Κατ’ αρχάς, ας κάνουμε μια διάκριση: η ομπρέλα (δάνειο από την ιταλική ombrella, η οποία με τη σειρά της προέρχεται από τη λατινική umbra = σκιά), όταν χρησιμεύει για προστασία από τη βροχή, λέγεται επίσης αλεξιβρόχιο· και όταν προστατεύει από τον ήλιο, λέγεται αλεξήλιο ή παρασόλι (επίσης λατινικής προέλευσης). Ειδικά κατά τη Βικτωριανή εποχή, όταν το μαύρισμα ήταν εντελώς ανεπιθύμητο, το παρασόλ ήταν σχεδόν μόνιμο γυναικείο αξεσουάρ: ένα μικρό πτυσσόμενο κωνικό αντικείμενο με απλή ξύλινη λαβή ή πιο λουσάτη και περίτεχνη (για παράδειγμα από σκαλισμένο ελεφαντόδοντο) και κώνο από λεπτό βαμβακερό ή μεταξωτό ύφασμα στολισμένο με σούρες ή δαντελένια φρίλια στην περίμετρό του.

Η ιδέα του σκίαστρου χάνεται στα βάθη της Ιστορίας, με τις ρίζες της να φτάνουν στην αρχαία Αίγυπτο, όπου γύρω στο 2450 π.Χ. χρησιμοποιούσαν αλεξήλια για την προστασία βασιλιάδων και πλουσίων· ήταν φτιαγμένα από κλαδιά φοίνικα, φύλλα δέντρων και φτερά, υλικά που εξελίχθηκαν στη συνέχεια και αντικαταστάθηκαν από επεξεργασμένο δέρμα και ύφασμα. Η χρήση του αλεξήλιου ή παρασόλ επεκτάθηκε στην αρχαία Ελλάδα, την Ιταλία και την Περσία, όπου οι άνθρωποι υπέφεραν από την ηλιακή ακτινοβολία, φτάνοντας, τέλος, μέχρι την Κίνα. Για την ιστορία, εκεί εξελίχθηκε η ομπρέλα, έγινε αδιάβροχη και σπαστή, και αιώνες αργότερα επέστρεψε στην Ευρώπη μέσω των δρόμων του εμπορίου.

Αλλά ας μείνουμε λίγο στις θερινές συνήθειες της Απω Ανατολής. Εχετε προσέξει τις κινέζες τουρίστριες, που περιφέρονται στις ευρωπαϊκές πόλεις (και στην Αθήνα τις βλέπω χρόνια τώρα) προστατευμένες από τον καυτό ήλιο του Αυγούστου κάτω από μια ομπρελίτσα; Κι αν το κάνουν αυτές, γιατί όχι κι εμείς; Στο κάτω-κάτω και στη θάλασσα δεν αναζητάμε τη σκιά μιας ομπρέλας ειδικά τις ώρες που οι ακτίνες του ήλιου είναι «φονικές»;

Το παρασόλ, αλεξήλιο ή απλώς ομπρέλα αν προτιμάτε, είναι πολύ πιο χρήσιμο από ένα καπέλο, αφού προσφέρει σκιά, ενώ ταυτόχρονα επιτρέπει να περνούν από κάτω, έστω ελάχιστες ριπές αέρα, στεγνώνοντας τον ιδρώτα που κυλάει αλμυρός από τα μαλλιά μέσα στα μάτια, κάνει τα γυαλιά σου να γλιστράνε δυσάρεστα κ.λπ. κ.λπ.

Και ερχόμαστε στο δεύτερο πιο σημαντικό κόλπο αντιμετώπισης της ζέστης. Εχετε προσέξει πώς είναι ντυμένοι οι άνθρωποι σε καυτές ζώνες του πλανήτη, στην Ινδία και σε αφρικανικές χώρες, ακόμη και οι φυλές που διασχίζουν ερήμους;

Εμείς οι Δυτικοί ξεγυμνωνόμαστε όσο περισσότερο μπορούμε σε μια προσπάθεια να δροσιστούμε ή και να μαυρίσουμε, έτσι όμως εκτιθέμεθα σε επικίνδυνη ηλιακή ακτινοβολία (όπως επισημαίνουν οι δερματολόγοι). Αυτοί που ξέρουν, όμως, σε Ασία και Αφρική, φοράνε άνετα φαρδιά ρούχα, πουκαμίσες, σαλβάρια και κελεμπίες, κατά προτίμηση από ανοιχτόχρωμα λεπτά υφάσματα, που αντανακλούν τις ακτίνες του ήλιου, αφήνουν τον αέρα να περνάει και διευκολύνουν την εξάτμιση του ιδρώτα (μια διαδικασία η οποία από μόνη της δροσίζει το σώμα μας όταν κινούμαστε), αντί να παγιδεύουν τη ζέστη όπως κάνουν τα σκούρα χρώματα.

Πιο κατάλληλα και ασφαλή υλικά, δε, είναι το λεπτό βαμβάκι, το λινό, το μπαμπού και το μετάξι, χωρίς προσμείξεις συνθετικών ινών· αντίθετα, ρούχα από χημικά υλικά, όπως το νάιλον, ο πολυεστέρας, η βισκόζη και το ακρυλικό, μπορεί να φαίνονται άνετα, αλλά δεν είναι φιλικά προς το δέρμα ούτε αναπνέουν.

Προσοχή στην ενυδάτωση

Το νερό είναι μεν απαραίτητο, γιατί κατά την εφίδρωση χάνεται υγρασία και πρέπει να αναπληρωθεί άμεσα· αλλά το σκέτο πόσιμο νερό σε πολύ μεγάλες ποσότητες μπορεί να «ξεπλύνει» τον οργανισμό από απαραίτητους ηλεκτρολύτες και μέταλλα, όπως ασβέστιο, κάλιο και νάτριο, απαραίτητα για τη λειτουργία του μυϊκού και του νευρικού συστήματος και τη διατήρηση των επιπέδων του pH. Η καλύτερη ενυδάτωση επιτυγχάνεται τρώγοντας, επιπλέον, υδαρή φρούτα και λαχανικά, αγγούρια, ντομάτες και καρπούζι, καθώς και σούπες· κάποιοι κάτοικοι τροπικών περιοχών, μάλιστα, συνηθίζουν να τρώνε ζεστές σούπες, για να δροσιστούν καθώς ιδρώνουν.

Οι γιατροί μας προειδοποιούν, εξάλλου, να αποφεύγουμε τα ποτά με αλκοόλ ή /και ζάχαρη, όταν κάνει ζέστη, γιατί είναι διουρητικά και μπορεί να προκαλέσουν αφυδάτωση. (Ωστόσο, δεν μπορείς να πεις όχι σε μια «μαργαρίτα» στο μπαρ το βράδυ· το αλάτι στο χείλος του ποτηριού αναπληρώνει το νάτριο που χάνεται με τον ιδρώτα, το ίδιο και τα πατατάκια στο θερινό σινεμά…)

Η ενυδάτωση, όμως, χρειάζεται να είναι και εξωτερική. Βραχείτε. Ραντίστε το πρόσωπό σας με νερό όπως συνηθίζουν οι Γάλλοι (Δεν είναι τυχαίο ότι σχεδόν όλες οι γαλλικές εταιρείες καλλυντικών διαθέτουν ενυδατικά σπρέι για το πρόσωπο. Αυτό το λεπτό στρώμα δροσερού νερού στο πρόσωπο βοηθάει το σώμα να αποβάλει πιο γρήγορα τη θερμότητα. Το ίδιο συμβαίνει και όταν τυλίγουμε τον λαιμό με ένα βρεγμένο μαντίλι (και το κεφάλι, όπως κάνουν στη βόρεια Ινδία, αλλά και στις μασχάλες). Η ενυδάτωση εξάλλου ανήκει στις πρώτες βοήθειες για την αντιμετώπιση της ηλίασης.

Μερικές συμβουλές ακόμη

Ο ξεναγός αδελφός μου κυκλοφορεί το καλοκαίρι (ακόμα και όταν δεν ανεβαίνει με καύσωνα στη Λίνδο), έχοντας ένα παγουράκι με δροσερό νερό στο σακίδιό του, φοράει καπέλο φυσικά και ένα βρεγμένο μαντίλι στον λαιμό. Το μυστικό αξεσουάρ του; Μαντέψτε…  Δεν αποχωρίζεται ποτέ μια μικρή βεντάλια, που βγάζει κάθε τόσο από την τσέπη του, όπως κάνουν στην Απω Ανατολή, ανεξαρτήτως φύλου.

Βεντάλια. Η αρχαιοελληνική ριπίς (επειδή προκαλούσε ριπές αέρα) μπορεί ιστορικά να εξελίχθηκε σε σύμβολο κοινωνικής τάξης (στην Κίνα και την Ιαπωνία) και μεταφοράς κωδικοποιημένων μηνυμάτων, ερωτικών και όχι μόνο, εφευρέθηκε όμως για να διώχνει τα έντομα και να δροσίζει σε ζεστούς τόπους. Εφοδιαστείτε λοιπόν πάραυτα με μια βεντάλια· είναι ένα είδος μικρού ανεμιστήρα, που δεν χρειάζεται ηλεκτρική ενέργεια για να λειτουργήσει και την κουβαλάς εύκολα μαζί σου.

Μεσημεριανή σιέστα. Ιερή διαδικασία στην Ισπανία, την οποία εφαρμόζαμε κι εμείς παλιότερα αλλά κάπου στον δρόμο ξεχάστηκε, είναι μια συνήθεια, που χρειάζεται επειγόντως να επανέλθει. Ακόμα κι αν δεν μπορείτε να γυρίσετε στο σπίτι σας για δυο-τρεις ώρες το μεσημέρι για να ξεκουραστείτε, αποφύγετε τις εξωτερικές δουλειές 2-5 μ.μ., όταν ο τόπος βράζει. Προγραμματίστε τες νωρίς το πρωί κατά προτίμηση. Ακόμη και οι εργασιομανείς Γερμανοί, που χλεύαζαν την ιδέα, έχουν αρχίσει να σκέφτονται σοβαρά το concept του μεσημεριανού διαλείμματος, που ισχύει στον ευρωπαϊκό Νότο. Η μεσημβρινές ώρες, εξάλλου, δεν είναι κατάλληλες ούτε για την παραλία.

Δροσερό σπίτι. Ακόμη κι αν έχετε κλιματιστικά, είναι μεγάλο έξοδο η χρήση τους σε 24ωρη βάση. Αερίστε το σπίτι τη νύχτα και κρατήστε παντζούρια και παράθυρα κλειστά κατά τη διάρκεια της ημέρας. Και χρησιμοποιήστε ανεμιστήρες. Κάνουν πιο υποφερτή τη διαβίωση.

Βάλτε το καλά στο μυαλό σας. Η κλιματική κρίση είναι εδώ. Οι παρατεταμένοι καύσωνες θα μας βασανίζουν τα επόμενα χρόνια, γι’ αυτό είναι απαραίτητο να αξιοποιήσουμε όλες τις σοφές πρακτικές λαών που ζουν εδώ και αιώνες σε θερμά κλίματα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News