθέσεις έχουν συγκλονίσει τη Δανία, καθώς πρόκειται για ένα σκάνδαλο που στρέφει κατασκόπους εναντίον κατασκόπων και έχει φέρει στο προσκήνιο ένα από τα πιο καλά κρυμμένα μυστικά της χώρας – το οποίο και οι δύο άνδρες κατηγορούνται τώρα ότι πρόδωσαν.

Το διακύβευμα, ωστόσο, υπερβαίνει τη μοίρα των δύο προσώπων. Το όλο δράμα έχει προκαλέσει σάλο στα μέσα ενημέρωσης της χώρας, αλλά και μια βραδυφλεγή πολιτική κρίση, που αφορά τα όρια στα οποία μια –κατά τα άλλα φιλελεύθερη– ευρωπαϊκή δημοκρατία είναι διατεθειμένη να φθάσει για να περιφρουρήσει τα μυστικά της.

Σε αποκλειστικές συνεντεύξεις τους στον Guardian, οι Φίντσεν και Φρέντρικσεν μίλησαν για πρώτη φορά σε διεθνή μέσα ενημέρωσης για το πώς μπλέχτηκαν σε αυτή την μπερδεμένη αλληλουχία γεγονότων. Και οι δύο δηλώνουν αθώοι. Ο Φίντσεν έχει περιγράψει τις κατηγορίες εναντίον του ως «εντελώς παράλογες», ενώ ο Φρέντρικσεν πιστεύει ότι η υπόθεσή του έχει πολιτικά κίνητρα, παρομοιάζοντάς την με μια μπερδεμένη φάρσα. «Για να καταλάβετε τι μου συμβαίνει αυτή τη στιγμή, σκεφτείτε τον Κάφκα» δηλώνει στη βρετανική εφημερίδα.

Μία μόνο από τις παράξενες πτυχές και των δύο υποθέσεων είναι ότι τα κρατικά μυστικά που οι άνδρες φέρονται να διέρρευσαν είναι πλέον ανοιχτά μυστικά και είναι ευρέως γνωστό ότι σχετίζονται με μια μακροχρόνια συνεργασία πληροφοριών μεταξύ Δανίας και ΗΠΑ. Η μυστική αυτή συμφωνία έγινε γνωστή το 2014, όταν έγγραφα που διέρρευσαν από τον Εντουαρντ Σνόουντεν αποκάλυψαν ότι χώρες της Ευρώπης όπως η Δανία διευκόλυναν την αμερικανική παγκόσμια ηλεκτρονική παρακολούθηση. Στη Δανία, οι επιπτώσεις των διαρροών του Σνόουντεν συνεχίζονται μέχρι και σήμερα.

Τον Δεκέμβριο του 2021, ο πρώην υπουργός Αμυνας, Κλάους Χορτ Φρέντρικσεν, μίλησε ο ίδιος στην τηλεόραση για τη συμφωνία περί διευκόλυνσης των υποκλοπών της NSA. Μία εβδομάδα μετά, αστυνομικοί εμφανίστηκαν στο σπίτι του και τον ενημέρωσαν ότι κατηγορείται για προδοσία.

Οπως εξηγεί το ρεπορτάζ του Guardian, οι κατηγορίες απαγγέλθηκαν βάσει ενός τμήματος του Ποινικού Κώδικα που χρησιμοποιήθηκε για τελευταία φορά εναντίον ενός πράκτορα της ανατολικογερμανικής Στάζι, το 1979. Πρόκειται για τον ίδιο νόμο που χρησιμοποιείται και στην περίπτωση του Φρίντσεν, αλλά ο Φρέντρικσεν κατηγορείται ότι αποκάλυψε απόρρητες πληροφορίες εμφανιζόμενος στα μέσα ενημέρωσης, και όχι κατ’ ιδίαν. Ο ίδιος αρνείται ότι αποκάλυψε κρατικά μυστικά στις συνεντεύξεις του, αφού οι πληροφορίες που μοιράστηκε είχαν δει το φως της δημοσιότητας ήδη από το 2014 και την υπόθεση Σνόουντεν.

Οι εισαγγελείς ζητούν ποινές φυλάκισης και για τους δύο άνδρες, οι οποίοι από την πλευρά τους τονίζουν ότι θα το παλέψουν μέχρι τέλους.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News