Πιο έτοιμος από ποτέ, ο νέος μονάρχης του Ηνωμένου Βασιλείου ανέβηκε στον θρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου 2022, έπειτα από αναμονή πολλών δεκαετιών, τη μεγαλύτερη από όλους τους διαδόχους στη βρετανική Ιστορία. Η μητέρα του βασίλεψε επί 70 χρόνια, πράγμα που όμως επέτρεψε στον Κάρολο να αποκτήσει εφόδια, να αποφύγει εμπόδια και να χτίσει το προφίλ που ήθελε για τη μεγάλη στιγμή.

Πολλά θα μπορούσαν να είχαν πάει στραβά. Ακολούθησε στην ηγεμονία τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’, ενώ ο γιος του, Χάρι («ανέντιμο» τον χαρακτηρίζει η Wall Street Journal), και η σύζυγός του, Μέγκαν Μαρκλ, έβαζαν ασυλλόγιστα στο στόχαστρό τους τη βρετανικη μοναρχία από τις ΗΠΑ, όπου εγκαταστάθηκαν πριν από τρία χρόνια.

Ωστόσο, ακριβώς έναν χρόνο αργότερα αποδεικνύεται απίστευτα δημοφιλής –αν και όχι τόσο όσο η μαμά του–, με την πλειοψηφία των Βρετανών να λέει ότι κάνει καλή δουλειά ως μονάρχης. Σύμφωνα με έρευνα του YouGov στα τέλη Αυγούστου, οι Βρετανοί σε ποσοστό 59% εξακολουθούν να έχουν θετική γνώμη για τον Κάρολο, από το 63% στην κηδεία της μητέρας του (όλες οι μετέπειτα δημοσκοπήσεις δίνουν στοιχεία της τάξης του 58-60%), αλλά πολύ υψηλότερο από την περίοδο που ήταν διάδοχος σε αναμονή (μεταξύ 35-40%).

Σταθερά, εξάλλου, εδώ και χρόνια, έξι στους δέκα Βρετανούς θέλουν να διατηρηθεί η μοναρχία, ενώ ένας στους τέσσερις θα ήθελε εκλεγμένο αρχηγό κράτους. Το ποσοστό πέφτει ανάλογα με την ηλικία: το 80% των ατόμων άνω των 65 ετών συμφωνεί ότι η Βρετανία πρέπει να συνεχίσει να έχει μοναρχία, αλλά μόλις το 37% της ηλικιακής ομάδας 18-24 ετών.

Στο μεταξύ, ο 74χρονος βασιλιάς Κάρολος έχει ακόμα πολλά να αποδείξει όσον αφορά το πόσο επιτυχώς μπορεί να ασκήσει ήπια δύναμη και να διατηρήσει τη σημασία της μοναρχίας στη σύγχρονη εποχή, γράφει η Κάρλα Ανταμ στην εφημερίδα The Washington Post επιχειρώντας μια αποτίμηση του έργου του τον πρώτο χρόνο της βασιλείας του.

Οι προσδοκίες ότι θα μπορούσε να «μειώσει» τον θεσμό –όσον αφορά τον αριθμό των μελών της βασιλικής οικογένειας με επίσημα καθήκοντα και κυρίως το κόστος του– δεν έχουν ακόμη ικανοποιηθεί. Επιπλέον, δεν είναι ξεκάθαρο τι ακριβώς σκοπεύει να κάνει με τον ατιμασμένο αδερφό του, πρίγκιπα Αντριου (εξαιτίας της συμμετοχής του στο σκάνδαλο Επσταϊν), ή με τον αποξενωμένο γιο του, πρίγκιπα Χάρι.

Η βασιλική βιογράφος Σάλι Μπέντελ Σμιθ, γράφει η Κάρλα Ανταμ, πιστώνει στον Κάρολο ότι είναι πιο ανοιχτός, συνδέθηκε με το κοινό και έδειξε ότι είναι «πολύ καλός ομιλητής, μπορεί να αυτοσχεδιάζει, είναι πολύ καλύτερος από τη μητέρα του».

Μάλιστα, «φαίνεται να το απολαμβάνει, είναι πολύ άνετος με τον ρόλο» είπε η Μπέντελ Σμιθ στην Washington Post, προσθέτοντας πως «ακούει κανείς ότι προκαλεί έκπληξη το πόση δουλειά γίνεται, σε όλα τα επίπεδα».

Ωστόσο, έναν χρόνο μετά, «δεν γνωρίζουμε ακόμη τη μεγάλη εικόνα που έχει στο μυαλό του ο Κάρολος» είπε η Σμιθ. Ισως γιατί θα πρέπει να σταθμιστούν πολλά γύρω από τις μελλοντικές επιλογές του.

Στέψη μεσαιωνική και ταυτόχρονα σύγχρονη

Η μεγαλύτερη επιτυχία του Καρόλου την περασμένη χρονιά; Μα, η στέψη του στις 6 Μαΐου, δηλώνουν οι βασιλικοί παρατηρητές. «Η στέψη είχε τη σφραγίδα του, ένα μείγμα παράδοσης και αυτό που είναι η Βρετανία σήμερα» σχολίασε ο Κρεγκ Πρέσκοτ, συνταγματολόγος στο πανεπιστήμιο του Λονδίνου Ρόγιαλ Χόλογουεϊ.

Ο Κάρολος ήταν ο πρωταγωνιστής αλλά και ο σκηνοθέτης μιας φαντασμαγορικής  γιορτής, που παρέμεινε βαθιά θρησκευτική και γεμάτη παραδόσεις, αλλά το τελετουργικό της έδωσε περισσότερο χρόνο και άλλες θρησκείες, έκανε ένα νεύμα στον περιβαλλοντικό ακτιβισμό και ήταν κάπως περιορισμένη, αν και με χρυσές άμαξες.

Μέσα σε όλη τη μεγαλοπρέπεια της τελετής, εξάλλου, ο Κάρολος κατάφερε να περάσει την Καμίλα στη συνείδηση των ανθρώπων ως βασίλισσα, εγκαταλείποντας αθόρυβα τον χαρακτηρισμό «βασιλική σύζυγος» στα δελτία Τύπου του παλατιού και υπερνικώντας τα συναισθήματα εκείνων που συνέχιζαν να τρέφουν πίστη στην πρώτη του σύζυγο, την πριγκίπισσα Νταϊάνα.

Ακτιβισμός περισσότερος στο παρασκήνιο, λιγότερος δημόσια

Ενα άλλο λεπτό θέμα για τον Κάρολο ήταν το πώς θα μεταβαλλόταν από ακτιβιστής πρίγκιπας σε βασιλιά όλων, επισημαίνει η η Κάρλα Ανταμ στην Washington Post.

Σε αντίθεση με τη μητέρα του, είναι γνωστό ότι έχει ισχυρές απόψεις για την κλιματική αλλαγή, την αρχιτεκτονική, τις βιολογικές καλλιέργειες και τους παραδοσιακούς φράχτες κτημάτων. Οικολογικά συνειδητοποιημένος, πέρασε μια ζωή υπερασπιζόμενος τους σκοπούς του. Και όμως, αρκετοί πιστεύουν ότι η πολιτική ουδετερότητα είναι απαραίτητη για την επιβίωση της μοναρχίας στη σύγχρονη εποχή.

Ο Κάρολος έχει δείξει ότι μπορεί να τα ελέγχει όλα· αν και ορισμένοι βασιλικοί παρατηρητές αναρωτιούνται φωναχτά αν η ομάδα των συμβούλων του τον άφηνε έστω και ελάχιστα ελεύθερο να κάνει αυτό που θέλει…

Ως πρίγκιπας, ο Κάρολος πρωταγωνιστούσε σε εκδηλώσεις για το κλίμα, συμπεριλαμβανομένης της συνόδου κορυφής των Ηνωμένων Εθνών για το κλίμα COP26 στη Γλασκώβη της Σκωτίας· ως νέος βασιλιάς, όμως, συμφώνησε με την τότε πρωθυπουργό Λιζ Τρας να μην παρευρεθεί στην COP27 στο Σαρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου.

Αντ’ αυτού, πριν από τη σύνοδο κορυφής διοργάνωσε μια δεξίωση στο παλάτι του Μπάκιγχαμ, στις 4 Νοεμβρίου, με καλεσμένους, μεταξύ άλλων, τον απεσταλμένο των ΗΠΑ για το κλίμα Τζον Φ. Κέρι και τον πρόεδρο της COP26 Αλοκ Σάρμα. Ενώ τον Ιούλιο υποδέχτηκε  στο κάστρο του Ουίνδσορ τον Πρόεδρο Μπάιντεν· μαζί συνάντησαν 23 κορυφαίους μεγιστάνες και φιλάνθρωπους, στο πλαίσιο μιας προσπάθειας να τους κινητοποιήσουν για να χρηματοδοτήσουν την υποστήριξη των αναδυόμενων αγορών και των αναπτυσσόμενων χωρών για την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης.

Ο βασιλικός βιογράφος Χιούγκο Βίκερς δήλωσε ότι ο Κάρολος έχει αναπτύξει ήπια δράση στα παρασκήνια: «Είναι πολύ δραστήριος. Αλλά το κάνει ιδιωτικά, όπως έχουν κάνει πολλοί μονάρχες… Δεν βγαίνουν στον δρόμο χτυπώντας τύμπανα για να πουν τι σκέφτονται».

Αμέσως μετά την άνοδό του στην εξουσία, ο Κάρολος δεξιώθηκε στο παλάτι τον πρόεδρο της Νότιας Αφρικής Σίριλ Ραμαφόζα, θέλοντας να συσφίξει της σχέσεις της Βρετανίας με τον μεγαλύτερο εμπορικό της εταίρο στην Αφρική. Την τελευταία εβδομάδα του Μαρτίου πραγματοποίησε μια επίσημη επίσκεψη στο εξωτερικό, στη Γερμανία, όπου μίλησε στα Γερμανικά και τα Αγγλικά, και κατάφερε να αποφύγει τη λέξη Brexit, σημειώνει η Κάρλα Ανταμ στην Washington Post.

Η Γαλλία υποτίθεται ότι θα ήταν επίσης σταθμός εκείνου του ταξιδιού, αλλά η επίσκεψη αναβλήθηκε για το τέλος Σεπτεμβρίου εξαιτίας των διαδηλώσεων στους δρόμους του Παρισιού ενάντια στην οικονομική πολιτική του προέδρου Εμανουέλ Μακρόν.

Δεν έγιναν πολλά για τη μείωση των βασιλικών εξόδων

Σε μια από τις πιο πολυσυζητημένες δηλώσεις του μετά τη στέψη, ο Κάρολος ανέφερε ότι τα βασιλικά κέρδη από τις ανεμογεννήτριες θα διατεθούν για το «κοινό καλό», όπως έγραψε το BBC. Η δήλωση έγινε την ίδια ημέρα που το «Crown Estate» ανακοίνωσε την υπογραφή συμφωνιών για τη δημιουργία έξι υπεράκτιων αιολικών πάρκων, στα ανοιχτά περιοχών, που ανήκουν στον φορέα, και τα οποία μέχρι το 2030 θα ηλεκτροδοτήσουν περίπου εφτά εκατομμύρια σπίτια.

Το «Crown Estate», είναι φορέας που διαχειρίζεται την βασιλική περιουσία στη Βρετανία και χρηματοδοτεί τον Βασιλικό Οίκο με το 25% των εσόδων του, ενώ τα υπόλοιπα χρήματα πάνε στο κράτος. Διαχειρίζεται συνολικά 36 αιολικά πάρκα σε όλη τη χώρα και τα κέρδη του αναμένεται να αυξηθούν σημαντικά από τη νέα εκμετάλλευση.

Στο χριστουγεννιάτικο μήνυμά του ο Κάρολος αναφέρθηκε, ακόμη, στην αύξηση του κόστους ζωής, και φαίνεται ότι προσπάθησε να μειώσει τα αυξημένα κέρδη που έχει η βασιλική οικογένεια, αύξηση που κάνει άσχημη εντύπωση αυτή την εποχή. Η Washington Post, ωστόσο, σημείωνε εκείνες τις μέρες ότι ο βασιλιάς μάλλον προσπαθούσε να δημιουργήσει μια καλή εικόνα πριν από μια κυβερνητική αναθεώρηση των βασιλικών οικονομικών. Δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι είναι ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο, με τεράστιες εκτάσεις γης και το βασίλειό του -οι 54 χώρες της Κοινοπολιτείας- έχει 2,4 δισ. κατοίκους.

Το Υπουργείο Οικονομικών ανακοίνωσε αργότερα ότι το επίδομα για τη βασιλική οικογένεια που χρηματοδοτείται από τους φορολογούμενους θα παραμείνει αμετάβλητο το επόμενο έτος, στα 86,3 εκατ. λίρες (100,51 εκατ. ευρώ). Αναμένεται να αυξηθεί σε 124,8 εκατ. λίρες (145,36 εκατ. ευρώ) το 2025 και 126 εκατ. λίρες (146,75 εκατ. ευρώ) το 2026.

Οι αξιωματούχοι επεσήμαναν ότι το ποσό θα ήταν πολύ υψηλότερο αν δεν άλλαζαν μια φόρμουλα χρηματοδότησης· το μέρος των κερδών της ιδιοκτησίας του «Crown Estate», που χρηματοδοτεί τη βασιλική οικογένεια  ήταν 15%, αυξήθηκε στο 25% για να καλύψει τις ανακαινίσεις των Ανάκτορων του Μπάκιγχαμ, αλλά θα μειωθεί στο 12% από το επόμενο έτος.

Ωστόσο αυτό το ποσοστό είναι μόνο μια πηγή εισοδήματος της βασιλικής οικογένειας. Ορισμένοι επικριτές υποστηρίζουν ότι θα πρέπει να γίνει μια πιο θεμελιώδης αναθεώρηση, θέτοντας ερωτήματα σχετικά με το γιατί η σύγχρονη μοναρχία θα πρέπει να απολαμβάνει προσοδοφόρες φορολογικές απαλλαγές, να πληρώνει ελάχιστα έως καθόλου για να ζει σε μερικά από τα καλύτερα παλάτια στον κόσμο και να συνεχίζει να επωφελείται από τεράστιες εκτάσεις γης και βυθού, απλά και μόνο χάρη σε ένα αρχαίο έθιμο.

Οι σχέσεις του βασιλιά με τα «μαύρα πρόβατα» της οικογένειας

Τα ενδοοικογενειακά προβλήματα προϋπήρχαν αλλά όταν ο Κάρολος έγινε βασιλιάς, κληρονόμησε την ευθύνη για τη διαχείρισή τους. Οι βασιλικοί παρατηρητές λένε ότι ήταν κάπως λιγότερο επιεικής με τον αδελφό από ό,τι η μητέρα τους εξαιτίας της σχέσης του με τον Τζέφρι Επσταϊν και την Γκισλέιν Μάξγουελ, που προκάλεσε το μεγαλύτερο σκάνδαλο στους κόλπους του Μπάκιγχαμ από την εποχή της πριγκίπισσας Νταϊάνας. Η Ελισάβετ αφαίρεσε από τον Αντριου τους τίτλους του και σε μεγάλο βαθμό τον απέσυρε από τα δημόσια καθήκοντα, αλλά συνέβαλε στον εξωδικαστικό συμβιβασμό μιας υπόθεσης σεξουαλικής κακοποίησης για την οποία κατηγορήθηκε.

Οι βιογράφοι λένε ότι όσο ο Κάρολος είναι βασιλιάς, δεν υπάρχει καμία πιθανότητα να αναλάβει και πάλι βασιλικά καθήκοντα ο αδελφός του. Ο Αντριου ήταν καλεσμένος στη στέψη χωρίς επίσημο ρόλο. και παρά τις αναφορές ότι μπορεί να του ζητηθεί να μετακομίσει, εξακολουθεί να κατοικεί στο Ρόγιαλ Λοτζ, μια μεγάλη έπαυλη στο Κτήμα του Ουίνδσορ, όπου ζει μαζί με την Σάρα Φέτγκιουσον παρά το γεγονός ότι έχουν πάρει διαζύγιο το 1996. Συμμετείχε επίσης στις παραδοσιακές καλοκαιρινές διακοπές της οικογένειας στο Μπάλμοραλ της Σκωτίας, πηγαίνοντας επίσημα στην εκκλησία με τον πρίγκιπα και την πριγκίπισσα της Ουαλίας.

Στο μεταξύ, οι σχέσεις Κάρολου και Χάρι φαίνεται να έχουν παγώσει ακόμη περισσότερο μετά την κυκλοφορία του ντοκιμαντέρ του Netflix και την αυτοβιογραφία του, όπου επιτίθεται στην οικογένειά του. Ο Χάρι εμφανίστηκε μόνος του στη στέψη του πατέρα του και έφυγε αμέσως μετά.

Αλλά οι βασιλικοί βιογράφοι λένε ότι μπορεί να είναι σημαντικό το γεγονός ότι το παλάτι δεν απάντησε στους ισχυρισμούς του ντοκιμαντέρ ή του βιβλίου. Σύμφωνα με τον Βίκερς ο Κάρολος «αφήνει ανοιχτή την πόρτα για τον Χάρι αν θέλει να επιστρέψει ποτέ».

Ο βασιλιάς έχει υποστηρικτές, αλλά όχι πολλούς ένθερμους θαυμαστές

Οσο ζούσε την λάτρευαν· ακόμη και άνθρωποι που αντιτίθενται στη μοναρχία ένιωθαν συμπάθεια για την Ελισάβετ, πράγμα που δεν συμβαίνει με τον Κάρολο.  Εναν χρόνο μετά τον θάνατό της, η Ελισάβετ εξακολουθεί να είναι το πιο δημοφιλές μέλος της βασιλικής οικογένειας της Βρετανίας· ακολουθούν ο πρίγκιπας Γουίλιαμ, η πριγκίπισσα Αννα, η πριγκίπισσα Κάθριν και μετά ο Κάρολος, για τον οποίο τα πράγματα είναι αρκετά δύσκολα μετά τη βασιλεία της μητέρας του.

Η αλλαγή του μονάρχη  για πρώτη φορά μετά από επτά δεκαετίες ενεργοποίησε το δημοκρατικό κίνημα και έδωσε επείγουσα έμφαση σε ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο της μοναρχίας στη σύγχρονη εποχή.

Η άνοδος του Καρόλου στον θρόνο οδήγησε σε νέες αντιβασιλικές διαμαρτυρίες σε πολλά από τα 54 «ανεξάρτητα και ισότιμα ​​έθνη» που αποτελούν την Κοινοπολιτεία. Οπως έγραψε στον Guardian η Μόγια Λόδιαν-ΜακΛιν με αφορμή τις αντιδράσεις που αντιμετώπισαν ο διάδοχος πρίγκιπας Ουίλιαμ και η Κάθριν, κατά την περιοδεία τους στην Καραϊβική: «Ισως είναι καιρός για τη βασιλική οικογένεια να αντιμετωπίσει το γεγονός ότι ο ήλιος δύει σε αυτά τα τελευταία απομεινάρια της αυτοκρατορίας που κάποτε ενσάρκωνε· δεν είναι καθόλου νωρίς», τόνισε.

Η Αυστραλία, εξάλλου, ανακοίνωσε ότι δεν θα βάλει τον Κάρολο στο χαρτονόμισμα των πέντε δολαρίων. Οπως έγραψαν οι New York Times, το χαρτονόμισμα, που εδώ και χρόνια είχε τη βασίλισσα Ελισάβετ Β’, θα επανασχεδιαστεί με focus στην ιστορία των ιθαγενών, πράγμα που αναζωπύρωσε τη συζήτηση για τις σχέσεις της Αυστραλίας με τη βρετανική μοναρχία. Νέα τροφή στις αντιπαραθέσεις έδωσε και το γεγονός ότι ελήφθη η απόφαση την ημέρα της στέψης του Καρόλου να μην φωταγωγηθεί η Οπερα του Σίδνεϊ, η οποία φωταγωγείται με κάθε σημαντική ευκαιρία· φυσικά είχε φωταγωγηθεί και στον θάνατο της Ελισάβετ.

Εντός της Βρετανίας, τέλος, οι αντιμοναρχικοί παραμένουν μειοψηφία, οι αντιδράσεις τους όμως διογκώνονται με τρόπο που δεν είχε συμβεί ποτέ κατά τη διάρκεια της βασιλείας της Ελισάβετ. Πλακάτ, που έγραφαν «Not My King» («Οχι ο βασιλιάς μου») ήταν μάλιστα κανόνας στις εκδηλώσεις της στέψης, εδηλώνοντας την επιθυμία των διαδηλωτών να είναι αυτή η τελευταία.

Θα μπορέσει άραγε ο Κάρολος να γίνει πιο αγαπητός στους υπηκόους του; Θα το δείξει ο χρόνος…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News