Μία από τις πιο σοκαριστικές υποθέσεις που είδαν το φως της δημοσιότητας στην Ισπανία συνέβη τον Νοέμβριο του 2022: ένα εντεκάχρονο κορίτσι φαίνεται να έπεσε θύμα ομαδικού βιασμού υπό την απειλή μαχαιριού από ομάδα ανηλίκων στις τουαλέτες ενός εμπορικού κέντρου κοντά στη Βαρκελώνη.

Ολοι εκτός από δύο από τους φερόμενους ως δράστες ήταν κάτω των 14 ετών, που είναι η ελάχιστη νόμιμη ηλικία για την ανάληψη ποινικής ευθύνης στην Ισπανία, αλλά και μόνο ένας από τους μεγαλύτερους δράστες εισήχθη προσωρινά σε ειδικό κέντρο για ανηλίκους. Μια παρόμοια υπόθεση στην ίδια περιοχή ήρθε στο φως της δημοσιότητας τον Ιούνιο.

Οπως και με την ελληνική υπόθεση του ομαδικού βιασμού ενός δεκαπεντάχρονου στο Ιλιον, που δημοσιοποιήθηκε τον περασμένο Δεκέμβριο, τέτοιες ειδήσεις σοκάρουν και, κυρίως, χτυπούν καμπάνακια κινδύνου ως προς τα αίτιά τους.

Στην Ισπανία «τα τελευταία χρόνια, τουλάχιστον από το 2015, παρατηρείται σταθερή αύξηση του αριθμού των σεξουαλικών εγκλημάτων από ανηλίκους», λέει, σύμφωνα με το ΑΠΕ-ΜΠΕ, ο Εδουάρδο Εστεμπάν, εισαγγελέας αρμόδιος για την ποινική αντιμετώπιση ανηλίκων. Δεν πρόκειται, όπως διευκρινίζει, τόσο για «θεαματική» αύξηση των περιστατικών, αλλά συγκριτικά με την περυσινή χρονιά παρατηρείται μια αύξηση «ελαφρώς μεγαλύτερη».

Στην Καταλονία, ο αριθμός των ανηλίκων κάτω των 14 ετών που εμπλέκονται σε σεξουαλικά αδικήματα ή εγκλήματα διπλασιάστηκε μεταξύ 2015 και 2022, από 53 σε 103. Εξάλλου, μεταξύ Ιανουαρίου και Απριλίου, ένα στα οκτώ (το 12,3%) άτομα που συνελήφθησαν για τέτοιες υποθέσεις στην περιοχή ήταν ανήλικο, σύμφωνα με την περιφερειακή κυβέρνηση και την αστυνομία.

Τον Ιούνιο, άνοιξε η  έρευνα για τη φερόμενη επίθεση σε βάρος ενός 13χρονου κοριτσιού στο σχολείο της στη Μαδρίτη από δύο συμμαθητές του. Τέτοιες υποθέσεις έχουν προκαλέσει οργή στην Ισπανία, η οποία θεωρείται πρωτοπόρος στον αγώνα κατά της έμφυλης βίας.

Το πορνό ως «διαδικτυακό σεμινάριο»

Με τις πρόωρες εκλογές να πλησιάζουν –θα γίνουν στα τέλη Ιουλίου– η Ακροδεξιά έσπευσε να απαιτήσει τη μείωση της ηλικίας ποινικής ευθύνης. Ομως οι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η αύξηση των ποινών δεν είναι ο σωστότερος τρόπος αντιμετώπισης ενός πολυσύνθετου ζητήματος.

«Δεν υπάρχει μαγική λύση, όπως η μείωση της ηλικίας ποινικής ευθύνης και να τους στείλουμε όλους στη φυλακή» εξηγεί η Καρμέλα ντελ Μοράλ από τoν μη κυβερνητικό οργανισμό Save The Children.

Οι ειδικοί λένε ότι ένα από τα κύρια προβλήματα είναι πως οι ανήλικοι έχουν εύκολη πρόσβαση σε μια σχεδόν απεριόριστη προσφορά πορνογραφίας, χωρίς κάτι άλλο να την αντισταθμίζει. «Χωρίς αξιοπρεπή σεξουαλική διαπαιδαγώγηση, οι νέοι και τα παιδιά στρέφονται (στο πορνογραφικό περιεχόμενο) πολύ νωρίτερα» λέει ο εισαγγελέας Εστεμπάν. «Είναι σαν εκμάθηση, σαν να μπαίνεις στο YouTube για να δεις πώς να φτιάξεις ένα σκασμένο λάστιχο».

Και με μια τεράστια ποικιλία πορνογραφικού περιεχομένου σε απόσταση ενός κλικ, η ηλικία της πρώτης έκθεσης μειώνεται. Περίπου το 15-20% των παιδιών ηλικίας οκτώ έως εννέα ετών παραδέχονται ότι έχουν ήδη δει πορνό στο διαδίκτυο, λέει ο Λουίς Μπαλεστέρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο των Βαλεαρίδων Νήσων.

Σημαντική παράμετρος του προβλήματος είναι ο αυτοματισμός με τον οποίο οι μηχανές αναζήτησης εμφανίζουν αποτελέσματα με «βίαιη πορνογραφία που δείχνει γυναίκες σε υποτακτικούς ρόλους, οι οποίες ποτέ δεν αντιτίθενται στις ανδρικές επιθυμίες και αποδέχονται οποιαδήποτε συμπεριφορά, όσο παράξενη κι αν είναι» προειδοποιεί ο καθηγητής.

Αυτό μπορεί να συνδέεται τόσο με την αύξηση του αριθμού ομαδικών επιθέσεων, όσο και με το γεγονός ότι πολύ συχνά αυτές βιντεοσκοπούνται, εξηγεί Καρμέλα ντελ Μοράλ.

«Κλειδί» η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση

«Σαν να μαθαίνεις οδήγηση βλέποντας το “Fast and Furious”». Ετσι παρομοιάζει η Καρμέλα ντελ Μοράλ τον διαδεδομένο τρόπο, ελλείψει σωστής σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, να μαθαίνουν παιδιά και έφηβοι «πώς είναι» το σεξ μέσα από την πορνογραφία.

Σύμφωνα με μελέτη που διεξήγε το Save the Children το 2020, περίπου επτά στους δέκα εφήβους καταναλώνουν τακτικά πορνογραφία. Περισσότεροι από τους μισούς έχουν δηλώσει ότι το πορνό ενέπνευσε τις σεξουαλικές εμπειρίες τους. «Οσο πιο συχνά παρακολουθούν πορνογραφία, τόσο λιγότερο ικανοποιητικές είναι οι σεξουαλικές τους σχέσεις» σημειώνει η ίδια.

Αν και τυπικά η πρόσβαση σε πορνογραφικό περιεχόμενο απαγορεύεται σε ανηλίκους, στην πράξη κανένας έλεγχος δεν υπάρχει. Για τον εισαγγελέα η λύση μπορεί να έρθει με «κάποιο είδος γονικού ελέγχου, σε συνεργασία με τα κοινωνικά δίκτυα» και τις πλατφόρμες.

Αλλά φωνές ανησυχίας δεν ακούγονται μόνο στην Ισπανία. Πολλές άλλες χώρες διερευνούν επίσης τρόπους για να περιορίσουν την πρόσβαση των ανηλίκων στην πορνογραφία. Οι γαλλικές αρχές, για παράδειγμα, δήλωσαν τον Μάιο ότι θέλουν να εισαγάγουν ένα σύστημα ψηφιακής επαλήθευσης της ηλικίας για την πρόσβαση σε ιστοσελίδες πορνό μέχρι το τέλος του έτους.

Ωστόσο, τέτοια μέτρα δεν θα καρποφορήσουν αν δεν συνδυαστούν με τη βελτίωση της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης των ανηλίκων, όπως τονίζουν οι ειδικοί. «Το δικαστικό σύστημα για τους ανηλίκους λειτουργεί στην Ισπανία. Τα μέτρα που λαμβάνονται είναι αποτελεσματικά και υπάρχει πολύ μικρή υποτροπή» λέει ο εισαγγελέας, τονίζοντας, όμως, ότι πρέπει να γίνουν περισσότερα. «Με καλύτερη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση θα διαπράττονταν πολύ λιγότερα εγκλήματα», προσθέτει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News