Την ώρα που οι σκληροί της Ευρώπης με πρωταγωνιστές τους Βόρειους ζητούν επιστροφή στους κανόνες δημοσιονομικής σταθερότητας από το 2024, οι χώρες του Νότου αγωνιούν για την αναπτυξιακή πορεία των οικονομιών τους, που πλήττονται από τον πληθωρισμό και τα υψηλά επιτόκια.

Αυτό ήταν το κλίμα κατά τη συνεδρίαση του Eurogroup στις Βρυξέλλες, στην πρεμιέρα του νέου υπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κωστή Χατζηδάκη ως εκπροσώπου της Ελλάδας.

Βασικός άξονας της συνεδρίασης είναι η δημοσιονομική πολιτική στην ευρωζώνη, για την οποία επισημάνθηκε ότι θα πρέπει να συντονιστεί με την αυστηρή νομισματική πολιτική της ΕΚΤ, ώστε να τιθασευθεί ο πληθωρισμός.

Ο στόχος αυτός τίθεται ως προϋπόθεση προκειμένου να ενισχυθεί ο ρόλος του ευρώ ως διεθνούς νομίσματος και να προετοιμαστεί το έδαφος για το επόμενο βήμα του ενιαίου νομίσματος, που θα είναι η εισαγωγή του ψηφιακού ευρώ στις συναλλαγές και την ενιαία αγορά κεφαλαίων (Capital Market Union).

Τι θέλει η Ελλάδα

Σε αυτό το περιβάλλον, το μεγάλο ζητούμενο για την Κωστή Χατζηδάκη είναι να διασφαλίσει ότι η ελληνική οικονομία θα εξακολουθήσει να αναπτύσσεται με ρυθμό ταχύτερο από τον μέσο ευρωπαϊκό όρο, ο οποίος έχει υποχωρήσει μετά την ενεργειακή κρίση και την επιμονή του πληθωρισμού κάτω από το 2%.

Ο εθνικός στόχος είναι, την προσεχή τετραετία το ΑΕΠ να αυξάνεται κατά μέσο όρο 3% κατ’ έτος. Σε αυτόν έχουν προσαρμοστεί και οι επιμέρους δημοσιονομικοί στόχοι που θα αποτυπωθούν στον προϋπολογισμό.

Συγκεκριμένα, οι δεσμεύσεις της χώρας είναι να επιτευχθούν πρωτογενή πλεονάσματα 2,1% του ΑΕΠ το 2024, 2,3% του ΑΕΠ το 2025 και 2,5% του ΑΕΠ το 2026, έτσι ώστε το δημόσιο χρέος να υποχωρήσει κάτω από το 140% του ΑΕΠ το 2027. Με βάση το Μεσοπρόθεσμο πρόγραμμα 2023-2026 που έχουν εγκρίνει οι θεσμοί, το χρέος της γενικής κυβέρνησης θα πρέπει να μειωθεί στο 162% του ΑΕΠ το 2023, 150% το 2024, 142% το 2025 και 135% το 2026.

Τα εργαλεία που διαθέτει η ελληνική κυβέρνηση προκειμένου να επιτευχθούν οι δύσκολοι αυτοί στόχοι είναι:

• Η σταθεροποίηση των ετήσιων δαπανών για τόκους εξυπηρέτησης του χρέους κοντά στο 3% του ΑΕΠ με τις κατάλληλες κινήσεις του Οργανισμού Διαχείρισης Δημοσίου Χρέους (ΟΔΔΗΧ). Το ποσό αυτό, με σημερινούς όρους, είναι 6,1 δισ. ευρώ τον χρόνο και ο σκοπός είναι να καλύπτεται από το πρωτογενές πλεόνασμα και τα ετήσια έσοδα από ιδιωτικοποιήσεις. Μόνο με αυτή την προϋπόθεση δεν αυξάνεται το δημόσιο χρέος σε απόλυτο μέγεθος, δηλαδή σε ονομαστικούς όρους.
• Η διαρκής ανάπτυξη της οικονομίας (σ.σ.: με μέσο ετήσιο ρυθμό 3%), έτσι ώστε το δημόσιο χρέος να μειώνεται ως ποσοστό του ΑΕΠ. Σε αυτή την περίπτωση βοηθάει και ο πληθωρισμός, καθώς το ονομαστικό ΑΕΠ αυξάνεται ταχύτερα.

Η δύσκολη εξίσωση και…

Αυτή τη δύσκολη εξίσωση καλείται να επιλύσει ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών ενόψει και της τελικής διαπραγμάτευσης για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας.

Επί του παρόντος, ο στόχος για τα πρωτογενή πλεονάσματα των επόμενων ετών (μεταξύ 2% και 2,5% ετησίως) θεωρείται ρεαλιστικός, αλλά αν δεν ευοδωθούν οι επιδιώξεις για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης, τότε η Ελλάδα θα θελήσει να έχει μεγαλύτερα περιθώρια αύξησης των δημοσίων δαπανών, ακριβώς για να στηρίξει το ΑΕΠ.

…το Σύμφωνο Σταθερότητας

Οι εν εξελίξει διαπραγματεύσεις για το νέο Σύμφωνο Σταθερότητας θα έχουν μεγάλη διάρκεια και στόχος είναι να ολοκληρωθούν πριν το τέλος του έτους. Το σκηνικό παραμένει ίδιο. Η Γερμανία και οι χώρες του Βορρά πιέζουν για αυστηρότερους κανόνες. Η Γαλλία με τις άλλες οικονομίες του Νότου επιδιώκουν δημοσιονομική ευελιξία.

Το ζητούμενο για τον Κωστή Χατζηδάκη είναι να υπάρξει ευελιξία και σταδιακή δημοσιονομική προσαρμογή τα επόμενα χρόνια, καθώς η ευρωπαϊκή οικονομία αντιμετωπίζει προβλήματα που απορρέουν από τον υψηλό πληθωρισμό, την αύξηση των επιτοκίων αλλά και την αύξηση των αμυντικών δαπανών στα όρια των αναγκών και των στόχων που τέθηκαν στη σύνοδο του ΝΑΤΟ.

Το Eurogroup επιμένει παράλληλα στις συστάσεις για απόσυρση των μέτρων στήριξης των νοικοκυριών απέναντι στο πληθωριστικό κύμα, στο πλαίσιο των κατευθύνσεων δημοσιονομικής πολιτικής για το 2024 και ενόψει κατάρτισης των προϋπολογισμών του επόμενου έτους από τα κράτη-μέλη, με τα προσχέδια να αποστέλλονται στις Βρυξέλλες τον Οκτώβριο.

Στην ελληνική αποστολή συμμετέχουν ο υφυπουργός Οικονομικών Θάνος Πετραλιάς και ο επικεφαλής του Σώματος Οικονομικών Εμπειρογνωμόνων (ΣΟΕ) Μιχάλης Αργυρού.

Το ΝΑΤΟ και οι αμυντικές δαπάνες  

Παράλληλα, η συμφωνία του Βίλνιους για τις αμυντικές δαπάνες φαίνεται ότι επηρεάζει και το Σύμφωνο Σταθερότητας. Οι 31 χώρες-μέλη της Συμμαχίας του ΝΑΤΟ συμφώνησαν ότι οι αμυντικές δαπάνες θα πρέπει να αυξηθούν για όλους, τουλάχιστον στο 2% του ΑΕΠ.

Αυτό αποτελεί ένα δεδομένο και για την ευρωπαϊκή οικογένεια, καθώς οι χώρες με τις υψηλότερες δαπάνες επανέρχονται και θέτουν ένα παλαιό αίτημα: να εξαιρεθούν οι αμυντικές δαπάνες (που γίνονται πλέον υποχρεωτικές) από τον στόχο για μείωση των δημοσιονομικών ελλειμάτων, όπως θα περιγραφούν στο νέο Σύμφωνο Σταθερότητας.

Μέχρι σήμερα μόνο οκτώ χώρες-μέλη της Συμμαχίας δαπανούν πάνω από το 2%. Στην πρώτη θέση βρίσκεται η Πολωνία με 3,9% του ΑΕΠ και ακολουθούν οι ΗΠΑ με 3,49 %, η Ελλάδα με 3,01%, η Εσθονία με 2,73%, η Λιθουανία με 2,54% και η Φινλανδία με 2,45 %. Αλλες 12 χώρες-μέλη δαπανούν για την Αμυνα από 1,5% έως 2% του ΑΕΠ, όπως η Γαλλία (1,9% του ΑΕΠ) και η Γερμανία (1,57%).

Με βάση τη συμφωνία του Βίλνιους, κάθε χώρα μέλος της Συμμαχίας  υποχρεούται επίσης να δαπανά το 20% του συνολικού αμυντικού προϋπολογισμού της για νέα, σύγχρονα όπλα.

Οπως μεταδόθηκε από τις Βρυξέλλες, προκειμένου να επιτευχθεί ο στόχος του 2%, η βελγική κυβέρνηση θα πρέπει να ξοδέψει ένα δισ. ευρώ σε εξοπλισμούς και η Κροατία να επενδύσει 41% περισσότερα χρήματα στην άμυνα τα επόμενα τρία χρόνια .

Η Φινλανδία ανακοίνωσε επίσης εφάπαξ αύξηση των αμυντικών δαπανών κατά 70%, η Γαλλία 27% έως το 2025, το Ηνωμένο Βασίλειο 13% έως το 2024, ενώ η Γερμανία προχώρησε στη δημιουργία ειδικού ταμείου 100 εκατ. ευρώ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News