Πόσοι από εμάς γνωρίζουν πόσοι μετανάστες και πρόσφυγες ζουν σήμερα στην Ελλάδα; Ας δούμε τα επίσημα στοιχεία. Σύμφωνα με τον αρμόδιο υπουργό Δημήτρη Καιρίδη στη χώρα μας ζουν 700.000 νόμιμοι μετανάστες και πρόσφυγες και περίπου 300.000 παράτυποι μετανάστες, χωρίς χαρτιά -είτε δεν διαθέτουν καθόλου έγγραφα, είτε οι άδειες παραμονής τους έχουν λήξει.

Για την κυβέρνηση η εξίσωση είναι δύσκολη. Διότι θα πρέπει να χειριστεί τέσσερα κεφάλαια ταυτόχρονα:

♦ Πρώτον, σε οποιαδήποτε ευρωπαϊκή χώρα 300.000 παράτυποι μετανάστες δεν μπορούν να παραμένουν για πάντα «αόρατοι» για το κράτος. Η απάντηση στο πρόβλημα αυτό είναι οι πολιτικές ένταξης που θα τους βοηθήσουν να βρουν εργασία με ανθρώπινες συνθήκες και κανόνες, ενώ παράλληλα θα ρυθμίζουν την εκπαίδευση (εκμάθηση γλώσσας), τη στέγαση και την υγειονομική τους περίθαλψη. Το παράδειγμα της ενσωμάτωσης των μεταναστών από την Αλβανία τη δεκαετία του 1990 είναι ένα θετικό προηγούμενο. Είχε όμως και σοβαρές αρνητικές όψεις, πέρα από τον ρατσισμό. Μια από αυτές ήταν οι τραγικές συνθήκες εργασίας σε πολλά εργοτάξια των Ολυμπιακών Αγώνων του 2004. Είναι προφανές ότι το μοντέλο δεν μπορεί να  στηριχθεί στη μαύρη εργασία (του χθες ή του σήμερα). Μόνο η δηλωμένη εργασία μπορεί να βοηθήσει στην ενσωμάτωση αυτών των ανθρώπων, ενισχύοντας παράλληλα τα δημόσια έσοδα με φόρους και εισφορές.

♦ Δεύτερον, η χώρα έχει ανάγκη από εργατικά χέρια. Το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης μιλάει για 180.000 εργαζόμενους που «λείπουν» από τη γεωργία και την κτηνοτροφία. Οι διμερείς συμφωνίες με τρίτες χώρες (Μπαγκλαντές, Αίγυπτος, Ινδία κλπ) δεν έχουν αποδώσει τα αναμενόμενα. Η οικονομία αναπτύσσεται και τα μεγάλα έργα που υλοποιούνται ανά τη χώρα (Γραμμή 4 του Μετρό, Ελληνικό, ΒΟΑΚ, Καστέλι, νέο Διεθνές Αεροδρόμιο της Κρήτης), σε συνδυασμό με τις ανάγκες για τη δημιουργία νέων υποδομών στη Θεσσαλία, καθιστούν την έλλειψη προσωπικού για τις κατασκευαστικές εργασίες ένα οξύ και πιεστικό πρόβλημα. Ακόμη κι αν τα μεγάλα έργα ολοκληρωθούν σε μερικά χρόνια από σήμερα, οι ανάγκες στα χωράφια και τον τουρισμό θα είναι διαρκείς, ενώ σε ό,τι αφορά τον αγροτικό τομέα συνδέονται και με την ποιότητα και την τιμή των προϊόντων που καταναλώνουμε.

♦ Τρίτον, οποιαδήποτε πρωτοβουλία ληφθεί θα πρέπει να αντιμετωπίζει τον κίνδυνο η ενσωμάτωση των παράτυπων μεταναστών να λειτουργήσει ως σήμα και «μαγνήτης» για νέες ροές, ενθαρρύνοντας τα δίκτυα των διακινητών που βρέθηκαν σε δύσκολη θέση από την πολιτική της φύλαξης των συνόρων σε στεριά και θάλασσα -ιδίως μετά τα γεγονότα στον Εβρο τον Μάρτιο του 2020. Μια πολιτική που έφερε την κυβέρνηση αντιμέτωπη με καταγγελίες περί pushbacks τις οποίες αρνείται.

♦ Τέταρτον, μια ακόμη κρίσιμη μεταβλητή είναι η πολιτική πίεση (για όλο το δημοκρατικό τόξο) από τον κίνδυνο νέας έξαρσης της ξενοφοβίας και του ρατσισμού, σε μια εποχή που βρίσκονται στη βουλή τρία ακροδεξιά κόμματα. Και τα τρία μαζί έχουν αποσπάσει το 12,8% των ψήφων στις τελευταίες εκλογές. Εδώ, δυστυχώς, δεν μετρούν ούτε η λογική, ούτε τα επιχειρήματα (πόσο μάλλον ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα). Διότι οι ακραίοι δεν θα σταθούν στο γεγονός ότι από το 2021 ο αριθμός των μεταναστών βαίνει μειούμενος —εισήλθαν παράνομα 60.000 και 92.000 έφυγαν στο εξωτερικό (με προσφυγικά διαβατήρια και ταξιδιωτικά έγγραφα). Δεν θα σταθούν ούτε στο γεγονός ότι η όποια κίνηση θα αφορά ανθρώπους που ήδη βρίσκονται στη χώρα —πολλοί δε ήδη δουλεύουν παράνομα— και όχι νέους μετανάστες.

Επομένως, η κυβέρνηση καλείται να βαδίσει πάνω σε τεντωμένο σχοινί για ένα ούτως η άλλως ευαίσθητο θέμα με εξωτερικά ρίσκα (στάση Τουρκίας και διακινητών) και εγχώριες μεταβλητές (Ακροδεξιά). Το πρόβλημα ωστόσο υπάρχει και μη-λύση θα το κάνει οξύτερο. Πολλά θα εξαρτηθούν επομένως από το πόσο καλά σχεδιασμένη θα είναι η παρέμβαση. Αλλά και από την ωριμότητα που θα δείξουν τα κόμματα (συμπεριλαμβανομένου μέρους της ΝΔ) και φυσικά η ίδια η κοινωνία. Διότι απέναντι, ας μην κρυβόμαστε, καραδοκεί ακόμη η Ακροδεξιά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News