Καθώς ο κόσμος συνεχίζει να παλεύει με τους ακραίους καύσωνες, οι οποίοι γίνονται όλο και πιο τακτικοί εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής, τα ρούχα που φοράμε είναι ζωτικής σημασίας για το πώς θα παραμένουμε δροσεροί. Οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι φορώντας τα κατάλληλα ρούχα, είναι δυνατό να αυξηθεί η θερμοκρασία του κλιματιστικού κατά 2 βαθμούς C (3,6^ο F), κάτι που μακροπρόθεσμα θα μπορούσε να εξοικονομήσει σημαντική ενέργεια και χρήματα, μειώνοντας ταυτόχρονα τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου.

Τι πρέπει, λοιπόν, να φοράμε για να νιώθουμε δροσεροί; Η Λούσι Σέριφ αναλύει στο  BBC Future χρώματα, σχέδια και υλικά, που είναι τα πιο κατάλληλα για τα ρούχα μας όταν κάνει ζέστη.

Χρώματα και σχέδια

Οι περισσότεροι άνθρωποι φορούν λευκά το καλοκαίρι, επειδή το λευκό αντανακλά τις ακτίνες του ήλιου, ενώ το μαύρο απορροφά το φως. Ωστόσο, αυτή η θεωρία γίνεται λίγο πιο περίπλοκη όταν αρχίζουμε να μιλάμε για το πάχος του ρούχου και την εφαρμογή του, επειδή εκτός από τον ήλιο, η θερμότητα προέρχεται και από το σώμα μας· και όταν αυτή η θερμότητα χτυπά τα λευκά ρούχα, αντανακλάται πίσω σε μας.

Το 1980, μια μελέτη για το γιατί οι Βεδουίνοι –αυτόχθονες, ημινομαδικοί πληθυσμοί που κατοικούν σε περιοχές της ερήμου στην Αραβική χερσόνησο, τη Μέση Ανατολή και τη Βόρεια Αφρική– φορούν μαύρες κελεμπίες στην έρημο, διαπίστωσε ότι η έκθεση στη ζέστη ήταν ίδια ανεξάρτητα από το αν φορούσαν μαύρες ή λευκές κελεμπίες.

Πώς γίνεται αυτό;

Τα μαύρα υφάσματα είναι ο καλύτερος πομπός θερμότητας, πράγμα  που σημαίνει ότι απορροφούν τη θερμότητα, την οποία εκπέμπει το σώμα· επομένως αυτό μπορεί επίσης να παίξει ρόλο στην ψύξη του σώματός μας. Το μυστικό του Βεδουίνου είναι ότι φοράει φαρδιά μαύρα ρούχα, ειδικά όταν φυσάει. Τότε ο χώρος μεταξύ υφάσματος και επιδερμίδας θερμαίνεται, δημιουργώντας ένα ρεύμα αέρα προς τα πάνω -όπως η καμινάδα- με δροσιά που ανακουφίζει.

«Η ποσότητα θερμότητας που δέχεται ένας Βεδουίνος, ο οποίος εκτίθεται στην καυτή έρημο, είναι η ίδια είτε φοράει μαύρη είτε λευκή κελεμπία», σημειώνει η μελέτη, «Η πρόσθετη θερμότητα, που απορροφάται από τη μαύρη κελεμπία, χάνεται πριν φτάσει στο δέρμα του», διευκρινίζει.

Ετσι, το πόσο εφαρμοστά είναι τα ρούχα είναι στην πραγματικότητα πιο σημαντικό από το χρώμα τους. Ωστόσο, εάν πρόκειται να φορέσετε στενά ρούχα, τότε προτιμήστε το λευκό χρώμα. Ρούχα από υφάσματα με υφή όπως το βαμβακερό seersucker (γκοφρέ) και το πικέ– είναι ελαφριά, αεράτα, δεν χρειάζονται σιδέρωμα (μοιάζουν μονίμως τσαλακωμένα), και ανασηκώνονται από την επιδερμίδα, αντί να εφαρμόζουν στο σώμα.

Το υλικό παίζει ρόλο

«Η επιλογή του υφάσματος είναι ζωτικής σημασίας», λέει στο BBC Future η στυλίστρια και συγγραφέας μόδας Χέδερ Νιούμπεργκερ και το εξηγεί με ένα παράδειγμα: «Αν φοράς μια υπερμεγέθη ολόσωμη τζιν φόρμα, θα νιώθεις πολύ πιο ζεστά από τη φίλη σου με ένα πιο στενό ρούχο από γάζα ή σιφόν», λέει.

Οσον αφορά την εφαρμογή τους, τα ελαφριά υφασμένα υφάσματα, όπως το βαμβάκι και το μετάξι, πέφτουν συνήθως πιο χαλαρά και καλύτερα από ό,τι τα πλεκτά. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό όταν έχει ξηρή ζέστη: ο ιδρώτας θα απορροφηθεί από το σώμα και θα εξατμιστεί από τη ζέστη· όταν όμως έχει υγρασία και ζέστη, ο αέρας γύρω σας είναι ήδη κορεσμένος με υδρατμούς, πράγμα που σημαίνει ότι ο ιδρώτας που μουσκεύει τα ρούχα δεν έχει πού να πάει.

«Οσον αφορά τα ρούχα, λοιπόν, είναι καλύτερα να έχουμε ένα υλικό που θα επιτρέπει στους υδρατμούς να περνούν και δεν θα εμποδίζει την εξάτμιση του ιδρώτα», λέει στο BBC Future ο Ρετ Αλεν, αναπληρωτής καθηγητής Φυσικής στο πανεπιστήμιο της Νοτιοανατολικής Λουιζιάνα, «Μερικά από τα νεότερα υλικά για αθλητικά ρούχα το κάνουν αυτό, ενώ το βαμβάκι δεν τα καταφέρνει τόσο καλά», προσθέτει.

Ολα τα υφάσματα παγιδεύουν σε κάποιο βαθμό την υπέρυθρη ακτινοβολία, που εκπέμπεται από το σώμα και η οποία μας βοηθά να ζεσταθούμε σε κρύο καιρό, αλλά δεν είναι ιδανικά μια ζεστή μέρα, οπότε είναι σημαντικό να φοράμε ρούχα, που αναπνέουν. Το μη επικαλυμμένο βαμβάκι, το λινό, το νάιλον και ο πολυεστέρας ταξινομούνται ως αναπνεύσιμα υφάσματα σε κάποιο βαθμό, που σημαίνει ότι επιτρέπουν στον ιδρώτα και τη θερμότητα να διαφύγουν από το υλικό. Ωστόσο, διαφέρουν από τα απορροφητικά υφάσματα, τα οποία τραβούν ενεργά νερό από το σώμα σας.

Το βαμβάκι και ο πολυεστέρας απορροφούν και αντανακλούν την πλειονότητα της υπέρυθρης ακτινοβολίας που τα χτυπά –σε ποσοστό σχεδόν 99%-, που σημαίνει ότι συχνά φαίνονται λευκά στις υπέρυθρες εικόνες. Αλλά αυτά τα υλικά επιτρέπουν επίσης να περάσει το 30-40% του ορατού φωτός. Αυτός ο συνδυασμός μπορεί να κάνει το σώμα να ζεσταθεί πιο γρήγορα, σύμφωνα με ερευνητές του Ινστιτούτου Τεχνολογίας της Μασαχουσέτης (MIT). Αυτό συμβαίνει επειδή το εισερχόμενο ορατό φως μπορεί να δημιουργήσει θερμότητα, η οποία στη συνέχεια δεν μπορεί να διαφύγει όπως η υπέρυθρη ακτινοβολία, που παράγεται από το σώμα.

Η εφίδρωση -ο άλλος μηχανισμός ψύξης του σώματος– παίζει επίσης ρόλο. Το βαμβάκι απορροφά την υγρασία αλλά δεν στεγνώνει γρήγορα, οπότε αν ιδρώσετε πολύ τα ρούχα σας θα παραμείνουν υγρά, καθιστώντας τα λιγότερο άνετα. Το λινό χρησιμοποιείται ευρέως καθώς έχει εξαιρετική διαπνοή λόγω των μεγάλων ινών του αλλά, όπως το βαμβάκι, αργεί να στεγνώσει. Το μαλλί Μερινός είναι μια δημοφιλής επιλογή για τους λάτρεις των εξωτερικών χώρων, καθώς αναπνέει και απορροφά την υγρασία χωρίς να διατηρεί τις οσμές.

Το νάιλον και το πολυέστερ χρησιμοποιούνται στα περισσότερα σπορ ρούχα καθώς απορροφούν τον ιδρώτα και στεγνώνουν γρήγορα, αλλά διατηρούν τις οσμές. Η έρευνα έχει επίσης δείξει ότι το νάιλον έχει υψηλότερη απορροφητικότητα υγρασίας και καλύτερες δυνατότητες από τον πολυεστέρα, αλλά στεγνώνει πιο αργά. Ωστόσο, οι συνθετικές ίνες, όπως το νάιλον και ο πολυεστέρας, μπορεί να είναι πιο άβολες στην αφή όταν βρέχονται· μια μελέτη προτείνει να φοράμε ρούχα από μπαμπού, τα οποία είναι χαμηλός αγωγός θερμότητας χωρίς να διακυβεύεται η άνεση.

Ωστόσο, αν θέλετε πραγματικά να μείνετε δροσεροί, τότε γυμνωθείτε εντελώς –αρκεί φυσικά να επιτρέπεται, λέει ο Τζορτζ Χέιβενιθ, καθηγητής Περιβαλλοντικής Φυσιολογίας και Εργονομίας στο Πανεπιστήμιο Λάφμπορο του Λέστερσαϊρ, στο Ηνωμένο Βασίλειο. Τα ρούχα προστατεύουν την επιδερμίδα από το έγκαυμα, αλλά η γύμνια είναι καλύτερη αν θέλετε να διατηρηθείτε δροσεροί. Οσο λιγότερα ρούχα φοράτε, τόσο περισσότερες ευκαιρίες υπάρχουν για ανταλλαγή θερμότητας και εξάτμισης μεταξύ της επιδερμίδας και του αέρα. Ωστόσο, η προστασία της επιδερμίδας από τις ακτίνες UV αποτελεί προτεραιότητα.

Σύντομα όμως, αναμένεται να υπάρξουν εναλλακτικές, νέα υλικά και υφάσματα που θα βοηθούν στην ψύξη του σώματος, γράφει στο BBC Future η Λούσι Σέριφ.

Νέα επιστημονικά επιτεύγματα

Αθλητικές εταιρείες όπως η Nike και η Adidas επενδύουν εκατομμύρια στο σχεδιασμό έξυπνων υφασμάτων και επιστήμονες έχουν επίσης ρίξει πόρους για να ερευνήσουν ποια υφάσματα είναι καλύτερα στο να διατηρούν το σώμα δροσερό. Επιστήμονες στο MIT ανακάλυψαν ότι η βασική ισορροπία, που επιτρέπει να ακτινοβολείται η θερμότητα πιο αποτελεσματικά μακριά από το σώμα, προέρχεται από ένα υλικό αδιαφανές στο ορατό φως –ώστε να αντανακλά και να μην απορροφά το ηλιακό φως–, αλλά διαφανές στο υπέρυθρο –επιτρέπει στη θερμότητα να φεύγει από το σώμα αντί να την παγιδεύει μεταξύ του υλικού και του δέρματος. Και διαπίστωσαν ότι κάνοντας λεπτότερες ίνες από νάιλον και πολυεστέρα  -με διάμετρο περίπου ένα μικρόμετρο– και πλέκοντάς τις σε νήμα πάχους 30 μικρομέτρων θα μπορούσε να βοηθήσει τον χρήστη να διατηρήσει μια πιο άνετη θερμοκρασία.

Επιστήμονες στο Πανεπιστήμιο του Μέριλαντ στις ΗΠΑ ανέπτυξαν επίσης συνθετικές ίνες με επικαλύψεις, που αλλάζουν πραγματικά τη δομή τους, ως απάντηση στις εξωτερικές συνθήκες, απελευθερώνοντας περισσότερη θερμότητα καθώς αυξάνεται η θερμοκρασία. Το προσαρμοζόμενο νήμα διαστέλλεται και καταρρέει, αλλάζοντας τον χώρο μεταξύ των ινών. Η μεγαλύτερη απόσταση επιτρέπει στο ύφασμα να αναπνέει, έτσι ώστε ο χρήστης να δροσίζεται.

Μια άλλη ομάδα πειραματίστηκε με ρούχα από λωρίδες, που ισιώνουν και λυγίζουν, βοηθώντας στην ψύξη του σώματος κατά περισσότερο από 2^ο C (3,6^ο F). Σε ζεστό καιρό, οι λωρίδες κάμπτονται προς τον αέρα, αποβάλλοντας τη θερμότητα από το σώμα. Αλλες ομάδες, πάλι, έχουν εξερευνήσει υλικά «αλλαγής φάσης», που ενσωματώνουν κάψουλες ή ίνες υλικού που λιώνουν καθώς ζεσταίνονται, βοηθώντας στην απορρόφηση της περίσσειας θερμότητας.

Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι η επιλογή ενός ρούχου, που θα σας βοηθήσει να παραμείνετε κάπως δροσεροί, είναι λίγο πιο περίπλοκη από το να φορέσετε απλά ένα λευκό μπλουζάκι. Αλλά το σωστό ύφασμα, η κατάλληλη εφαρμογή και περιστασιακά μερικές σταγόνες νερού, όταν είναι δυνατόν, θα σας βοηθήσουν να διατηρήσετε τη θερμοκρασία σας χαμηλά, όταν ο υδράργυρος ανεβαίνει, κάνοντας επίσης οικονομία στον κλιματισμό…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News