Η χαρακτηριστική φωτογραφία εποχής Ισπανικού Εμφυλίου που δείχνει έναν πολιτοφύλακα των Δημοκρατικών να σκοτώνεται είναι fake – η είδηση προέρχεται από τη Χώρα των Βάσκων και διακινήθηκε από τα διεθνή μέσα. Ως γνωστόν, πρόκειται για κλικ του ουγγροαμερικανού φωτογράφου Ρόμπερτ Κάπα, εκ των ιδρυτών του πρακτορείου Magnum Photos, το οποίο υποτίθεται ότι συμβολίζει τη μέχρι θανάτου αντίσταση στους εθνικιστές την εποχή του Μεσοπολέμου και των λαϊκών μετώπων του Στάλιν. Αυτό που δεν υποτίθεται αλλά είναι σίγουρο αφορά την καριέρα του Κάπα: η συγκεκριμένη φωτογραφία τού άνοιξε τον δρόμο στην επιτυχία.

Δημοσιεύτηκε στο αμερικανικό περιοδικό LIFE το 1937. Η λεζάντα έγραφε: «Η κάμερα του Ρόμπερτ Κάπα καταγράφει τη στιγμή που ένας ισπανός στρατιώτης πυροβολείται στο κεφάλι, στο μέτωπο της Κόρντοβα». Ο Κάπα, ο οποίος πέθανε το 1954 σε ηλικία 40 ετών, πάντα επέμενε ότι το καρέ του δεν ήταν ψεύτικο, όμως η αυθεντικότητά του αμφισβητήθηκε πολλές φορές. Το 2009 οι New York Times ανέφεραν σε ένα άρθρο τους τα εξής: «Η ομορφιά και η αυθεντικότητα της εικόνας θα υπονομευτεί φρικτά, τραγικά, αν αποδειχθεί ότι σκηνοθετήθηκε από τον Κάπα, ο οποίος ήταν τότε 22 ετών και πρωτάρης όσον αφορά τις πολεμικές ανταποκρίσεις. Εχει μεγάλη σημασία να μάθουμε αν αυτός ο άνθρωπος έπεσε και δεν θα ξανασηκωθεί ποτέ ή αν σηκώθηκε και έφυγε».

Τώρα ο Χοσέ Μαρία Σουσπερέγκι, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων, ερεύνησε το ζήτημα και κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η φωτογραφία τραβήχτηκε στα περίχωρα του χωριού Ελ Εσπέχο, νοτιοανατολικά της Κόρντοβα. Συγκρίνοντας άλλες φωτογραφίες που τραβήχτηκαν εκείνη την ημέρα από τον Κάπα και από τη σύντροφό του Γκέρντα Τάρο, ο Σουσπερέγκι είπε ότι και άλλες εικόνες τραβήχτηκαν από κάμερα τοποθετημένη σε τρίποδο με κλίση 10 μοιρών ώστε να δοθεί η εντύπωση της κατωφέρειας, ενώ στην πραγματικότητα ο άνδρας εκινείτο στο ίσωμα.

«Από τη συγκεκριμένη τοποθεσία ο στρατιώτης κοιτάζει προς τις γραμμές άμυνας των Δημοκρατικών» είπε ο καθηγητής. Δηλαδή, προς τη μεριά των συντρόφων του. Με άλλα λόγια, ο μοναδικός τρόπος για να σκοτωθεί όπως φαίνεται ότι σκοτώθηκε ήταν η σφαίρα να προερχόταν από φιλική κάννη. Ο Κάπα είχε υποστηρίξει ότι ο πολιτοφύλακας είχε επιτεθεί σε εχθρική θέση, των φρανκιστών δηλαδή, και ότι εκείνος απλώς σήκωσε την κάμερά του και απαθανάτισε τη στιγμή του θανάτου.

Και ο Σουσπερέγκι κατέληξε: «Το χρονολόγιο των πρώτων ημερών του Σεπτεμβρίου 1936 δεν περιλαμβάνει καμία πολεμική ενέργεια στο χωριό Ελ Εσπέχο, συνεπώς μπορεί να ειπωθεί ότι ο στρατιώτης που πόζαρε μπροστά στην κάμερα του Κάπα σηκώθηκε μετά τη φωτογράφιση, όπως ακριβώς φοβόταν ότι μπορούσε να είχε συμβεί το άρθρο των New York Times».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News